Σε αχαρτογράφητα ύδατα η Fed: Οι διαφωνίες, ο Τραμπ και η κρίσιμη μάχη της διαδοχής του Πάουελ

Η συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) την Τετάρτη 17/9 αναμένεται να είναι μία από τις πιο παράξενες των τελευταίων ετών. Η μείωση των επιτοκίων έχει προεξοφληθεί, όμως ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ καλείται να διαχειριστεί έντονες διαφωνίες σε ό,τι αφορά τη χάραξη πολιτικής στο μέλλον, υπό τη σκιά  της διαδικασίας διαδοχής του τον προσεχή Μάιο.

Τα προβλήματα ξεκίνησαν πριν ακόμη από την έναρξη της συνεδρίασης: το βράδυ της Δευτέρας, η κυβερνήτρια της Fed Λίζα Κουκ εξασφάλισε απόφαση ομοσπονδιακού εφετείου, με οριακή ψήφο 2-1, που της επέτρεψε να συμμετάσχει στη συνεδρίαση. Ο πρόεδρος Τραμπ επιχειρεί να την απομακρύνει για υποτιθέμενες ψευδείς δηλώσεις σε ό,τι αφορά την παροχή στεγαστικών δανείων.

Την ίδια στιγμή, σύμβουλος του Τραμπ, που δεν παραιτήθηκε από τη θέση του στον Λευκό Οίκο, ο Στίβεν Μίραν, αντικατέστησε την Αντριάνα Κούγκλερ στο Διοικητικό Συμβούλιο της Fed, έπειτα από επικύρωση της Γερουσίας από τους Ρεπουμπλικανούς το προηγούμενο βράδυ. Ο σχετικός όρκος δόθηκε στην ομοσπονδιακή δικαστή της Ατλάντα, Ελίζαμπεθ Μπραντς, και όχι από τον Πάουελ ή άλλο κυβερνήτη της Fed, όπως συνηθίζεται.

Οι αναλυτές βλέπουν πως ο Πάουελ θα αντιμετωπίσει αντιδράσεις στην αναμενόμενη μείωση κατά 0,25% και από τις δύο πλευρές—από τους διορισμένους από τον Τραμπ, όπως ο Μίραν, που θεωρούν ότι η αυστηρή πολιτική κινδυνεύει να επιβραδύνει αδικαιολόγητα την οικονομία, αλλά και από τους προέδρους περιφερειακών τραπεζών της Fed που ανησυχούν για τον πληθωρισμό, που παραμένει πολύ πάνω από τον στόχο της Fed.

Από τότε που ανέλαβε την προεδρία το 2018, ο Πάουελ έχει αντιμετωπίσει διαφωνίες σε μία συνεδρίαση μόνο μία φορά: το 2019, όταν τα στελέχη της Fed διχάστηκαν σχετικά με το αν και πώς θα προστατεύσουν την οικονομία από τις παρενέργειες του εμπορικού πολέμου Τραμπ–Κίνας. Στη συνεδρίαση εκείνου του Σεπτεμβρίου, δύο πρόεδροι Fed ψήφισαν κατά της μείωσης των επιτοκίων, ενώ ένας τρίτος διαφώνησε ζητώντας μεγαλύτερη μείωση, μισής μονάδας.

Ο Τραμπ πιέζει τη Fed να μειώσει δραστικά τα επιτόκια και να «αναλάβει τον έλεγχο» από τον Πάουελ. Αν και η Fed «είναι ανεξάρτητη, θα έπρεπε να ακούνε έξυπνους ανθρώπους σαν εμένα», είπε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους την Τρίτη.

Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ έχει εντοπίσει 11 πιθανούς υποψηφίους, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων που θα παραστούν στη φετινή συνεδρίαση, για να διαδεχθούν τον Πάουελ τον Μάιο. Η μάχη διαδοχής απειλεί να περιπλέξει την ερμηνεία των μηνυμάτων πολιτικής που θα προκύψουν από τη συνεδρίαση.

Οι αναλυτές της Wall Street αναμένουν ότι ο Μίραν και πιθανόν δύο ακόμη διορισμένοι από τον Τραμπ κυβερνήτες της Fed, ο Κρίστοφερ Γουόλερ και η Μισέλ Μπάουμαν, θα διαφωνήσουν ζητώντας μεγαλύτερη μείωση. Ενώ τρεις ή περισσότερες διαφωνίες συνήθως σηματοδοτούν σοβαρές επιφυλάξεις για την ηγεσία της κεντρικής τράπεζας, αυτήν τη φορά μπορεί να αντανακλούν το πολιτικό θέατρο γύρω από τη διαδοχή.

«Αυτή δεν είναι μια φυσιολογική στιγμή, γιατί ο Τραμπ διεξάγει κάτι σαν διαγωνισμό ομορφιάς για την καρέκλα της Fed», δήλωσε ο Κένεθ Ρόγκοφ, οικονομολόγος του Χάρβαρντ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ.

