Γιατί η Fed αντιστέκεται στις μειώσεις επιτοκίων – Τι προμηνύει η στάση της για επενδυτές και πληθωρισμό
Να διαψεύσει τις προσδοκίες ότι η Fed σκοπεύει να αντισταθμίσει τυχόν οικονομική αδυναμία λόγω των δασμών του Προέδρου Τραμπ με μείωση επιτοκίων φρόντισε την Τετάρτη 7/5 ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, χρησιμοποίησε τη λέξη «αναμονή» με διάφορες μορφές 22 φορές, για να τονίσει ότι η Fed δεν βιάζεται. «Το κόστος του να περιμένουμε λίγο παραπάνω είναι σχετικά χαμηλό, οπότε αυτό κάνουμε», δήλωσε ο Πάουελ.
Τα σχόλιά του τα οποία έγιναν αφού η Fed αποφάσισε να παρατείνει το «πάγωμα» των επιτοκίων ανέδειξαν πώς οι απρόβλεπτες και κυκλοθυμικές εμπορικές ανακοινώσεις του Τραμπ έχουν προκαλέσει απόκλιση στη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ σε σχέση με εκείνη άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών.
Η αιτία αυτής της απόκλισης είναι απλή: άλλες οικονομίες δεν έχουν επιβάλει μεγάλες αυξήσεις φόρων στις εισαγωγές. Ως εκ τούτου, αντιμετωπίζουν επιβράδυνση της ζήτησης και αποδυνάμωση των αγορών εργασίας, χωρίς όμως τις πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει η Fed αργότερα φέτος.
Επιπλέον, δεδομένου ότι η οικονομία βίωσε πρόσφατα ένα επώδυνο κύμα υψηλού πληθωρισμού, οι αξιωματούχοι της Fed θεωρούν ότι δεν μπορούν να ρισκάρουν μια προληπτική μείωση επιτοκίων, με σκοπό τη στήριξη της απασχόλησης, διότι αυτό μπορεί να ενισχύσει τις βραχυπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις.
Αυτή η κατάσταση διαφέρει από το 2019, όταν η Fed μείωσε τα επιτόκια τρεις φορές για να στηρίξει την οικονομία μετά την επιδείνωση του κλίματος λόγω του πρώτου εμπορικού πολέμου του Τραμπ με την Κίνα. «Δεν μπορούμε να δράσουμε προληπτικά, γιατί στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε ποια είναι η σωστή αντίδραση στα δεδομένα, μέχρι να δούμε περισσότερα δεδομένα», δήλωσε ο Πάουελ την Τετάρτη.
Η ουσία είναι ότι η Fed βρίσκεται σε διαφορετική θέση σε σχέση με τις ομόλογες τράπεζες στην Ευρώπη, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Πάουελ άφησε να εννοηθεί ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια —ενδεχομένως γρήγορα— μόνο αν διαπιστώσει σαφείς ενδείξεις απότομης επιβράδυνσης της οικονομίας.
Η Fed μείωσε το βασικό βραχυπρόθεσμο επιτόκιό της κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο δεύτερο εξάμηνο του 2024, καθώς ο πληθωρισμός υποχώρησε και η ανεργία αυξήθηκε ελαφρώς. Έκτοτε διατηρεί το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων σταθερό, γύρω στο 4,3%, από τον Δεκέμβριο.
Αντιθέτως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει μειώσει το βασικό επιτόκιό της επτά φορές τον τελευταίο χρόνο, κατά συνολικά 1,75 ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας στο 2,25% τον προηγούμενο μήνα. Οι επενδυτές και οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα μειώσει επίσης το βασικό της επιτόκιο, που βρίσκεται στο 4,5%, τουλάχιστον κατά ένα τέταρτο της μονάδας την Πέμπτη 8/5. Έχει ήδη κάνει τρεις τέτοιες μειώσεις από το περασμένο καλοκαίρι.
Στην Ευρώπη, «η οικονομία τους δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή εξ αρχής, οπότε έχουν μεγαλύτερο περιθώριο να επικεντρωθούν στις επιπτώσεις στην ανάπτυξη», δήλωσε ο Νιλ Ντούτα, επικεφαλής οικονομικής έρευνας της Renaissance Macro Research.
Λίγο πριν από την τελευταία μείωση επιτοκίων της ΕΚΤ, ο Τραμπ άσκησε δριμεία κριτική στον Πάουελ για το ότι καθυστερεί να μειώσει τα επιτόκια. Είπε ότι η Fed θα έπρεπε να ακολουθήσει το παράδειγμα της ΕΚΤ.
Η απογοήτευση του Τραμπ για τις διαφορετικές πορείες της Fed και της ΕΚΤ υποδηλώνει, σύμφωνα με τον Ντούτα, ότι «κανείς δεν του έχει εξηγήσει πως οι δασμοί έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στην Ευρώπη απ’ ό,τι σε εμάς, διότι εκείνοι δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τον πληθωρισμό που προκαλούν οι δασμοί. Η Fed όμως χρειάζεται».
Ορισμένοι αξιωματούχοι της Fed έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι μια προληπτική μείωση επιτοκίων, με στόχο την αποφυγή επιβράδυνσης, θα μπορούσε να ενισχύσει τις τιμές βραχυπρόθεσμα.
Για να μειώσει τα επιτόκια η Fed, «ουσιαστικά περιμένει πρώτα οι επιχειρήσεις να αρχίσουν να απολύουν εργαζομένους», είπε ο Ντούτα. Δήλωσε ότι φοβάται πως οι πληθωριστικοί κίνδυνοι που προκαλούνται από τους δασμούς έχουν εφησυχάσει τη Fed υπερβολικά ως προς τους κινδύνους για την αγορά εργασίας.
Οι οικονομολόγοι της JPMorgan Chase αναμένουν ότι η Fed θα προβεί σε μείωση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο. Η Goldman Sachs πιστεύει ότι η Fed θα προχωρήσει σε τρεις μειώσεις φέτος, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο. Προβλέπουν επίσης ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια κατά 0,25% μέχρι τον Σεπτέμβριο, οπότε το επιτόκιο-στόχος θα διαμορφωθεί στο 1,5%.
Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 2,2% τον Απρίλιο, ενώ στις ΗΠΑ στο 2,3% τον Μάρτιο. Τόσο η ΕΚΤ όσο και η Fed έχουν στόχο πληθωρισμού στο 2%.
Ο Jan Hatzius, επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs, δήλωσε ότι είναι πιθανό η ΕΚΤ να μειώσει τα επιτόκια ακόμη περισσότερο από όσο προβλέπει η ίδια η τράπεζα, επειδή οι δασμοί των ΗΠΑ στην Κίνα μπορεί να οδηγήσουν σε υπερπροσφορά κινεζικών εξαγωγών προς την Ευρώπη. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον δομικό πληθωρισμό στην Ευρώπη (εξαιρώντας τρόφιμα και ενέργεια) κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα.
«Αυτό είναι σημαντικό νούμερο, γιατί μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν πληθωρισμό λίγο πάνω από το 2% και έναν λίγο κάτω από το 2%», είπε. Αν τελικά ο πληθωρισμός στην Ευρώπη κινηθεί κάτω από το 2%, «τότε θα μπορούσε να πεισθεί μεγάλο μέρος των “γερακιών” της ΕΚΤ να προχωρήσουν σε περαιτέρω μειώσεις».
