Γιατί οι εταιρείες «θησαυροφυλάκια» bitcoin είναι ένας παράδεισος για αφελείς

Όταν ο Τσαρλς Πόνζι συνελήφθη πριν από 105 χρόνια, είχε καταφέρει μέσα σε επτά μήνες να συγκεντρώσει έως και 20 εκατ. δολάρια. Χιλιάδες Αμερικανοί είχαν πέσει θύματα της επενδυτικής του απάτης, που υποσχόταν να διπλασιάσει τα χρήματά τους σε 90 ημέρες.

Ανάλογα με το αν ανήκει κανείς στους φανατικούς οπαδούς των κρυπτονομισμάτων ή όχι, το bitcoin μπορεί να θεωρηθεί είτε ως μια λαμπρή καινοτομία που θα απελευθερώσει τον κόσμο από τα διεφθαρμένα κρατικά νομίσματα, είτε ως μια τεράστια απάτη εμπιστοσύνης. Η εμφάνιση εταιρειών-«θησαυροφυλάκιων» bitcoin, οι οποίες αντλούν χρέος και μετοχικό κεφάλαιο αποκλειστικά για να αγοράσουν bitcoin, αποτελεί, κατ’ επέκταση, είτε μεγαλοφυή χρηματοοικονομική μηχανική, είτε κάτι παρόμοιο με ένα «σχήμα Πόνζι πάνω σε σχήμα Πόνζι».

Μια τέτοια σύγκριση μπορεί να είναι άκομψη — το crypto δεν βασίζεται σε νέους επενδυτές για να πληρώνονται οι παλαιότεροι, όπως έκανε ο Πόνζι· και η απάτη, αν και μερικές φορές συνδέεται με τα κρυπτονομίσματα, δεν είναι εγγενές χαρακτηριστικό τους. Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχητικές ομοιότητες, με πιο προφανή τον θρησκευτικό ενθουσιασμό των δρώντων. Τον τελευταίο χρόνο, το bitcoin έχει ενισχυθεί πάνω από 80%, τέσσερις φορές περισσότερο από τον «μοδάτο» τεχνολογικά βαρύ δείκτη Nasdaq· και ποιος ξέρει — μπορεί κάποια στιγμή να πετύχει και 100% σε 90 ημέρες.

Ας σκεφτούμε ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα. Τα δομημένα ομόλογα με ενυπόθηκα δάνεια (CDOs), δηλαδή τα παράγωγα στεγαστικών δανείων που γνώρισαν άνθηση πριν από το 2008, ήταν, όπως και τα crypto, μια υπερπροβεβλημένη κατηγορία περιουσιακών στοιχείων χωρίς ουσιαστική αξία (εξαιτίας των αδύναμων δανείων που εξέδιδαν οι μεσίτες για να ικανοποιήσουν τη φρενήρη ζήτηση).

Καθώς η φούρια κορυφωνόταν, τα CDOs ήταν τόσο δημοφιλή ώστε οι χρηματοοικονομικοί μηχανικοί εφηύραν το λεγόμενο CDO-squared — ένα προϊόν φτιαγμένο από συρραφή άλλων CDOs, που με τη σειρά τους είχαν «τεμαχίσει και ξανασυναρμολογήσει» τα αρχικά σαθρά δάνεια. Η καταστροφή, αναμενόμενα, δεν άργησε.

Οι εταιρείες-«θησαυροφυλάκια» bitcoin είναι, κατά μία έννοια, τα CDO-squared του κόσμου των crypto. Αν θεωρείτε την τρέλα γύρω από το bitcoin υπερβολική, φανταστείτε πόσο περισσότερο ισχύει για μια εταιρεία που διαθέτει εν μέρει ή εξ ολοκλήρου τα διαθέσιμά της σε bitcoin ή άλλα ψηφιακά νομίσματα.

Πρόκειται για εταιρείες που προηγουμένως ήταν αδύναμοι σχεδιαστές λογισμικού, διαφημιστικές ή συμβουλευτικές επιχειρήσεις εκπαίδευσης, οι οποίες εγκατέλειψαν την κύρια δραστηριότητά τους και στοιχημάτισαν στο bitcoin. Σήμερα υπάρχουν δεκάδες τέτοιες.

