EE: Το σχέδιο φον ντερ Λάιεν για νέο φόρο στις επιχειρήσεις «θάβεται» πριν καν ψηφιστεί

Το σχέδιο της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, να επιβάλει φόρο σε σχετικά μεγάλες επιχειρήσεις της ΕΕ φαίνεται απίθανο να υλοποιηθεί. Οι κυβερνήσεις ανά την ήπειρο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που πρέπει να εγκρίνουν το σχέδιο, ήδη εκφράζουν την αντίθεσή τους. Ο φόρος, τον οποίο ανακοίνωσε η von der Leyen την Τετάρτη ως μέρος του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, θα απέφερε έσοδα 6,8 δισ. ευρώ τον χρόνο. Στόχος ήταν να αποτελέσει νέα πηγή χρηματοδότησης για προγράμματα της ΕΕ και για την αποπληρωμή χρεών που δημιουργήθηκαν την περίοδο της πανδημίας Covid.

Όμως, προτού καν στεγνώσει το μελάνι της πρότασης, η Γερμανία και η Ολλανδία φάνηκαν να δίνουν καίριο πλήγμα. «Δεν τίθεται θέμα η Ευρωπαϊκή Ένωση να φορολογήσει τις επιχειρήσεις, καθώς δεν έχει καμία νομική βάση για κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Merz σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό Keir Starmer στο Λονδίνο. «Δεν πρόκειται να το κάνουμε». Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Merz και η von der Leyen προέρχονται από το ίδιο κόμμα, το γερμανικό Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα. Εκπρόσωπος της ολλανδικής κυβέρνησης δήλωσε στο Politico ότι «για την Ολλανδία αυτό δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης», υποστηρίζοντας την ανάγκη η ΕΕ να περιορίσει τον προϋπολογισμό της αντί να τον αυξήσει.

Δεν αντιδρούν μόνο οι χώρες του Bορρά της ΕΕ, που παραδοσιακά είναι αντίθετες σε μεγαλύτερες δαπάνες. Ένας διπλωμάτης από χώρα του Nότου, λιγότερο αυστηρή δημοσιονομικά, είπε στο Politico ότι θα είναι «δύσκολο» να επιβιώσει το σχέδιο. Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που επίσης πρέπει να εγκρίνουν το σχέδιο μαζί με τα κράτη-μέλη, δεν έδειξαν ενθουσιασμό. Η ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και αντιπρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού Monika Hohlmeier είπε ότι ο φόρος «έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσπάθειες μας να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων – ειδικά των μεσαίων». Όπως σημείωσε, «αυτές είναι ακριβώς οι επιχειρήσεις που στηρίζουμε μέσω ενός ουσιαστικού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας που έχει στόχο την καινοτομία, την αύξηση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της ΕΕ ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού». Η άποψή της είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το κεντροδεξιό ΕΛΚ είναι το μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο και η ισχυρότερη πολιτική δύναμη στις Βρυξέλλες. Το ΕΛΚ κυριαρχεί στην Κομισιόν, και η von der Leyen είναι μέλος του.

Ο προτεινόμενος φόρος θα εφαρμοζόταν σε εταιρείες με ετήσιο τζίρο άνω των 100 εκατ. ευρώ και θα έπρεπε να καταβληθεί ανεξάρτητα από το αν οι εταιρείες εμφανίζουν κέρδη ή όχι. Το όριο των 100 εκατ. ευρώ δεν είναι τόσο υψηλό όσο φαίνεται – μεγάλες τράπεζες μπορούν να έχουν ετήσια έσοδα που ξεπερνούν αυτό το ποσό κατά 500 φορές. Ο φόρος προτείνεται ως κατ’ αποκοπή τέλος αντί για ποσοστό επί των κερδών. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο της Κομισιόν, οι επιχειρήσεις με τζίρο από 100 έως 250 εκατ. ευρώ θα πληρώνουν 100.000 ευρώ, ενώ για τζίρο άνω των 750 εκατ. ευρώ το ποσό θα φτάνει το μέγιστο στα 750.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι μια εταιρεία με 750 εκατ. ευρώ τζίρο θα πληρώνει τον ίδιο φόρο με μια εταιρεία που έχει 75 δισ. ευρώ. Ο φόρος εκτιμάται ότι θα απέφερε 6,8 δισ. ευρώ τον χρόνο, συμβάλλοντας σημαντικά στον στόχο της ΕΕ για άμεσους ετήσιους φορολογικούς πόρους ύψους σχεδόν 60 δισ. ευρώ από το 2028.

