Αυτές είναι οι λέξεις της χρονιάς
Κάθε χρόνο, λίγο πριν το έτος φτάσει στο τέλος του, κάποια από τα μεγαλύτερα λεξικά παγκοσμίως ανακοινώνουν τη λέξη (ή και φράση) της χρονιάς. Δεν πρόκειται απλά για μία λέξη που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από τις υπόλοιπες, αλλά για κάποια που φαίνεται να εκφράζει όλο το «πνεύμα» της χρονιάς που πέρασε και τα ζητήματα που μας απασχόλησαν πιο πολύ. Ας δούμε λοιπόν τις λέξεις που επέλεξαν το πασίγνωστο λεξικό του πανεπιστημίου Όξφορντ (Oxford English Dictionary), η ιστοσελίδα Dictionary.com και το αυστραλιανό λεξικό Macquarie Dictionary.
3. Cancel culture, ή αλλιώς η κουλτούρα της ακύρωσης
Ο όρος έρχεται από το αυστραλιανό λεξικό Macquarie Dictionary και είναι «cancel culture». Η φράση γεννήθηκε μέσα στο 2019 και δεν έχει κάποια ακριβή ελληνική μετάφραση.
Συγκεκριμένα, το λεξικό ορίζει το «cancel culture» ως «την πρακτική του να μην στηρίζουμε πλέον ανθρώπους, ειδικά διάσημους, ή προϊόντα που θεωρούνται ανεπίτρεπτα ή προβληματικά».
Συνήθως, αυτή η τάση της ακύρωσης κάποιου ατόμου ή προϊόντος γίνεται από μία κατηγορία, η οποία υιοθετείται γρήγορα από τον κόσμο μέσω social media και οδηγείται στην καταδίκη του φερόμενου ως υπαίτιου. Πολλές φορές οι κατηγορίες αυτές είναι βάσιμες, όπως πχ. αυτές για τον Χάρβει Γουάινσταϊν. Άλλες φορές όμως πρόκειται απλά για fake news που υιοθετούνται από τον κόσμο δίχως κριτική σκέψη ή διάθεση επαλήθευσης.
2. Υπαρξιακός
Από την άλλη, το Dictionary.com επέλεξε μία λέξη, η οποία δεν χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά πολύ, αλλά χαρακτηρίζει το σύνολο των λέξεων που αναζητήθηκαν στην πλατφόρμα του. Η λέξη αυτή είναι το επίθετο «υπαρξιακός» (existential). Στο λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη, η λέξη μεταφράζεται απλά ως «αυτός που σχετίζεται με την ύπαρξη».
Πρόκειται για μία επιλογή που σχολιάστηκε αρκετά από τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Το 2019 ήταν μία δύσκολη χρονιά για τον πλανήτη και ήταν επόμενο οι άνθρωποι να μπουν σε αρνητικές σκέψεις για την ζωή και την ύπαρξή τους. Όπως αναφέρουν οι διαχειριστές της ιστοσελίδας, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως από Αμερικανούς χρήστες, τρία ήταν τα γεγονότα που τους ενέπνευσαν για να επιλέξουν αυτήν τη λέξη.
Τα δύο ήταν τραγωδίες: ο καταστροφικός τυφώνας Ντόριαν και το μακελειό στο Ελ Πάσο, όπου σκοτώθηκαν 22 άνθρωποι. Το τρίτο στοιχείο ήταν η φράση του Τζο Μπάιντεν για τον Ντόναλντ Τραμπ ότι είναι «μία υπαρξιακή απειλή για τις ΗΠΑ».
1. Κλιματική επείγουσα κατάσταση
Η «κλιματική επείγουσα ανάγκη» (climate emergency) είναι η λέξη-φράση που επέλεξε το Oxford English Dictionary. Το λεξικό την ορίζει ως «μία κατάσταση, όπου απαιτείται άμεση αντίδραση για να μειωθεί ή να σταματήσει η κλιματική αλλαγή και να αποφευχθεί μία πιθανή μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή ως επακόλουθο».
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Oxford, η αναζήτηση για τη σημασία αυτού του όρου εκτινάχθηκε κατά 10,796% φέτος. Το βρετανικό πανεπιστήμιο δεν επέλεξε απλά τη φράση αυτή για να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει για το κλίμα, αλλά και για να δείξει την επιτακτικότητα και την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
