YouTube, Reddit, Instagram: Το δίλημμα του ιδρυτή – Άμεση εξαγορά ή μακροπρόθεσμο όραμα;
Η απόφαση ενός ιδρυτή να πουλήσει την επιτυχημένη startup του αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα στρατηγικά διλήμματα στον κόσμο της επιχειρηματικότητας.
Να πουλήσεις ή να μην πουλήσεις; Αυτό είναι το μεγάλο δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ιδρυτές εταιρειών σε όλο τον κόσμο. Μόλις μια startup αρχίσει να μεγαλώνει αρκετά ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των αγοραστών, οι δημιουργοί της βρίσκονται μπροστά στην κρίσιμη απόφαση: να εξαργυρώσουν άμεσα την επιτυχία τους ή να χρησιμοποιήσουν το ενδιαφέρον αυτό ως καύσιμο για να πάνε ακόμα ψηλότερα; Αν και η αποδοχή μιας πρότασης εξαγοράς εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων δολαρίων μοιάζει με αυτονόητη επιλογή, συχνά είναι δύσκολο για τους ιδρυτές να ησυχάσουν αργότερα με τη σκέψη του πόσα περισσότερα θα μπορούσαν να είχαν κερδίσει αν συνέχιζαν αυτόνομα.
Η απόφαση αυτή σπάνια αφορά μόνο τα χρήματα. Για κάποιους, μια πρόωρη πώληση προσφέρει άμεση οικονομική ασφάλεια, έναν τρόπο να μειώσουν το προσωπικό ρίσκο και πρόσβαση στους τεράστιους πόρους μιας μητρικής εταιρείας που μπορεί να βοηθήσει το δημιούργημά τους να αναπτυχθεί παγκοσμίως. Για άλλους, η παραμονή είναι θέμα αρχής — μια βαθιά πίστη στο μακροπρόθεσμο όραμά τους και η επιθυμία να διατηρήσουν τον δημιουργικό έλεγχο. Πρόκειται για ένα στοίχημα με τεράστιο ρίσκο, χωρίς προφανώς σωστή απάντηση, όπου ο συγχρονισμός, οι προσωπικές συνθήκες και η καθαρή τύχη μπορούν να καθορίσουν αν η απόφαση θα οδηγήσει σε μια ζωή ικανοποίησης ή σε μια αίσθηση του «τι θα γινόταν αν».
Μαρκ Ζούκερμπεργκ (Facebook)
Η πιο χαρακτηριστική πρόσφατη περίπτωση είναι αυτή του Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Το 2006, σε ηλικία μόλις 22 ετών, δέχτηκε τεράστιες προσφορές για την εξαγορά του Facebook: 750 εκατ. δολάρια από τη Viacom και 900 εκατ. δολάρια από τη Yahoo. Ωστόσο, ο ίδιος πίστευε ακράδαντα ότι η πορεία της εταιρείας του είχε πολύ δρόμο ακόμα. «Είμαστε επικεντρωμένοι στο να χτίσουμε την εταιρεία μακροπρόθεσμα», είχε δηλώσει τότε. Σήμερα, η πλατφόρμα που μετονομάστηκε σε Meta αξίζει λίγο πάνω από 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια — μια αύξηση 2.100 φορές μεγαλύτερη μέσα σε δύο δεκαετίες. Η προσωπική περιουσία του Ζούκερμπεργκ έχει εκτοξευθεί πάνω από τα 260 δισ. δολάρια.
Λίγα χρόνια αργότερα, το ίδιο το Facebook προσπάθησε να εξαγοράσει το Snapchat για 3 δισ. δολάρια το 2013. Όμως, ο ιδρυτής του Snap, Ίβαν Σπίγκελ, αντιστάθηκε και σήμερα η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης αξίζει 12 δισ. δολάρια. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, οι ιδρυτές που περίμεναν έγιναν πάμπλουτοι. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η πραγματικότητα για όλους.
Τσαντ Χάρλεϊ (Youtube)
Όταν το 2005 ανέβηκε το πρώτο βίντεο στην ιστορία του YouTube, με τίτλο «Me at the zoo», κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την εκρηκτική πορεία που θα ακολουθούσε η πλατφόρμα. Η ανάπτυξη ήταν τόσο ραγδαία που, μόλις έναν χρόνο μετά την ίδρυσή της, οι συνιδρυτές της πήραν τη μεγάλη απόφαση να την πουλήσουν στη Google, μια κίνηση που τους έκανε εκατομμυριούχους, αλλά τους στέρησε την ευκαιρία να γίνουν δισεκατομμυριούχοι.
Η πρόταση της Google το φθινόπωρο του 2006, ύψους 1,65 δισ. δολάρια, ήταν υπερβολικά καλή για να την αρνηθούν οι Τσαντ Χάρλεϊ, Στίβεν Τσεν και Τζαουέντ Καρίμ. «Είναι σπουδαίο. Δύο βασιλιάδες ενώθηκαν. Ο βασιλιάς της αναζήτησης και ο βασιλιάς του βίντεο ενώθηκαν. Θα το κάνουμε με τον δικό μας τρόπο», δήλωνε ενθουσιασμένος σε βίντεο της εποχής ο τότε CEO, Τσαντ Χάρλεϊ.
