Παραγωγικότητα: Οι προϋποθέσεις για να ξεκλειδώσει ανάπτυξη
Παραγωγικότητα, ευημερία εργαζομένων, αύξηση μισθών, ενίσχυση αγοραστικής δύναμης καταναλωτών και οικονομική ανάπτυξη είναι κρίκοι της ίδια αλυσίδας, με την αύξηση της παραγωγικότητας να ανάγεται σε καταλύτη μεγέθυνσης του ΑΕΠ όσο η μείωση του πληθυσμού οξύνει το δημογραφικό πρόβλημα συνιστώντας απειλή.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, σε συνέντευξη τύπου χθες ανέδειξε σε καταλύτες για αύξηση της παραγωγικότητας και κατά συνέπεια των μισθών, την ευελιξία στην εργασία και την επένδυση στην τεχνολογική καινοτομία που φέρνει αυτοματισμούς στην παραγωγική διαδικασία. Όπως τόνισε, δεν μπορούν να αυξηθούν οι μισθοί σε πραγματικούς όρους εάν δεν αυξηθεί η παραγωγικότητα.
Σημειώνεται ότι με βάση την πανελλαδική έρευνα της MRB για λογαριασμό του ΣΕΒ (#SEVBusinessPulse) 52,4% των επιχειρήσεων σχεδιάζουν αυξήσεις μισθών έναντι 30,4% που απαντά αρνητικά σε σχετικό ερώτημα και 17,2% που επιφυλάσσεται. Αν και η πλειοψηφία των επιχειρήσεων σχεδιάζει αυξήσεις μισθών εξακολουθεί να ανησυχεί για τους αναδυόμενους κινδύνους.
Μιλώντας για τους κινδύνους στο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον με αιχμή την κλιματική κρίση, την καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων και τη διεθνή ρευστότητα, ο κ. Θεοδωρόπουλος εξήγησε τον κρίσιμο ρόλο της αύξησης της παραγωγικότητας ως προϋπόθεσης για αύξηση των μισθών στην Ελλάδα τονίζοντας ότι η χώρα εμφανίζει παραγωγή μόλις 38 ευρώ ανά ώρα εργασίας, έναντι 80 ευρώ στη Γερμανία και 151 ευρώ στη Δανία.
Πρακτικά, η απασχόληση μπορεί να βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά και ο κατώτατος μισθός να έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας αλλά η παραγωγικότητα παραμένει κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα. Η εικόνα αλλάζει τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση των επενδύσεων σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό να ενισχύουν την παραγωγικότητα, με συνεισφορά στην ανάπτυξη μετά το 2017, αλλά χρειάζονται περισσότερα.
Σύμφωνα με την έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας για το 2024, στην ανάπτυξη της Ελλάδας πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο η παραγωγικότητα εργασίας συνέβαλε μόνο κατά 0,3%, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι, από το 2008, ο ρόλος της παραγωγικότητας εργασίας στη στήριξη του κατά κεφαλήν προϊόντος έχει μειωθεί. Η αρνητική επίδραση της έντασης κεφαλαίου αντισταθμίστηκε μόνο οριακά από τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής. Διαπιστώνεται ότι παραγωγικότητα κεφαλαίου και παραγωγικότητα εργασίας κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση. Η παραγωγικότητα του κεφαλαίου αυξήθηκε κατά 1,8% το 2023, δείχνοντας ότι οι επιχειρήσεις έχουν γίνει αποδοτικότερες στη χρήση των πόρων τους σε σχέση με το παρελθόν.
Επίσης, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, οι βιομηχανικές δραστηριότητες παρουσίασαν τη μεγαλύτερη πτώση στην παραγωγικότητα της εργασίας (σχεδόν -8%) το 2023, λόγω σημαντικών αυξήσεων στην εισροή εργασίας και μειώσεων στην προστιθέμενη αξία. Οι αστικές περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση στην παραγωγικότητα εργασίας (κατά -23% και -21%, αντίστοιχα), σε σύγκριση με όλες τις άλλες λειτουργικές αστικές περιοχές της ΕΕ κατά την περίοδο 2010-2020. Επιπλέον, ενώ τα κέρδη παραγωγικότητας φαίνεται να συγκεντρώνονται δυσανάλογα σε μικρές επιχειρήσεις, καθώς οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν συμβάλλουν ενεργά στη δημιουργία αξίας, η παραγωγικότητα εργασίας των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά. Η μείωση αυτή έφτασε το -20% μεταξύ 2009-2023 στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας και έντασης γνώσης.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Alpha Bank η ενίσχυση της παραγωγικότητας αποτελεί κλειδί για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, τη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου και την ανθεκτικότητα της χώρας απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις. Οπότε η αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο με συνεχή κατάρτιση, αποτελούν μονόδρομο για τη διατηρήσιμη μεγέθυνση της οικονομίας.