Ο Alessandro Ciriani, πρώην υπουργός στην ιταλική κυβέρνηση της Giorgia Meloni και τώρα ευρωβουλευτής με το κόμμα Fratelli d’Italia, χαρακτήρισε την πρόταση «αντίθετη με τη βούληση της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου». Όπως είπε, «είναι προφανές παράδοξο να μιλάμε για στήριξη του παραγωγικού τομέα και μετά να τον πλήττουμε με τη φορολογική λεπίδα». Και οι επιχειρήσεις αντιδρούν. Ο Markus J. Beyrer, γενικός διευθυντής του επιχειρηματικού λόμπι BusinessEurope, χαρακτήρισε την πρόταση «εντελώς αντιπαραγωγική», ενώ ο Stefan Pan, αντιπρόεδρος της ιταλικής Confindustria, δήλωσε ότι το όριο των 100 εκατ. ευρώ «κινδυνεύει να πλήξει την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων». Η Tanja Gönner, γενική διευθύντρια της Ένωσης Γερμανικών Βιομηχανιών, κάλεσε το Βερολίνο να αντιταχθεί σθεναρά, τονίζοντας ότι η πρόταση «έρχεται σε αντίθεση με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ».

Ο Zsolt Darvas, ανώτερος ερευνητής στο think tank Bruegel, δήλωσε ότι η ιδέα να φορολογείται ο τζίρος αντί για τα κέρδη είναι «πολύ κακή». Όπως εξήγησε, το πρόβλημα είναι ότι πλήττει διαφορετικά κλάδους με άνισα περιθώρια κέρδους και είναι φορολογικά άδικη, αφού εταιρείες με εντελώς διαφορετική οικονομική κατάσταση μπαίνουν στο ίδιο καλάθι. «Δεν είναι σωστό, απλώς δεν είναι δίκαιο», είπε. «Μάλλον είναι η χειρότερη επιλογή».

Πολλοί τονίζουν επίσης ότι η πρόταση αντιφάσκει με τον στόχο της ΕΕ να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της. Η von der Leyen έχει κάνει την «ανταγωνιστικότητα» κεντρικό σύνθημα της δεύτερης θητείας της, κάτι που κάνει τον φόρο στις επιχειρήσεις πολιτικά δύσκολο, ειδικά στο Βερολίνο. Η Γερμανία αντιμετωπίζει οικονομική στασιμότητα έπειτα από διετή ύφεση, και οι δυσκολίες της την αναγκάζουν να επανεξετάσει πλήρως τη δημοσιονομική της πολιτική, ενώ παράλληλα πλήττεται από τον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, που θέτει σε κίνδυνο το εξαγωγικό της μοντέλο. Αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών είχαν ήδη προειδοποιήσει ότι η στάση τους για τα έσοδα του προϋπολογισμού της ΕΕ θα εξαρτηθεί από το πώς θα προστατευτεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιο σκεπτικό για τον φόρο. Εταιρείες από την Ευρώπη αλλά και τρίτες χώρες επωφελούνται από το εμπόριο εντός της Ένωσης και, όπως είπε ο Γάλλος ευρωβουλευτής Fabien Keller από την ομάδα Renew, «αυτό συνδέεται άμεσα με ένα δημόσιο αγαθό της ΕΕ: την ενιαία αγορά. Χωρίς την ΕΕ, δεν θα υπήρχε απρόσκοπτο εμπόριο στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά του κόσμου». Όμως, με τόσο σφοδρή αντίθεση από κράτη-μέλη και ευρωβουλευτές, η πρόταση της von der Leyen για τον φόρο φαίνεται να έχει ελάχιστες ελπίδες να επιβιώσει στην παρούσα της μορφή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Δασμοί: «Φρένο» στη δυναμική των εξαγωγών – Το παράδειγμα της φέτας
• Η Ελλάδα ως επενδυτικός προορισμός: Οι ευκαιρίες σε 9 τομείς
• Το ηχηρό «όχι» του Βερολίνου στον προϋπολογισμό της Φον ντερ Λάιεν και οι επόμενες κινήσεις