Οδεύουν οι ΗΠΑ προς έναν πόλεμο με την Κίνα για την Ταϊβάν;

Αν η Ουάσιγκτον θέλει να αποτρέψει την Κίνα από το να απορροφήσει την Ταϊβάν, θα πρέπει να στραφεί στο Κογκρέσο και όχι στην προεδρία.

Η Ταϊβάν αρχίζει επιτέλους να λαμβάνει πιο σοβαρά υπόψη την άμυνά της, επεκτείνοντας τη στρατιωτική θητεία στο ένα έτος και αυξάνοντας τον αμυντικό της προϋπολογισμό για την απόκτηση νέων στρατιωτικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων drones και αντιαρματικών πυραύλων. Μετατοπίζεται από τη μακροχρόνια έμφαση στα βαριά όπλα και τις συμβατικές μεθόδους πολέμου προς πιο ασύμμετρες στρατηγικές άμυνας τύπου “σκαντζόχοιρου”.

Το αν όλα αυτά γίνουν έγκαιρα, μένει να φανεί. Στρατιωτικοί αναλυτές φοβούνται ότι η Κίνα θα μπορούσε να εισβάλει στην Ταϊβάν το 2027. Αν ξεσπάσει πόλεμος, η ελπίδα και η προσδοκία της Ταϊβάν είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εμπλακούν. Τα πολεμικά παίγνια υποδεικνύουν αιματηρές συγκρούσεις και απώλειες σε αυτήν την περίπτωση, περιλαμβανομένου του κινδύνου κλιμάκωσης σε πυρηνικό πόλεμο.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υπερασπιστούν την Ταϊβάν ή όχι. Ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής ζητούν από τις ΗΠΑ να υπερασπιστούν την Ταϊβάν, σενάριο για το οποίο προετοιμάζεται η Διοίκηση Ινδο-Ειρηνικού (INDOPACOM), συμμορφούμενη με τις απαιτήσεις του Νόμου για τις Σχέσεις με την Ταϊβάν (Taiwan Relations Act), που απαιτεί ανάλογο σχεδιασμό.

Ο πρώην Πρόεδρος Μπάιντεν είχε δηλώσει δημοσίως πολλές φορές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υπερασπιστούν το νησί αν δεχθεί επίθεση από την Κίνα. Σύμφωνα με το Άρθρο II, Ενότητα 2 του Συντάγματος, ο πρόεδρος διαθέτει την εξουσία του αρχιστράτηγου για να διατάξει τη χρήση στρατιωτικής ισχύος, ιδιαίτερα ως απάντηση σε επίθεση. Αυτή η εκτελεστική εξουσία, ωστόσο, δεν επαρκεί για να του δώσει μονομερώς τη δυνατότητα να διακηρύξει συμμαχία με την Ταϊβάν χωρίς τη συμμετοχή του Κογκρέσου, όπως απαιτεί όχι μόνο το Σύνταγμα αλλά και ο Νόμος περί Πολεμικών Εξουσιών (War Powers Act).

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν συνάψει στρατιωτική συνθήκη με την Ταϊβάν. Ούτε ο Νόμος για τις Σχέσεις με την Ταϊβάν, ούτε κάποιος άλλος ομοσπονδιακός νόμος δεσμεύει τις ΗΠΑ να την υπερασπιστούν. Ο εν λόγω νόμος περιορίζεται στο να υποχρεώνει τις ΗΠΑ να “διατηρούν την ικανότητα να αντισταθούν σε οποιαδήποτε προσφυγή στη βία ή σε άλλες μορφές εξαναγκασμού που θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια ή το κοινωνικό ή οικονομικό σύστημα του λαού της Ταϊβάν.”

Το Κογκρέσο δεν έχει εγκρίνει ποτέ ψήφισμα που να ζητά την υπεράσπιση της χώρας. Δημοσκοπήσεις δείχνουν επανειλημμένα ότι η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν υποστηρίζει τη συμμετοχή σε πόλεμο για την Ταϊβάν, προτιμώντας το σημερινό αμφίσημο status quo. Ωστόσο, Ουάσιγκτον και Πεκίνο παραμένουν παγιδευμένοι σε μια επικίνδυνη πορεία προς πόλεμο.

Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να διολισθήσουν σε πόλεμο υπό διάφορα σενάρια. Με τα αμερικανικά πολεμικά πλοία και αεροσκάφη να περιπολούν συστηματικά σε ύδατα κοντά στην Ταϊβάν, μια μεγάλη σύγκρουση με τις κινεζικές ναυτικές δυνάμεις θα μπορούσε να ξεσπάσει ξαφνικά. Ο ναύαρχος ε.α. Σταυρίδης και ο Έλιοτ Άκερμαν έγραψαν ένα μυθιστόρημα που περιγράφει πώς ένα και μόνο θαλάσσιο περιστατικό στη Νότια Σινική Θάλασσα θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε πυρηνική σύγκρουση με την Κίνα. Αν η Κίνα προχωρήσει σε καραντίνα ή αποκλεισμό της Ταϊβάν, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν εύκολα να εμπλακούν σε σύγκρουση αν ο πρόεδρος διατάξει το Πολεμικό Ναυτικό να συνοδεύσει εμπορικά πλοία που προσπαθούν να διασχίσουν τις γραμμές του κινεζικού ναυτικού.

Η κατάσταση που αντιμετωπίζει η Ουάσιγκτον στην Ταϊβάν είναι άνευ προηγουμένου. Σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες στρατιωτικές συγκρούσεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε περίπτωση πολέμου, οι ΗΠΑ θα αναμετρηθούν με μια πυρηνική δύναμη για την υπεράσπιση μιας χώρας με την οποία δεν έχουν καμία επίσημη δέσμευση. Όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο της Κορέας το 1950, το έπραξαν βάσει ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πολέμησαν στο Βιετνάμ με βάση το Ψήφισμα του Κόλπου του Τόνκιν.