Στίβεν Τσεν (YouTube)
Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας, ο Χάρλεϊ έλαβε μετοχές αξίας περίπου 345 εκατ. δολαρίων, ο τότε CTO, Στίβεν Τσεν, έλαβε μετοχές αξίας 326 εκατ. δολαρίων και ο Τζαουέντ Καρίμ, ο οποίος είχε αποχωρήσει νωρίς από την εταιρεία για να επιστρέψει στις σπουδές του, πήρε μετοχές αξίας 64 εκατ. δολαρίων.
Τζαουέντ Καρίμ (YouTube)
Αν και η πώληση εξασφάλισε το οικονομικό τους μέλλον και τους καθιέρωσε ως πρωτοπόρους της τεχνολογίας, το ποσό αυτό αποτελεί σήμερα ένα μικρό κλάσμα της αξίας του YouTube. Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, η πλατφόρμα εκτιμάται στα 550 δισ. δολάρια, σημειώνοντας μια αύξηση 333 φορές πάνω από την τιμή πώλησης (χωρίς να υπολογίζεται ο πληθωρισμός). Αν οι Χάρλεϊ και Τσεν είχαν διατηρήσει τα ποσοστά τους, το μερίδιο του καθενός σήμερα θα μπορούσε να αξίζει περίπου 100 δισ. δολάρια.
Αλέξις Οχανιάν (Reddit)
Η ιστορία του Reddit ξεκίνησε όταν ο συνιδρυτής του, Αλέξις Οχανιάν, εγκατέλειψε τις εξετάσεις για τη Νομική Σχολή και, μετά από μια επίσκεψη σε ένα Waffle House, αποφάσισε να γίνει επιχειρηματίας. Μαζί με τον συμφοιτητή του, Στιβ Χάφμαν, και με τη βοήθεια του Άαρον Σβαρτς, δημιούργησαν το 2005 την πλατφόρμα που γρήγορα εκτοξεύτηκε σε δημοτικότητα. Μόλις ενάμιση χρόνο μετά, και ενώ η πλατφόρμα είχε ήδη χιλιάδες καθημερινούς επισκέπτες, οι ιδρυτές, όντας λίγο πάνω από 20 ετών, δέχτηκαν την προσφορά εξαγοράς ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων από τον εκδοτικό κολοσσό Condé Nast.
Η απόφαση για την πρόωρη πώληση επηρεάστηκε καθοριστικά από μια σειρά προσωπικών τραγωδιών που βίωνε εκείνη την περίοδο ο Οχανιάν: η κοπέλα του βρισκόταν σε κώμα, ο σκύλος του πέθανε και η μητέρα του διαγνώστηκε με καρκίνο του εγκεφάλου σε τελικό στάδιο. «Όταν διαγνώστηκε η μητέρα μου, αυτό έθεσε τη θνησιμότητα σε ένα νέο πλαίσιο για μένα», εξήγησε αργότερα ο ίδιος, δικαιολογώντας την ανάγκη του για ασφάλεια. Σήμερα, όμως, μετά την είσοδό του στο χρηματιστήριο, το Reddit αξίζει πάνω από 45 δισεκατομμύρια δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι ιδρυτές του έχασαν την ευκαιρία για μια περιουσία 4.500 φορές μεγαλύτερη.
Κέβιν Σίστρομ (Instagram)
Η εκρηκτική άνοδος του Instagram το 2010, με 1 εκατομμύριο χρήστες σε μόλις δύο μήνες, προσέλκυσε γρήγορα το ενδιαφέρον των αγοραστών. Τον Απρίλιο του 2012, το Facebook ανακοίνωσε την εξαγορά της εφαρμογής για περίπου 1 δισ. δολάρια σε μετρητά και μετοχές. Από τη συμφωνία, ο συνιδρυτής Κέβιν Σίστρομ έλαβε περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια και ο Μάικ Κρίγκερ περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια.
Ένας βασικός λόγος που οι ιδρυτές συμφώνησαν στην πώληση ήταν η δέσμευση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ ότι θα τους επέτρεπε να παραμείνουν στο τιμόνι της εταιρείας, θέσεις που διατήρησαν μέχρι το 2018. Ωστόσο, όπως παραδέχτηκε αργότερα ο Σίστρομ, η απόκτηση χρημάτων δεν ήταν αυτοσκοπός. «Το μεγαλύτερο μάθημα ήταν ότι τα ίδια τα χρήματα δεν σε κάνουν ευτυχισμένο. Δεν λύνουν προβλήματα υγείας», είχε δηλώσει, αποτυπώνοντας τη φιλοσοφία πίσω από την απόφασή τους.
Μάικ Κρίγκερ (Instagram)
Η παραμονή τους στην εταιρεία, όμως, τους έδωσε μια άμεση εικόνα της τεράστιας περιουσίας που θα μπορούσαν να είχαν αποκτήσει μόνοι τους. Υπό την καθοδήγηση του Facebook, η αξία του Instagram εκτοξεύθηκε, φτάνοντας σήμερα τα 114 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι αν οι ιδρυτές είχαν διατηρήσει τα ποσοστά τους, η περιουσία του καθενός σήμερα θα ανερχόταν σε πολλά δισεκατομμύρια, μια ευκαιρία που χάθηκε με την πρόωρη πώληση.
