ΕΕ για Ταμείο Ανάκαμψης: Το ελληνικό σχέδιο προχωρά καλά, αλλά αντιμετωπίζει προκλήσεις
Με σταθερούς ρυθμούς προχωρά η εφαρμογή των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ (NextGenerationEU), σύμφωνα με τη δεύτερη ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Συγκεκριμένα, σχετικά με την εφαρμογή των εθνικών σχεδίου των κρατών-μελών που χρηματοδοτούνται από το Μέσο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) – του βασικού εργαλείου μεταρρύθμισης και επενδύσεων, ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, του NextGenerationEU – η έκθεση της Επιτροπής δείχνει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος: Έχουν εκταμιευθεί 153,4 δισεκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση των συμφωνημένων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι η συνολική εφαρμογή του RRF εξελίσσεται σταθερά. Για παράδειγμα, πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν συμμετάσχει στην εκπαίδευση και κατάρτιση που χρηματοδοτείται από το RRF, περίπου 1,4 εκατομμύρια εταιρείες έχουν λάβει υποστήριξη, περίπου 5,8 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επωφεληθεί από μέτρα προστασίας από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές, και 22 εκατομμύρια μεγαβάτ κατανάλωσης ενέργειας έχουν εξοικονομηθεί, χάρη στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που εφαρμόζουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Όσον αφορά τη διαφάνεια, η Επιτροπή αγωνίζεται για υψηλή σαφήνεια στην εφαρμογή του RRF, ακόμη και πέρα από τις νομικές απαιτήσεις.
Όσον αφορά τον έλεγχο και την εποπτεία, η έκθεση δείχνει πώς το 2023, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η Επιτροπή ενίσχυσε περαιτέρω την ευρωστία του πλαισίου ελέγχου της για την παροχή πρόσθετης διασφάλισης για την τακτική χρήση των κονδυλίων του RRF και την αποτελεσματική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, συμπληρώνοντας έτσι την πρωταρχική ευθύνη που φέρουν τα κράτη μέλη.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας στοχεύει στην αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων που σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την απασχόληση, τις δεξιότητες και την κοινωνική συνοχή, τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό. Αποτελείται από 68 μεταρρυθμίσεις και 106 επενδύσεις που υποστηρίζονται από 17,4 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις (μη επιστρεπτέα στήριξη) και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια, για την περίοδο 2021-2026. Επιχορηγήσεις και δάνεια αντιπροσωπεύουν το 14,5% του ελληνικού ΑΕΠ το 2022.
H Eπιτροπή έως σήμερα έχει εκταμιεύσει 11,1 δις. ευρώ προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο του RRF. Από το ποσό αυτό τα 5,75 δις ευρώ είναι επιχορηγήσεις και τα 5,35 δις ευρώ είναι δάνεια.
Ειδικότερα, τον Αύγουστο του 2021 η Ελλάδα έλαβε προχρηματοδότηση 3,96 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, η Ελλάδα έλαβε μια πρώτη πληρωμή 3,56 δισ. ευρώ τον Απρίλιο του 2022, ακολουθούμενη από μια δεύτερη πληρωμή ύψους 3,6 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2023. Αυτές οι πληρωμές εγκρίθηκαν αφού η Ελλάδα εκπλήρωσε όλα τα σχετικά ορόσημα και τους στόχους που σχετίζονται με τα αντίστοιχα αιτήματα πληρωμών.
Η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος το τρίτο αίτημα πληρωμής της Ελλάδας, ύψους 1,72 δισ. ευρώ που υποβλήθηκε το Μάιο του 2023.
Η Επιτροπή τονίζει ότι «η εφαρμογή του RRP της Ελλάδας μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει καλά, ωστόσο αντιμετωπίζει ορισμένες προκλήσεις στο μέλλον».
Ειδικότερα, σχετικά με το ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας η έκθεση της Επιτροπής επισημαίνει τα εξής: «Ενώ η Ελλάδα έχει ξεκινήσει δυναμικά, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι στο μέλλον, οι οποίοι δικαιολογούν συνεχείς προσπάθειες για τη διατήρηση και την ενίσχυση της δυναμικής εφαρμογής. Το σχέδιο περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που, λόγω του μεγέθους του, αντιπροσωπεύουν μεγάλο διοικητικό φόρτο.
Σε αυτό το στάδιο, η υλοποίηση του σχεδίου φθάνει σε μια φάση που θα βασίζεται στις περιφερειακές και τοπικές διοικήσεις, των οποίων η διοικητική και εκτελεστική ικανότητα είναι γενικά αδύναμη. Η ολοκλήρωση μιας σειράς μέτρων του σχεδίου απαιτεί μια σειρά προπαρασκευαστικών βημάτων, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών δημοσίων συμβάσεων. Η διασφάλιση της έγκαιρης προόδου με αυτά θα απαιτήσει συνεχή ισχυρό συντονισμό και βοήθεια προς τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς υλοποίησης.»
Τέλος, υπενθυμίζεται, ότι «στο πλαίσιο των τρεχουσών γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων», η Ελλάδα υπέβαλε ένα τροποποιημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRP) στην Επιτροπή στις 31 Αυγούστου 2023 και ζήτησε πρόσθετα δάνεια. Το αναθεωρημένο σχέδιο της Ελλάδας περιλαμβάνει επίσης ένα νέο κεφάλαιο REPowerEU με πρόσθετες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που σχετίζονται με ενεργειακές ανακαινίσεις για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, τη δημιουργία αγοράς για ανανεώσιμες πηγές υδρογόνου, βιομεθανίου και δέσμευσης άνθρακα, χρήση και αποθήκευση, την αυξημένη διείσδυση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με μέτρα για την προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και μεταρρυθμίσεις για την προώθηση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και τη μετάβαση προς ένα έξυπνο δίκτυο και κοινή χρήση ενέργειας. Η αξιολόγηση της Επιτροπής για το αναθεωρημένο αίτημα της Ελλάδας βρίσκεται σε εξέλιξη.
