Το «Ντιτρόιτ της Ευρώπης» σε κρίση: Οι δασμοί και η φορολογία φρενάρουν τη σλοβακική αυτοκινητοβιομηχανία
Η Σλοβακία, που για δεκαετίες αποτελούσε παγκόσμιο πρότυπο βιομηχανικής επιτυχίας στον κλάδο του αυτοκινήτου, βρίσκεται σήμερα σε μία κρίσιμη καμπή. Μεταξύ αμερικανικών δασμών, ανόδου του κινεζικού ανταγωνισμού, αυξημένης φορολογίας και πολιτικής απομάκρυνσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα των 5,4 εκατομμυρίων κατοίκων προσπαθεί να διασώσει τη φήμη της ως το «Ντιτρόιτ της Ευρώπης».
Από την ίδρυση της BAZ τη δεκαετία του 1970, η Σλοβακία μεταμορφώθηκε σε κορυφαία κατά κεφαλήν παραγωγό αυτοκινήτων παγκοσμίως. Σήμερα, ο κλάδος αντιπροσωπεύει το 11% του ΑΕΠ, το 50% της βιομηχανικής παραγωγής και το 10% της συνολικής απασχόλησης. Στη χώρα δραστηριοποιούνται κολοσσοί όπως η Volkswagen, η Stellantis, η Kia, η Jaguar Land Rover και η Volvo, η οποία ετοιμάζει νέα μονάδα ηλεκτρικών οχημάτων.
Ο «πόλεμος των δασμών» και ο διεθνής ανταγωνισμός
Οι εξαγωγές αυτοκινήτων προς τις ΗΠΑ —που αντιστοιχούν στο 80% των συνολικών εξαγωγών της χώρας προς την αμερικανική αγορά— καθιστούν τη Σλοβακία εξαιρετικά ευάλωτη στις εμπορικές πολιτικές.
«Ο βασικός άμεσος κίνδυνος, περισσότερο από τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, είναι οι δασμοί. Πρόκειται για μια σημαντική πρόκληση», δήλωσε η Zuzana Pelakova του think tank Globsec.
Παρότι η πρόσφατη εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Ε.Ε. μείωσε τους δασμούς στα αυτοκίνητα στο 15% από 27,5%, οι βιομηχανικές ενώσεις εμφανίζονται επιφυλακτικές. Ο Matej Hornak, αναλυτής της Slovenská Sporiteľňa, υπογράμμισε ότι «ο ανταγωνισμός με τους Κινέζους παραγωγούς εντείνεται, ενώ η πτώση της αμερικανικής ζήτησης πιέζει τις σλοβακικές επιχειρήσεις».
Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση και η φορολογική παγίδα
Η στροφή προς τα ηλεκτρικά οχήματα έχει επιφέρει νέα πλήγματα για τη χώρα. Η Volkswagen προτίμησε την Πορτογαλία για το νέο μοντέλο ID.1, ενώ η Stellantis επέλεξε την Ισπανία για την επόμενη ηλεκτρική της σειρά. Αν και οι υφιστάμενες μονάδες παραμένουν ανταγωνιστικές, η απουσία κυβερνητικής στήριξης καθιστά δύσκολη τη μετάβαση.
«Το επιχειρηματικό περιβάλλον επιδεινώνεται, καθώς τα μέτρα δημοσιονομικής παγίωσης αυξάνουν το φορολογικό βάρος και υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα», εξηγεί ο Hornak.
Η κυβέρνηση του Robert Fico έχει προχωρήσει σε αύξηση φόρων και επιβολή νέων τελών στις συναλλαγές, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονη αντίδραση από τους βιομηχανικούς φορείς.
Η πολιτική διάσταση
Το κλίμα επιβαρύνεται περαιτέρω από τη διαφορετική στάση της Σλοβακίας απέναντι στην Ε.Ε. όσον αφορά τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Ως αποτέλεσμα, η Σλοβακία θεωρείται όλο και λιγότερο αξιόπιστος εταίρος, κάτι που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις επενδύσεις», προειδοποιεί ο Hornak.
Έτσι, μια χώρα που υπήρξε σύμβολο βιομηχανικής ανόδου στην Ευρώπη, αντιμετωπίζει πλέον την πρόκληση να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της σε μια εποχή γεωοικονομικής αβεβαιότητας και πράσινης μετάβασης.
