Η καινοτομία ως αναγκαία συνθήκη για τη δημιουργία ανθεκτικών συστημάτων υγείας

Της Πένυς Ρέτσα, Market Access & External Relations Director της AbbVie Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας,

H πρόσφατη παγκόσμια υγειονομική κρίση ανέδειξε με εμφανή τρόπο την ανάγκη για ισχυρά, ανθεκτικά και ευέλικτα συστήματα υγείας. Η πανδημία της COVID-19 αποτέλεσε μια βίαιη αφύπνιση των εθνικών κυβερνήσεων από το λήθαργο της ασφάλειας και της αδράνειας στην προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στην υγεία. Κατέστησε σαφές ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε με ταχείς ρυθμούς στην ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας, ώστε αυτά να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.

Η παγκόσμια υγειονομική κρίση μπορεί να μας διδάξει πολλά. Οι τεράστιες αλλαγές που αυτή επέφερε στην καθημερινότητα των πολιτών αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να αναθεωρήσουμε κάποιες βασικές μας παραδοχές. Η νέα πραγματικότητα κατέδειξε τη σημασία της επαρκούς χρηματοδότησης των συστημάτων υγείας και της απρόσκοπτης πρόσβασης των ασθενών στην φαρμακευτική καινοτομία. Επιπρόσθετα, κατέδειξε την αξία της επιστημονικής γνώσης και της συνεργασίας ιδιωτικού και δημοσίου τομέα για την επίλυση επειγόντων και περίπλοκων προβλημάτων.

Σήμερα, είναι καιρός τα διδάγματα αυτά να μεταφραστούν σε θετική δράση και μεταρρυθμίσεις. Μόνο έτσι θα οικοδομήσουμε πιο ανθεκτικά και βιώσιμα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης ικανά να προβλέψουν (με την ελπίδα να αποφύγουμε) μελλοντικές κρίσεις και απειλές για τη δημόσια υγεία. Η θετική δράση αυτονόητα συνεπάγεται, όμως, την αλλαγή της υπάρχουσας λογικής από αντιμετώπισης της υγείας -και ιδιαιτέρως της φαρμακευτικής καινοτομίας- ως κέντρο κόστους, σε ανάδειξή της ως αναπτυξιακό εργαλείο και επένδυση για μια μακροπρόθεσμη κοινωνική και οικονομική ευημερία.

Η καινοτομία αποτελεί τον πυρήνα των αποτελεσματικών υγειονομικών συστημάτων του μέλλοντος. Ζούμε ήδη σε έναν κόσμο όπου ανατρεπτικές και συναρπαστικές νέες ψηφιακές τεχνολογίες και καινοτόμα φάρμακα φέρνουν επανάσταση στην ιατρική φροντίδα και τις θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς. Η ψηφιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης συνεχίζει να επεκτείνεται σε ολόκληρο τον κλάδο με μεγάλη ταχύτητα, οι καινοτόμες ιατρικές τεχνολογίες προσφέρουν νέες θεραπευτικές λύσεις και σημαντικές εξοικονομήσεις σε εκείνους τους νοσοκομειακούς οργανισμούς και τα συστήματα που τις εφαρμόζουν με επιτυχία.

Η φαρμακοβιομηχανία επενδύει, ετησίως, τεράστια ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη και εργάζεται ακατάπαυστα για την ανακάλυψη και διάθεση νέων φαρμάκων. Σήμερα, περίπου 8.000 νέα φάρμακα βρίσκονται παγκοσμίως υπό ανακάλυψη. Τα καινοτόμα φάρμακα που έρχονται θα αποτελέσουν νέες «επαναστατικές» θεραπευτικές επιλογές σε δεκάδες σοβαρές ασθένειες, όπως π.χ. την ογκολογία, τη νευρολογία, τα λοιμώδη νοσήματα, την αιματολογία. Οι νέες θεραπείες θα είναι γονιδιακές, κυτταρικές, συνδυασμοί θεραπειών, προσωποποιημένες για κάθε ασθενή. Για παράδειγμα, στην ογκολογία, όπου το εύρος της μελέτης και έρευνας αλλά και η ταχύτητα ανάπτυξης νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων είναι εξαιρετικά μεγαλύτερες σε σχέση με φάρμακα για άλλες νόσους, σημειώνεται μόνο οι 10 μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες στον κόσμο εξελίσσουν αυτή τη στιγμή περίπου 1.700 μόρια, δηλαδή περίπου το ένα πέμπτο των υπό ανάπτυξη μορίων σε παγκόσμιο επίπεδο σε όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες.

Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι στις μέρες μας η πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία, δεν είναι απλώς επιθυμητή αλλά απαραίτητη. Ωστόσο, η απαραίτητη αυτή συνθήκη ήδη δοκιμάζει ήδη τα όρια του συστήματος υγείας και καθιστά αναγκαία τη διόρθωση των στρεβλώσεων του παρελθόντος και την προώθηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων που στηρίζουν την καινοτομία και θα μπορούν να υποστηρίξουν την καινοτομία που έρχεται.

Σε εθνικό επίπεδο, βασική στόχευση της Ελληνικής πολιτείας θα πρέπει να είναι η επαρκής χρηματοδότηση του συστήματος υγείας με βάση τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών, ο έλεγχος της κατανάλωσης, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η ψηφιοποίηση και η άμεση θέσπιση ανώτατων ορίων στις υποχρεωτικές επιστροφές με προοπτική ελαχιστοποίησής τους έως το τέλος της επόμενης κυβερνητικής θητείας.

Εξίσου απαραίτητη είναι η επαρκής χρηματοδότηση και κινητροδότηση της φαρμακευτικής καινοτομίας και η προώθηση πολιτικών για την ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες. Πάνω από όλα, θα πρέπει να υπάρξει αντιστροφή της λογικής από την υπερφορολόγηση στην κινητροδότηση του κλάδου και να γίνει αντιληπτό ότι το φάρμακο και η φαρμακευτική καινοτομία δεν είναι πηγές κόστους, αλλά πολλαπλασιαστές ευημερίας, οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης. Εάν το πετύχουμε αυτό, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά για την εθνική οικονομία, το σύστημα υγείας και κυρίως για τους ασθενείς.