Διπλωματικό μπρα ντε φερ για το Ντονμπάς: Πιέσεις από τις ΗΠΑ, φόβος της Ευρώπης για ρωσική παγίδα
- Ανησυχίες στην Ευρώπη για το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ στην Ουκρανία.
- Φόβοι για «ρωσικό δούρειο ίππο» μέσω αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στο Ντονμπάς.
- Ο Ζελένσκι ζητά ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας και απορρίπτει παραχωρήσεις γης.
Τέσσερα χρόνια σχεδόν μετά τη ρωσική εισβολή, διπλωματικές διαβουλεύσεις μεταξύ ΗΠΑ, Ουκρανίας και Ρωσίας φέρνουν στο προσκήνιο τις δυσκολίες για την επίτευξη μιας συμφωνίας που θα αντέξει. Κεντρικό σημείο τριβής, σύμφωνα με πληροφορίες, αποτελεί η αμερικανική πρόταση για μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στα ανατολικά, την οποία οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να εισχωρήσει εκ νέου στο Ντονμπάς μέσω «υβριδικών επιχειρήσεων» ή ψευδών επιθέσεων.
Διπλωματικές πηγές που επικαλείται το Bloomberg, αναφέρουν ότι το σχέδιο προβλέπει αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές που σήμερα τελούν υπό τον έλεγχο του Κιέβου, κάτι που, κατά τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, θα άνοιγε τον δρόμο για ρωσικούς μισθοφορικούς ή παραστρατιωτικούς σχηματισμούς να αναλάβουν δράση στο έδαφος. «Εάν η Ρωσία εκμεταλλευθεί την κατάσταση, οι δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας θα βρεθούν υπό αμφισβήτηση», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Σύμφωνα με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η αμερικανική πλευρά έχει θέσει στο τραπέζι ακόμα και την ιδέα μιας «ελεύθερης οικονομικής ζώνης» με ειδικό καθεστώς διοίκησης στο Ντονμπάς, ενώ η Μόσχα προτείνει «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη». Ο Ουκρανός πρόεδρος έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για το μέλλον της περιοχής, χωρίς ωστόσο να αποδεχθεί καμία εδαφική παραχώρηση.
Για την Ουκρανία και την Ευρώπη, το κρίσιμο ζητούμενο είναι να αποφευχθεί ένα «ρωσικό δούρειο άλογο» στις διαπραγματεύσεις, καθώς ένα λανθασμένο πλαίσιο ειρήνευσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμα πιο επικίνδυνη αστάθεια. Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, Πίτερ Ρίκετς, προειδοποίησε πως όταν η αμερικανική προσοχή στραφεί αλλού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει τεχνητά επεισόδια» για να παρέμβει εκ νέου, επικαλούμενος την προστασία ρωσόφωνων πληθυσμών. «Αυτό θα άφηνε την υπόλοιπη Ουκρανία εκτεθειμένη στην επόμενη ρωσική προέλαση», σημείωσε.
Η Ουάσιγκτον, η οποία δεν έχει ακόμη σχολιάσει επίσημα αυτές τις ανησυχίες, φαίνεται να εξετάζει διάφορες φόρμουλες για τη διοίκηση της ζώνης. Ανάμεσά τους, το ενδεχόμενο να τεθεί υπό «ειδική διοίκηση» ή ακόμη και να αναγνωριστούν ντε φάκτο ως ρωσικά τα Ντονέτσκ και Λουχάνσκ —μαζί με την ήδη κατεχόμενη Κριμαία. Οι μερικώς κατεχόμενες περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα θα «παγώσουν» στα σημερινά όρια ελέγχου.
Από ρωσικής πλευράς, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ φέρεται να υποστήριξε την ιδέα μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, υπονοώντας ότι τη φύλαξη θα μπορούσε να αναλάβει η εθνική φρουρά ή η αστυνομία της Ρωσίας – πρόταση που το Κίεβο θεωρεί απαράδεκτη.
Ο Ζελένσκι, που αναμένεται να συναντηθεί τη Δευτέρα στο Βερολίνο με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες όπως τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, ζητά σαφείς εγγυήσεις ασφάλειας που να προσεγγίζουν τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ (Άρθρο 5). «Αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο, τι θα κάνουν οι σύμμαχοί μας;» διερωτήθηκε πρόσφατα σε συνέντευξή του.