Σύμφωνα με την χρηματιστηριακή Peel Hunt, πλέον λειτουργούν παγκοσμίως περισσότερες από 160 τέτοιες εταιρείες. Όλες εμπνεύστηκαν από την ιστορία του Μάικλ Σέιλορ, ο οποίος έκανε ακριβώς αυτό με την εταιρεία λογισμικού του Strategy (πρώην MicroStrategy) και ανταμείφθηκε με πάνω από εικοσαπλάσια αύξηση στην τιμή της μετοχής από το 2020. Η χρηματιστηριακή αξία της Strategy ξεπερνά σήμερα τα 100 δισ. δολάρια, τριπλάσια της State Street.

Στον εικονοκλαστικό κόσμο του bitcoin και των BTCs, η ιδέα ότι ένα εταιρικό ταμείο πρέπει να διαφυλάσσει τα διαθέσιμα σε χαμηλού κινδύνου μέσα πετιέται στο παράθυρο — και επενδύεται σε bitcoin. Κι όχι μόνο αυτό· οι εταιρείες αντλούν στη συνέχεια νέο μετοχικό κεφάλαιο ή εκδίδουν χρέος και μετατρέψιμα ομόλογα για να επεκτείνουν περαιτέρω τις κρυπτο-τοποθετήσεις τους. Η Peel Hunt περιγράφει αυτόν τον μηχανισμό ως «στροφείο» (flywheel).

Για τους επενδυτές, είναι βασικό πως φαίνεται να είναι ότι μπορούν να συμμετάσχουν στην ανοδική πορεία των αποτιμήσεων των crypto, με ενσωματωμένη μόχλευση.

Επιπλέον, υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα arbitrage. Πρώτον, ανάλογα με τον τόπο εγκατάστασης, μπορεί να υπάρχει φορολογικό πλεονέκτημα. Σε ορισμένες δικαιοδοσίες, όπως η Ιαπωνία, μια εταιρική δομή τύπου BTC υπόκειται σε χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας κεφαλαιακών κερδών σε σχέση με μια άμεση επένδυση σε crypto. Σε άλλες, μπορεί να απαλλάσσονται πλήρως από φόρους μέσω ειδικών επενδυτικών «περιτυλιγμάτων».

Το ρυθμιστικό arbitrage μπορεί επίσης να προσελκύσει. Για παράδειγμα, τα crypto ETFs δεν έχουν ακόμη εγκριθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο για ιδιώτες επενδυτές· το BTC παρακάμπτει αυτόν τον περιορισμό. Και για θεσμικούς επενδυτές, η εταιρική μορφή μπορεί να παρακάμψει περιορισμούς που τους απαγορεύουν να κατέχουν άμεσα crypto ή άλλα εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία.

Σε μια ασταμάτητα ανοδική αγορά, η αποφυγή τέτοιων εμποδίων και η μεγιστοποίηση των αποδόσεων μέσω μοχλευμένων BTCs μπορεί να φαίνονται έξυπνες πρακτικές. Ο ενθουσιασμός της αγοράς έχει αναζωπυρωθεί σίγουρα από την κυβέρνηση Τραμπ, ιδιαίτερα με την πρόσφατη εκτελεστική εντολή που ανοίγει τον δρόμο ώστε τα συνταξιοδοτικά προγράμματα 401(k) να επενδύουν σε crypto, καθώς και με τον «Genius Act», που θα ενισχύσει ευρύτερα τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. (Η ίδια η οικογενειακή εταιρεία μέσων του Τραμπ έχει υιοθετήσει στρατηγική bitcoin ύψους 2 δισ. δολαρίων).

Όσο συνεχίζεται το ανοδικό ράλι, οι BTCs — όχι πολύ διαφορετικές από ένα σχήμα Πόνζι πάνω σε σχήμα Πόνζι ή ένα CDO-squared — μπορεί να ευημερούν. Αλλά οι «κρυπτο-χειμώνες», όπως ανακάλυψαν οι «bros» το 2018 και το 2022, τείνουν να είναι σκληροί· με τον επόμενο, οι επενδυτές των BTC είναι πιθανό να ανακαλύψουν ότι η δυστυχία θα είναι επίσης… «τετραγωνισμένη».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ: 

• Ανίλ Αμπάνι: Ο αδελφός του πλουσιότερου ανθρώπου της Ασίας αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες για τραπεζική απάτη εκατομμυρίων
• «Φιάσκο GPT-5»: Πώς ο θρίαμβος της OpenAI μετατράπηκε σε κρίση εμπιστοσύνης