Ο Γουόλερ και η Μπάουμαν διαφώνησαν και στην προηγούμενη συνεδρίαση, στο τέλος Ιουλίου, υπέρ της μείωσης των επιτοκίων. Ο Πάουελ και οι συνεργάτες του τότε τα διατήρησαν αμετάβλητα. Πριν από τον Ιούλιο, η τελευταία φορά που περισσότεροι από ένας κυβερνήτες διαφώνησαν στην ίδια συνεδρίαση ήταν πριν από περισσότερα από 30 χρόνια. Δεν έχουν καταγραφεί τρεις διαφωνίες από κυβερνήτες από το 1988.

Η Λορέτα Μέστερ, που παραιτήθηκε πέρυσι από πρόεδρος της Fed του Κλίβελαντ, είπε ότι ο Γουόλερ και η Μπάουμαν έχουν παρουσιάσει αξιόπιστα και ουσιαστικά επιχειρήματα για ταχύτερη μείωση των επιτοκίων από ό,τι προτιμούν οι συνάδελφοί τους. Όμως, η μάχη διαδοχής και άλλες εντάσεις κινδυνεύουν να τροφοδοτήσουν την εντύπωση ότι οι ψήφοι έχουν πολιτικά κίνητρα. «Με ανησυχεί αυτό, γιατί είναι ένας τρόπος να υπονομευθεί το θεσμικό κύρος», είπε η Μέστερ.

Ορισμένοι βετεράνοι της Fed βλέπουν να ανατέλλει μια νέα εποχή. «Ανάλογα με τη σύνθεση της Fed τον επόμενο χρόνο, μπορεί να χρειαστεί να συνηθίσουμε στην ιδέα, που είναι θεμιτή, ότι θα έχουμε περισσότερες διαφωνίες», δήλωσε ο Ρόμπερτ Κάπλαν, πρώην πρόεδρος της Fed του Ντάλας.

Η ανακοίνωση πολιτικής που συνοδεύει κάθε απόφαση της Fed λειτουργεί συνήθως ως το βασικό εργαλείο του Πάουελ για να διαμορφώσει συναίνεση μεταξύ των 12 μελών της επιτροπής καθορισμού επιτοκίων: επτά κυβερνητών διορισμένων από προέδρους και των δύο κομμάτων και πέντε από τους 12 προέδρους περιφερειακών τραπεζών, που ψηφίζουν εκ περιτροπής.

Στελέχη που δεν υποστηρίζουν την απόφαση που λαμβάνεται κάθε φορά παραμένουν μερικές φορές στην πλειοψηφία για να διατηρήσουν την επιρροή τους στη διατύπωση της ανακοίνωσης, που εξηγεί την απόφαση ή δίνει σήματα για τις μελλοντικές κινήσεις. Όμως, όταν διαφωνούν επισήμως, μπορεί να χάσουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν αυτές τις κρίσιμες επικοινωνίες.

Αυτή η πρακτική αποτυπώθηκε από τον τότε πρόεδρο της Fed της Βοστώνης, Έρικ Ρόσενγκρεν, στη θυελλώδη συνεδρίαση του 2011, όταν τρία στελέχη αντιτάχθηκαν στην απόφαση της πλειοψηφίας για περισσότερη τόνωση της οικονομίας.  

Ο Γουόλερ έχει επισημάνει τα μειονεκτήματα των μη στρατηγικών, αντανακλαστικών διαφωνιών. «Αν μπεις με νοοτροπία τζιχαντιστή, ‘θα διαφωνώ σε κάθε συνεδρίαση ό,τι κι αν γίνει’, τότε δεν χρειάζεται καν να εμφανιστείς», είπε σε τηλεοπτική συνέντευξη τον Ιούλιο. «Γι’ αυτό είναι σημαντικό να φροντίζεις ότι αν διαφωνείς, το κάνεις με προσοχή και για σωστούς λόγους».

Αυτή η δυναμική μπορεί να διαμορφώσει μια ρευστή κατάσταση αυτήν την εβδομάδα. Αν περισσότεροι διορισμένοι από τον Τραμπ δείξουν την προτίμησή τους σε μεγαλύτερη μείωση, τα υπόλοιπα στελέχη που είναι πιο επιφυλακτικά μπορεί να συντάξουν οδηγίες για μελλοντικές κινήσεις πιο προσεκτικές.

Ισχύει και το αντίστροφο: αν στελέχη που διαφώνησαν υπέρ μείωσης τον Ιούλιο στηρίξουν τώρα την απόφαση του Πάουελ, μπορεί να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή στη διαρροή «ψιθύρων» για μελλοντικές μειώσεις.

Αυτές οι προσεκτικά διαμορφωμένες ενδείξεις, μαζί με τις απαντήσεις του Πάουελ στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση, μπορούν με τη σειρά τους να επηρεάσουν τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και γενικότερα τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Moody’s: Θετικό για την πιστοληπτική ικανότητα το φορολογικό πακέτο – Προειδοποίηση για το 2027
• Η Ελλάδα σε δημογραφική ελεύθερη πτώση
• Επιδότηση ενοικίου έως 800 ευρώ: Τι πρέπει να δηλώσουν 950.000 δικαιούχοι μέχρι 30 Σεπτεμβρίου