Το ειδικό βάρος της Chevron στην Ελλάδα και τα αμερικανικά ενεργειακά σχέδια για τη χώρα μας
Ηχηρά μηνύματα για το ρόλο της Ελλάδας ως περιφερειακού κόμβου στον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου εκπέμπει η είσοδος στην ελληνική αγορά του αμερικανικού κολοσσού Chevron μετά την υποβολή προσφοράς, σε κοινοπραξία με την Helleniq Energy, στον διαγωνισμό για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Για αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας έκανε λόγο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. “Μετατρεπόμαστε σε ένα σημαντικό ενεργειακό παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που αναγνωρίζεται όχι μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και από τις ΗΠΑ”, ανέφερε χαρακτηριστικά από το Χαϊδάρι, όπου βρέθηκε στο πλαίσιο περιοδείας. “Ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου ενεργειακού πλούτου της πατρίδα μας. Πρόκειται για μια εξέλιξη ελπίδας και προοπτικής για τη χώρα μας”, ανέφερε μεταξύ άλλων ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Σταύρος Παπασταύρου.
Ας σημειωθεί ότι μετά την κατάθεση προσφοράς ακολουθεί η εξέταση της νομικής, οικονομικής και τεχνικής ικανότητας των εταιρειών να αναλάβουν τις έρευνες από ειδική επιτροπή. Έπεται η διαπραγμάτευση των όρων της σύμβασης, η εξέταση από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η επικύρωση από τη Βουλή και η ανάδειξη τελικού αναδόχου, που υπολογίζεται περί τα τέλη του έτους. Αμέσως μετά μπορούν να αναλάβουν δράση τα γεωτρύπανα.
Η εξέλιξη σηματοδοτεί ψήφο εμπιστοσύνης της αμερικανικής κυβέρνησης στην Ελλάδα σε μια συγκυρία που η Άγκυρα επιχειρεί να αμφισβητήσει τα συμφέροντα της χώρας μας εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της με το παράνομο Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο. Το τελευταίο διάστημα φημολογείται ότι η συμφωνία του 2019 Τουρκίας – Λιβύης για τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, βαίνει προς επικύρωση στοχεύοντας στη δημιουργία μιας αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στη Μεσόγειο Θάλασσα και στην διεκδίκηση δικαιωμάτων για αξιοποίηση υποθαλάσσιων πόρων.
Υπενθυμίζεται ότι τα δύο οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, έκτασης 35.000 χλμ., στα οποία εστιάζεται μεταξύ άλλων το ενδιαφέρον της Chevron, έχουν χαραχθεί πριν 14 χρόνια όταν η Ελλάδα προχώρησε στην οριοθέτηση περιοχών εντός της δικής της ΑΟΖ και στην ανάθεση και ολοκλήρωση σεισμικών ερευνών. Η χάραξη έγινε με τον “νόμο Μανιάτη” σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, στη μέση γραμμή του θαλάσσιου χώρου μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, αλλά το ένα από τα δύο επίμαχα μπλοκ βρίσκεται εντός της χάραξης του παράνομου Τουρκο-Λιβυκού Μνημονίου επικαλύπτοντας ένα μέρος της χάραξης.
Παρά το γεγονός ότι η δραστηριότητα ενεργειακών κολοσσών σε μια περιοχή δεν σημαίνει κατοχύρωση κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών, στην προκειμένη περίπτωση καταδεικνύει τη δυναμική του αμερικανικού παράγοντα στις θαλάσσιες περιοχές ελληνικών συμφερόντων αλλά και ευρύτερα. Ας σημειωθεί ότι πέρα από την Chevron και η ExxonMobil, σε κοινοπραξία με την Helleniq Energy, έχει αναλάβει έρευνες Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης ενώ οι δύο αμερικανικοί κολοσσοί επιχειρούν και στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η ατζέντα του Doug Burgum στην Αθήνα
Επίσης, δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι το νέο για την κατάθεση προσφοράς από την Chevron και την Helleniq Energy στον διαγωνισμό για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου έγινε γνωστό χθες, μια μέρα πριν την επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα του Doug Burgum, υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου.
