Συναγερμός στις ευρωπαϊκες πρωτεύουσες – Ο Πούτιν απειλεί με τη «σκληρότερη δυνατή» απάντηση για τα ρωσικά assets

Οι απειλές της Μόσχας για σκληρά αντίποινα κατά δυτικών εταιρειών έχουν εντείνει τις ανησυχίες σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στο σχέδιο να διατηρήσει επ’ αόριστον παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία και να τα αξιοποιήσει έμμεσα για τη στήριξη της Ουκρανίας. 

Η απόφαση της ΕΕ να κρατήσει παγωμένα περίπου ρωσικά κεφάλαια 210 δισ. ευρώ αποτελεί τη βάση για τη χορήγηση δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ προς το Κίεβο την επόμενη διετία, με στόχο τη χρηματοδότηση της άμυνας της χώρας και την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στις ειρηνευτικές διεργασίες υπό αμερικανική ηγεσία.

Ωστόσο, η Ρωσία έχει προειδοποιήσει ότι η χρήση των κρατικών της περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας θα προκαλέσει «τη σκληρότερη δυνατή» απάντηση. Οι απειλές αυτές έχουν σημάνει συναγερμό σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ιταλία και η Αυστρία, που φοβούνται ότι θα βρεθούν στο στόχαστρο ρωσικών αντιποίνων, κυρίως μέσω κατασχέσεων. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει χαρακτηρίσει τα ευρωπαϊκά σχέδια «κλοπή περιουσίας», ενώ Ρώσοι αξιωματούχοι εξετάζουν ήδη μέτρα που θα διευκόλυναν εθνικοποιήσεις.

Το ζήτημα έρχεται σε κρίσιμη χρονική στιγμή, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ συναντώνται στις Βρυξέλλες για μια καθοριστική σύνοδο, με αντικείμενο τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Το Βέλγιο, όπου εδρεύει η Euroclear, ο οργανισμός που διακρατά περίπου 185 δισ. ευρώ από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, εξακολουθεί να αντιστέκεται στις πιέσεις να εγκρίνει το δάνειο. Ο πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ έχει προειδοποιήσει ότι ο κίνδυνος ρωσικών αντιποίνων για τη χώρα του είναι υπερβολικά μεγάλος και έχει ζητήσει από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη «απεριόριστες» οικονομικές και νομικές εγγυήσεις, αίτημα που άλλες πρωτεύουσες θεωρούν ανέφικτο.

Επιφυλάξεις 

Στη σύνοδο θα συμμετάσχει και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιχειρώντας να πείσει προσωπικά το Βέλγιο να άρει τις επιφυλάξεις του. Ευρωπαίοι διπλωμάτες υπογραμμίζουν ότι η απόφαση είναι «υπαρξιακής σημασίας» για την Ουκρανία και προειδοποιούν πως τυχόν αποτυχία θα εξέπεμπε καταστροφικό μήνυμα τόσο προς το Κίεβο όσο και για τη γεωπολιτική αξιοπιστία της Ευρώπης.

Παράλληλα, η Ρωσία έχει ήδη κινηθεί νομικά. Η κεντρική της τράπεζα έχει καταθέσει αγωγή ύψους 18 τρισ. ρουβλίων κατά της Euroclear σε δικαστήριο της Μόσχας, ενώ το Κρεμλίνο έχει θεσπίσει κανονισμούς που διευκολύνουν την κατάσχεση ξένων περιουσιακών στοιχείων. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου, δυτικές εταιρείες εξακολουθούν να διατηρούν περιουσιακά στοιχεία άνω των 127 δισ. δολαρίων στη Ρωσία, με σημαντικό μέρος τους να βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ρωσικού κράτους.

Ανησυχία για τράπεζες

Ιδιαίτερη ανησυχία επικρατεί σε χώρες με ισχυρή τραπεζική παρουσία στη Ρωσία, όπως η Αυστρία και η Ιταλία. Τράπεζες όπως η Raiffeisen και η UniCredit έχουν αποκομίσει σημαντικά κέρδη τα οποία όμως δεν μπορούν να επαναπατρίσουν, ενώ φοβούνται το ενδεχόμενο εθνικοποίησης. Παράλληλα, η Μόσχα διαθέτει ένα ακόμη μοχλό πίεσης: τα λεγόμενα «type-C accounts», όπου έχουν εγκλωβιστεί μερίσματα και κουπόνια δυτικών επενδυτών, τα οποία θα μπορούσαν να μεταφερθούν απευθείας στον ρωσικό προϋπολογισμό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πάντως, επιχειρεί να καθησυχάσει τις ανησυχίες, υποστηρίζοντας ότι οι νομικοί κίνδυνοι έχουν υπερτιμηθεί και ότι η Ρωσία δύσκολα θα μπορούσε να κερδίσει προσφυγές για τη χρήση κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Το Βερολίνο, βασικός υποστηρικτής του σχεδίου, τονίζει ότι το ρίσκο πρέπει να μοιραστεί ισότιμα και ότι η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων αποτελεί τον μοναδικό ρεαλιστικό τρόπο για τη συνέχιση της στήριξης προς την Ουκρανία χωρίς νέα ευρωπαϊκά χρέη.

Το διακύβευμα είναι υψηλό: μια αποτυχία συμφωνίας δεν θα έπληττε μόνο την οικονομική αντοχή της Ουκρανίας, αλλά θα υπονόμευε και τον ρόλο της Ευρώπης ως σοβαρού γεωπολιτικού παράγοντα σε μια από τις κρισιμότερες συγκρούσεις της εποχής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Τετραπλό «πακέτο» 1,3 δισ. ευρώ για 2,6 εκατ. συνταξιούχους – Αναλυτικά τα μέτρα στήριξης
• Προϋπολογισμός: Πρωτογενές πλεόνασμα 12,6 δισ. ευρώ στο 11μηνο – Στα 64,97 δισ. τα φοροέσοδα
• Μητσοτάκης: Τα 6 μέτρα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης