Επιχειρηματίες 2014 «καρατίων»

Τον περασμένο Φεβρουάριο πούλησε μαζί με τον συνέταιρό του, Μπράιαν Άκτον, το επιχειρηματικό “διαμάντι” τους: την δημοφιλή υπηρεσία μηνυμάτων μέσω κινητών “WhatsApp”, με περισσότερους από 600 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες παγκοσμίως. Αγοραστής ήταν το Facebook, που παρεμπιπτόντως λίγα χρόνια πριν είχε αρνηθεί να προσλάβει το τεχνολογικό “δίδυμο” στις τάξεις του. Τελικά το πλήρωσε “χρυσό”, εξαγοράζοντας την “WhatsApp” έναντι 19 δισ. δολαρίων, χαρίζοντας στον Γιάν -πάλαι ποτέ άπορο Ουκρανό μετανάστη- μία θέση στο κλειστό κλαμπ των 100 πλουσιότερων Αμερικανών και άλλη μια θέση στο ΔΣ του Facebook. Τον Νοέμβριο, ο Γιάν δώρισε 1.000.000 δολάρια στο ίδρυμα “The FreeBSD Foundation”, που στηρίζει την ανάπτυξη του δωρεάν λειτουργικού συστήματος FreeBSD και βασίζεται στο Unix.

Προ τετραμήνου έκανε επιχειρηματική κίνηση-ματ, με την IPO της “ναυαρχίδας” του, της κινεζικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας λιανεμπορίου Alibaba, η οποία τελικά πέρασε στα χρονικά ως η μεγαλύτερη δημόσια εγγραφή στην ιστορία. Με αυτήν λοιπόν ο 49χρονος Τζακ Μα έπιασε την “καλή”, εξασφαλίζοντας 25 δισ. δολάρια. Έκτοτε έχουν πάρει την ανιούσα και η μετοχή (+20%) και τα συνολικά έσοδα της Alibaba (+53.7%)! Όσο για τον ίδιο τον Τζακ; Από τον Νοέμβριο θεωρείται ο πλουσιότερος άνθρωπος στη χώρα του, την Κίνα, και 18ος σε όλο τον πλανήτη.

Κατά το CNN Money, είναι ο CEO της χρονιάς. Το σίγουρο είναι ότι το να προσπαθήσει κανείς να αναπληρώσει το κενό που άφησε ο θρυλικός Στιβ Τζομπς δεν είναι μικρή υπόθεση. Επίσης δεδομένου είναι ότι, υπό την ηγεσία του Τιμ Κουκ, η Apple είδε φέτος τη μετοχή της να αυξάνεται κατά 40%, χάρη στις νέες εκδόσεις του iPhone και το λανσάρισμα των υπηρεσιών της Apple Pay. Ενώ όλοι τώρα αναμένουν το Apple Watch, που θα βγει στην αγορά στις αρχές του 2015. Δικαίως λοιπόν οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η φετινή χρονιά ήταν αυτή της προσωπικής δικαίωσης για τον 54χρονο Τιμ, μάλιστα σε διπλό επίπεδο. Και στο επιχειρηματικό, αλλά στο προσωπικό, μίας και είχε το θάρρος να κάνει κάτι που ελάχιστοι μεγάλοι CEO έχουν αποτολμήσει: να δηλώσει δημόσια ότι είναι ομοφυλόφιλος “και περήφανος γι’ αυτό”.

To Fortune τον ανακήρυξε τον καλύτερο επιχειρηματία της χρονιάς και τον πιο φιλόδοξο CEO επίσης. Πράγματι, στα 41 του, ο Λάρι Πέιτζ παραμένει πνεύμα ανήσυχο, έτοιμος για νέες προκλήσεις. Σε όλη τη διάρκεια του 2014 είχε υπό την εποπτεία του μία σειρά εξαγορών, συμπεριλαμβανόμενης της εταιρίας συστημάτων αυτοματισμού Nest Labs Inc. και της DeepMind Technologies που ειδικεύεται στην τεχνητή νοημοσύνη. Τον Οκτώβριο έκανε μία μεγάλη στροφή, μεταβιβάζοντας μεγάλο μέρος των καθημερινών καθηκόντων του στον αντιπρόεδρο της Google, Σουντάρ Πιτσάι. Ο λόγος, διευκρίνισε, είναι ότι θέλει εφεξής να επικεντρωθεί στη μακροπρόθεσμη στρατηγική του τεχνολογικού κολοσσού. Στο μεσοδιάστημα είχε φροντίσει βέβαια να ενισχύσει τη ψήφο του στο ΔΣ -όπως και αυτή του συνιδρυτή της Google, Σεργκέι Μπριν- προχωρώντας για πρώτη φορά στα εταιρικά χρονικά σε διάσπαση (split) των μετοχών.

Ανατρεπτικός και οραματιστής, ο Έλον Μασκ συνεχίσει την διπλή επανάστασή του: μία στον τομέα της αυτοκίνησης με τα ηλεκτρικά οχήματα της Tesla Motors και μία στον κλάδο της αεροδιστημικής με την εταιρία SpaceX. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Έλον Μασκ έδωσε νέα ώθηση στην -ούτως ή άλλως κερδοφόρα- Tesla, ανακοινώνοντας την παραγωγή του S P85D, με διπλό ηλεκτρικό κινητήρα και δυνατότητες αυτόματης πλοήγησης. Ένα μήνα νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο, η SpaceX έκλεισε “χρυσό” συμβόλαιο με τη ΝΑΣΑ, ύψους 1,6 δισ. δολ., για τον ανεφοδιασμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), όχι με υλικά, αλλά και με αστροναύτες, περιορίζοντας έτσι την εξάρτηση της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας από τη συνεργασία με τους Ρώσους.