Ο Πόλεμος του Κόλπου του 1990 διεξήχθη βάσει νόμου που ψήφισε το Κογκρέσο, της Εξουσιοδότησης για Χρήση Στρατιωτικής Ισχύος (AUMF). Οι εκστρατείες στη Βοσνία και στο Κοσσυφοπέδιο διεξήχθησαν υπό την αιγίδα διαφόρων ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, νόμος του Κογκρέσου εξουσιοδότησε την αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας (AUMF 2001). Ο πόλεμος στο Ιράκ διεξήχθη με βάση την Εξουσιοδότηση για Χρήση Στρατιωτικής Δύναμης κατά του Ιράκ (2002). Καμία από αυτές τις χώρες δεν διέθετε πυρηνικά όπλα.

Αν η Κίνα επιτεθεί σε αμερικανικά πολεμικά πλοία, ο πρόεδρος έχει την εξουσία του αρχιστράτηγου να απαντήσει άμεσα. Μπορεί να διατάξει τις ένοπλες δυνάμεις να δράσουν, περιλαμβανομένων ενδεχόμενων κλιμακούμενων χτυπημάτων, με την υποχρέωση να συμβουλευθεί εκ των υστέρων το Κογκρέσο, όπως ορίζει ο Νόμος περί Πολεμικών Εξουσιών.

Η κατανόηση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον για το καθεστώς της Ταϊβάν χρονολογείται από το 1972 και το Κοινό Ανακοινωθέν της Σαγκάης. Και οι δύο πλευρές αναγνώρισαν ότι “όλοι οι Κινέζοι, και στις δύο πλευρές του Στενού της Ταϊβάν, θεωρούν ότι υπάρχει μία Κίνα και ότι η Ταϊβάν αποτελεί μέρος αυτής.” Μετά το ανακοινωθέν, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν διπλωματικά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και έκλεισαν την πρεσβεία τους στην Ταϊβάν. Στη συνέχεια, το Κογκρέσο ψήφισε τον Νόμο για τις Σχέσεις με την Ταϊβάν, ο οποίος καθόρισε το νομικό πλαίσιο της νέας σχέσης της Ουάσιγκτον με την Ταϊπέι.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε λεπτή θέση. Στόχος τους είναι να αποτρέψουν την Κίνα από το να επιτεθεί στην Ταϊβάν. Η υποδήλωση κάποιας μορφής ετοιμότητας, έστω και ασαφούς, να υπερασπιστούν την Ταϊπέι, υποστηρίζει αυτόν τον στόχο, αλλά πρέπει να υπάρχουν όρια. Η προμήθεια όπλων για την υποστήριξη του αυτόνομου καθεστώτος της Ταϊβάν είναι ένα πράγμα, αλλά η δέσμευση εκ των προτέρων των ΗΠΑ να πάνε σε πόλεμο με την Κίνα αν επιτεθεί στην Ταϊβάν, είναι κάτι άλλο. Η συνταγματική εξουσία του προέδρου εδώ δεν είναι απεριόριστη. Η υπόσχεση για την υπεράσπιση της Ταϊπέι εκ των προτέρων, βασισμένη αποκλειστικά στον ρόλο του προέδρου στις εξωτερικές σχέσεις και ως αρχιστράτηγου, είναι ένα νομικά ασθενές επιχείρημα. Το Σύνταγμα απαιτεί οι Αμερικανοί πολίτες να έχουν επίσης λόγο μέσω του Κογκρέσου.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν ξεπέρασε τα όρια όταν επανειλημμένα υποσχέθηκε ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν την Ταϊβάν αν δεχθεί επίθεση από την Κίνα — υποσχέσεις που στη συνέχεια οι συνεργάτες του ανασκεύασαν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εγκεκριμένες από τη Γερουσία συνθήκες άμυνας με την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες. Η εξασφάλιση επίσημης κοινοβουλευτικής υποστήριξης για να πολεμήσουν για την Ταϊβάν θα ήταν πολιτικά δύσκολη. Το γεγονός ότι η έγκριση μιας συνθήκης ή μιας σχετικής νομοθετικής εξουσιοδότησης θα μπορούσε να είναι προβληματική, δεν δικαιολογεί την παράκαμψη του Κογκρέσου από τον πρόεδρο.

Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ρόλο του ως αρχιστράτηγου για να οδηγήσει το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ σε έναν ενδεχομένως υπαρξιακό πόλεμο με την Κίνα ως τετελεσμένο γεγονός, αναγκάζοντας το Κογκρέσο να στηρίξει δυνάμεις που έχουν ήδη εμπλακεί ξαφνικά σε σύγκρουση με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. Αν ο πρόεδρος θέλει να δεσμευθεί να προστατεύσει την Ταϊβάν από μια πυρηνικά εξοπλισμένη Κίνα, πρέπει να ζητήσει τη συναίνεση της νομοθετικής εξουσίας. Στο πλαίσιο του αμερικανικού Συντάγματος, δεν μπορεί να ενεργήσει μόνος του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Ελληνική οικονομία: Τα δημοσιονομικά ρεκόρ και οι απειλές που βλέπει η Κομισιόν
• Most Powerful Women 2025: Οι πιο Ισχυρές Γυναίκες στις Επιχειρήσεις
• MPW Summit 2025: Ηγεσία με ενσυναίσθηση, συνεργατικότητα και ανθρωπιά