Υπενθυμίζεται δε ότι το ενδιαφέρον της Chevron για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα είναι γνωστό ήδη από το 2019, όταν είχαν κάνει την εμφάνισή τους και άλλοι παίκτες, μεταξύ των οποίων οι επίσης αμερικανικές εταιρείες ExxonMobil και Anadarko (πριν την προσφορά εξαγοράς της από την Chevron). Ειδικότερα, το ενδιαφέρον της Chevron για τα παραπάνω μπλοκ αποκάλυψε το ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 20 Ιανουαρίου, ημέρα της ορκωμοσίας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, γεγονός που σχολιάστηκε ως επιβεβαίωση της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ.
Αυτή η στρατηγική σχέση αποτελεί και τη βάση της ατζέντας του Burgum που πραγματοποιεί σήμερα επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας για επαφές σε θέματα ναυτιλίας, ναυπηγείων, εξαγωγών και ενέργειας. Θα επισκεφθεί και τη Ρεβυθούσα επιβεβαιώνοντας το ειδικό βάρος της συνεργασίας Ουάσιγκτον-Αθήνας στο παγκόσμιο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο των ΗΠΑ και ειδικά σε ότι αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Στρατηγικής σημασίας για Ελλάδα, ΕΕ και ΗΠΑ ο κάθετος διάδρομος
Είναι εξάλλου γνωστό ότι ο Λευκός Οίκος αποδίδει στρατηγική σημασία στον κάθετο διάδρομο (Vertical Corridor) μεταφοράς αερίου από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία (διασυνδέει συνολικά επτά χώρες: Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Μολδαβία και Ουκρανία). Ο ηγετικός ρόλος της Ελλάδας στον κάθετο διάδρομο έχει αναδειχθεί από Αμερικανούς αξιωματούχους ενώ εξυπηρετεί και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα για ενεργειακή αυτονομία και αποσύνδεση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ελλάδα, όπου το αμερικανικό LNG φτάνει στη Ρεβυθούσα ή στο FSRU της Αλεξανδρούπολης, έχει μετατραπεί από εισαγωγέας φυσικού αερίου το 2020, σε εξαγωγέας το 2024, με τις ποσότητες που διοχετεύονται στον κάθετο διάδρομο να αυξάνονται ραγδαία. Όπως ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, από το βήμα διεθνούς ενεργειακού forum στο Μιλάνο, το α’ εξάμηνο του 2025 οι εξαγωγές αμερικανικού LNG έφταναν περίπου στο 81% των εισαγωγών LNG της Ελλάδας. Μιλώντας για τον κάθετο διάδρομο ο κ. Παπασταύρου τόνισε ότι πρέπει να γίνει ακόμα πολύ δουλειά, ώστε να υπάρξει ένα οικονομικά αποδοτικό προϊόν, που να δίνει τη δυνατότητα το LNG να φτάνει στην Ελλάδα και στη συνέχεια να κινείται βόρεια και στο πλαίσιο αυτό καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια, ώστε οι γειτονικές της Ελλάδας χώρες να εναρμονίσουν το κανονιστικό τους πλαίσιο. Όπως εξήγησε, αυτό αποτελεί “κλειδί” για μια επιχειρηματικά-φιλική συμφωνία, καθώς δεν πρέπει ο προμηθευτής να αντιμετωπίζει διαφορετικά ρυθμιστικά και φορολογικά συστήματα στις διάφορες χώρες που συνδέει ο κάθετος διάδρομος.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η Ευρώπη είναι πλέον η πιο σημαντική αγορά για τις αμερικανικές εξαγωγές LNG και θα γίνει ακόμη σημαντικότερη λαμβάνοντας υπόψη τη συμφωνία Τραμπ-Φον ντερ Λάιεν για τους δασμούς, στο πλαίσιο της οποίας η ΕΕ δεσμεύτηκε να αγοράζει από τις ΗΠΑ -με ορίζοντα τριετίας- LNG, πετρέλαιο και πυρηνικά καύσιμα αξίας 750 δισ. δολ.. Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 50% των εισαγωγών LNG της ΕΕ ήταν από τις ΗΠΑ. Στόχος είναι η περαιτέρω ενίσχυση του μεριδίου των ΗΠΑ στο συγκεκριμένο καύσιμο στο οποίο έχουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία -εξού και οι μεγάλοι ενεργειακοί παίκτες επιδιώκουν να κλείσουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια.