Από την πατρίδα του, την Ινδία, ταξίδεψε στα τέλη της δεκατίας του ’80 για σπουδές στις ΗΠΑ και από το 1992 βρέθηκε στη Microsoft, έπειτα από ένα μικρό πέρασμα από τη Sun Microsystems. Όταν λοιπόν τον περασμένο Φεβρουάριο ο Σάτια Ναντέλα, βετεράνος πια στον τεχνολογικό κολοσσό, διορίστηκε στη θέση του διευθύνοντος συβούλου φάνηκε πως είχε έλθει η ώρα της προσωπικής του καθιέρωσης. Με τις επιλογές και την στρατηγική του έπεισε πράγματι γρήγορα την Wall Street, οδηγώντας έτσι τη μετοχή της Microsoft σε άνοδο 26% φέτος.
Τον Οκτώβριο ωστόσο έκανε μία άτσαλη “στραβοτιμονιά”, λέγοντας στις γυναίκες της εταιρείας του πως το να μην ζητά κανείς αύξηση “είναι καλό κάρμα” (!) κι ότι αρκεί “να πιστεύεις ότι το σύστημα θα σου προσφέρει πραγματικά τις σωστές αυξήσεις στην πορεία”. Μετά τη γενική κατακραυγή, ο Σάτια ζήτησε φυσικά συγγνώμη. Όμως αυτή ήταν για φέτος η πιο δυσάρεστη στιγμή για τη Microsoft, πιο άβολη ακόμη και από τις ιδιορρυθμίες του προηγούμενου CEO, Στιβ Μπάλμερ.

Μπορεί να ανέλαβε πέρυσι τον Δεκέμβριο τα “ηνία” της GM, γράφοντας ιστορία ως η πρώτη γυναίκα CEO σε μία μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία, όμως η Μέρι Μπάρα ένιωσε φέτος στο πετσί της τα “βάσανα” του πόστου. Πριν καλά-καλά λοιπόν ολοκληρωθούν οι πανηγυρισμοί για τον διορισμό της ως διευθύνουσας συμβούλου, η General Motors προχώρησε σε μία από τις μαζικότερες ανακλήσεις αυτοκινήτων, που συνδέθηκαν με 13 θανάτους κι έγιναν με εγκληματική καθυστέρηση. Το βάρος της ευθύνης έπεφτε σε προηγούμενες διοικήσεις. Όμως ήταν η Μπάρα αυτή που βρέθηκε στο στόχαστρο. Τελικά ανέλαβε δημόσια εκ μέρους της GM την ευθύνη. Και τώρα ωθεί στους κόλπους της μία ριζική αλλαγή της εταιρικής νοοτροπίας. Στο μεσοδιάστημα, το περιοδικό Time την κατέταξε στην 7η θέση των γυναικών που είχαν τη μεγαλύτερη επιρροή το 2014 σε ολόκληρο τον κόσμο!

Στο αμερικανικό κατεστημένο είναι γνωστοί από την “καλή” και από την “ανάποδη”. Αφενός ως αδέλφια-συνιδιοκτήτες της “Koch Industries”, της δεύτερης μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρίας στις ΗΠΑ, με έσοδα στα 115 δισ. δολ. το 2013. Αφετέρου για την ενεργό ανάμιξή τους με τα κοινά, δη με την πολιτική, δη με τους Ρεπουμπλικανούς και με ιδιαίτερη προτίμηση στην υπερσυντηρητική πτέρυγα του κόμματος.
Επισήμως, παραμένει άγνωστο πόσα ακριβώς εκατομμύρια δολάρια δαπάνησαν οι Κοχ στις ενδιάμεσες εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου στο Κογκρέσο (όπου πρακτικά “παίχτηκε” η πρώτη “πράξη” των προεδρικών εκλογών του 2016). Φανερά για τον σκοπό αυτό έχουν δηλώσει μόλις 5 εκατ. δολ. Όμως από μόνο του το “Americans for Prosperity” -η πιο “καλολαδωμένη” “μηχανή” τους στην πολιτική χρηματοδότηση- δαπάνησε κατά την τελευταία προεκλογική περίοδο το ποσό των 125 εκατ. δολαρίων. Μια μικρή προφανώς “επένδυση” εν όψει του 2016…

Φέτος φαίνεται ότι πέρασε καλύτερα ως CEO της Amazon, παρά ως ο βασικός μέτοχός της. Ως αφεντικό της έκανε ορισμένες απλόχερες επενδύσεις, σε διάφορους τομείς -από την ιστοσελίδα ηλεκτρονικών παιχνιδιων Twitch, μέχρι τις έρευνες στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Όμως η παταγώδης αποτυχία του “Fire phone”, που η Amazon λάνσαρε τον Ιούνιο , αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα για το γόητρο του Αμερικανού μεγιστάνα. Οι “σπατάλες” του θορύβησαν τη Wall Street, με αποτέλεσμα η μετοχή της Amazon να πέσει 22,86% μέσα στο 2014 και ο Μπέζος να χάσει ως μέτοχος κοντά στα 8 δισ. δολ. από την προσωπική του περιουσία. Παρ’ όλα αυτά, αναλυτές εκτιμούν ότι η μετοχή θα ανακάμψει. Ήδη, η Amazon ανακοίνωσε αύξηση 20% στις πωλήσεις της στο τρίτο τρίμηνο του έτους και την εγγραφή επιπλέον 10.000.000 μελών στην υπηρεσία Prime, μόνον κατά την περίοδο των Χριστουγέννων!