Από το ChatGPT στα… data centers: Πώς η έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης δημιούργησε έλλειψη τσιπ μνήμης
Η παγκόσμια κούρσα για την παραγωγή τσιπ τεχνητής νοημοσύνης έχει προκαλέσει έλλειψη στα λιγότερο… θεαματικά, αλλά εξίσου απαραίτητα τσιπ μνήμης DRAM που χρησιμοποιούνται σε κινητά, υπολογιστές και servers. Το αποτέλεσμα είναι μια απότομη άνοδος τιμών, καθώς κατασκευαστές και data centers σπεύδουν να δημιουργήσουν αποθέματα ενόψει περαιτέρω ανόδου της ζήτησης.
«Τους τελευταίους μήνες, υπήρξε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση», δηλώνει ο Tobey Gonnerman, πρόεδρος της εταιρείας διανομής ημιαγωγών Fusion Worldwide, επιβεβαιώνοντας το ράλι αγορών που θυμίζει «σούπερ κύκλο» στην αγορά μνήμης.
Από το ChatGPT στο shortage
Η έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης μετά το ChatGPT οδήγησε τις μεγάλες εταιρείες ημιαγωγών —μεταξύ αυτών τη Samsung και τη SK Hynix— να ανακατανείμουν την παραγωγή τους προς τα προηγμένα τσιπ HBM (High Bandwidth Memory), που χρησιμοποιούνται στους πανίσχυρους επεξεργαστές ΑΙ της Nvidia. Καθώς όμως οι δύο κολοσσοί ελέγχουν περίπου το 70% της παγκόσμιας αγοράς DRAM, η μετατόπιση αυτή προκάλεσε έλλειψη στα «απλά» τσιπ, οδηγώντας σε αλυσιδωτές αυξήσεις τιμών.
Η παγκόσμια δαπάνη για υποδομές ΑΙ αναμένεται να φτάσει τα 400 δισ. δολάρια το 2025, την ώρα που οι πωλήσεις κινητών και υπολογιστών ξεπερνούν τις προβλέψεις, εντείνοντας την πίεση στην προμήθεια. Οι data centers αναβαθμίζουν τον εξοπλισμό τους, αντικαθιστώντας servers που είχαν αγοραστεί την περίοδο 2017–2018, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για DDR5 μνήμες.
Οι τιμές «τρέχουν»
Σύμφωνα με την TechInsights, οι τιμές των DRAM σχεδόν τριπλασιάστηκαν τον Σεπτέμβριο σε σχέση με ένα χρόνο πριν, ενώ τα αποθέματα έχουν μειωθεί στις 8 εβδομάδες από 10 πέρυσι. Ο Jeff Kim, επικεφαλής ερευνών στην KB Securities, προβλέπει ότι οι «απλές» μνήμες θα μπορούσαν το 2026 να ξεπεράσουν σε κερδοφορία ακόμη και τις HBM, αν συνεχιστεί η ανοδική πορεία των τιμών.
Στο τρίμηνο Ιουλίου–Σεπτεμβρίου, η Samsung κατέγραψε περιθώριο λειτουργικού κέρδους 40% για τις DRAM και 60% για τις HBM, ενδεικτικό της εκρηκτικής ζήτησης και των περιορισμένων αποθεμάτων.
Το αντίστροφο πρόβλημα των κατασκευαστών
Για τους παραγωγούς συσκευών και servers, όμως, η άνοδος των τιμών σημαίνει περιορισμό κερδοφορίας. Οι εταιρείες βρίσκονται αντιμέτωπες με αμερικανικούς δασμούς, πιέσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες και πιθανές αντίμετρα από την Κίνα στις σπάνιες γαίες. Ήδη ορισμένες επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να μετακυλούν το αυξημένο κόστος στους τελικούς καταναλωτές.
«Φούσκα» ή φυσιολογικός κύκλος;
Η εκρηκτική κερδοφορία των DRAM έχει προκαλέσει ράλι στις μετοχές των κατασκευαστών τους: η Samsung σημείωσε άνοδο περίπου 80%, η SK Hynix 170% και η Micron 140% μέσα στο 2025. Ωστόσο, η υπερβολική αισιοδοξία των επενδυτών εγείρει ανησυχίες για υπερθέρμανση του κλάδου.
«Ο όρος “σούπερ κύκλος” ίσως είναι υπερβολικός», προειδοποιεί ο Dan Hutcheson, αντιπρόεδρος της TechInsights, εκτιμώντας ότι πρόκειται για μια φυσιολογική περίοδο έλλειψης που διαρκεί 1–2 χρόνια. Η εταιρεία μάλιστα προβλέπει ύφεση στον κλάδο των ημιαγωγών το 2027.
