Με ποιον τρόπο τα stablecoins απειλούν την παγκόσμια οικονομία

Τα stablecoins κερδίζουν έδαφος στα παγκόσμια χρηματοοικονομικά, υποσχόμενα ταχύτερες και φθηνότερες πληρωμές, προωθώντας ταυτόχρονα ένα κύμα χρηματοοικονομικής καινοτομίας. Αλλά τι γίνεται αν αυτό το κύμα υπονομεύσει τον έλεγχο των κυβερνήσεων στο χρήμα και το χρέος, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο που οι σύγχρονες οικονομίες διαχειρίζονται τον πληθωρισμό, σταθεροποιούν τις αγορές και χρηματοδοτούν τις δημόσιες δαπάνες;

Αυτό το ενδεχόμενο έχει λάβει λίγη δημόσια προσοχή. Ως ψηφιακά tokens που υποστηρίζονται από περιουσιακά στοιχεία όπως καταθέσεις δολαρίων ή κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, τα stablecoins είναι ρευστοποιήσιμα κατόπιν ζήτησης. Όταν η ζήτηση αυξάνεται, οι εκδότες δημιουργούν νέα tokens και αγοράζουν περισσότερα κρατικά ομόλογα· όταν οι επενδυτές εξαργυρώνουν τα tokens, οι εκδότες πρέπει να πουλήσουν τα ομόλογα. Με αυτόν τον τρόπο, οι εκδότες stablecoins διεξάγουν μια «μικρογραφία» αυτού που κάνει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed): δημιουργούν και αποσύρουν ρευστότητα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αλλά, σε αντίθεση με τη Fed, το κάνουν για κέρδος και όχι για το δημόσιο συμφέρον.

Το απόθεμα των stablecoins σε δολάρια αυξήθηκε εκθετικά, από 138 δισ. δολάρια στις αρχές του 2024 σε 308 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο φέτος, και ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προβλέπουν ότι το ποσό αυτό θα μπορούσε να φτάσει τα 2 τρισ. δολάρια μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Παρόλο που η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) επισημαίνει ότι τα stablecoins δεν καλύπτουν πλήρως τις λειτουργίες του χρήματος, καθώς δεν είναι απόλυτα ανταλλάξιμα με νόμισμα κεντρικής τράπεζας, η ψήφιση του GENIUS Act στις ΗΠΑ ενδέχεται να αλλάξει αυτές τις αντιλήψεις.

Στην έκταση που τα stablecoins θεωρούνται χρήμα, η έκδοσή τους με υποστήριξη από κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ γίνεται μια μορφή νομιμοποίησης χρέους. Το τι σημαίνει αυτό για την προσφορά χρήματος και τη διαθέσιμη ρευστότητα εξαρτάται από το ποιος αγοράζει και ποιος πουλάει. 

Οι εγχώριες αγορές αυξάνουν την προσφορά χρήματος κατά το ποσό που αγοράστηκε, καθώς οι αγοραστές λαμβάνουν stablecoins που μοιάζουν με χρήμα, ενώ οι πωλητές των υποστηρικτικών περιουσιακών στοιχείων λαμβάνουν χρήμα από τους αγοραστές. Αντίθετα, η συνολική προσφορά δανείων παραμένει αμετάβλητη. Αν όμως ο επενδυτής βρίσκεται σε χώρα με περιορισμένες κατοχές αμερικανικών ομολόγων, τα stablecoins μπορεί να δημιουργήσουν εισροές κεφαλαίων στις ΗΠΑ για την αγορά των ομολόγων, αυξάνοντας έτσι την προσφορά δανείων.

Τα stablecoins μπορεί επίσης να αλλάξουν τον τρόπο που τα σήματα πολιτικής φτάνουν στην πραγματική οικονομία. Τα παραδοσιακά εργαλεία, όπως το επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων ή οι τόκοι που πληρώνει η Fed στις τράπεζες, λειτουργούν μέσω του τραπεζικού συστήματος. Αλλά αν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις διατηρούν stablecoins αντί για τραπεζικές καταθέσεις, αυτά τα εργαλεία δεν θα έχουν αποτελεσματικότητα.

Μια αύξηση επιτοκίων μπορεί να περιορίσει την τραπεζική πίστωση αλλά να αφήσει την ρευστότητα των stablecoins ανεπηρέαστη. Συνολικά, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες δεν θα κινούνται πλέον σε συγχρονισμό με τις αποφάσεις της Fed, και η ιδιωτική αυτή επιρροή στη ρευστότητα θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον έλεγχο της Fed στα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, μετατρέποντας τη νομισματική πολιτική σε αντιδραστική άσκηση αντί για εργαλείο καθοδήγησης.

Επιπλέον, το κέρδος του κράτους από τη δημιουργία χρήματος (seigniorage) μειώνεται. Οι τόκοι που προκύπτουν από τα ομόλογα που υποστηρίζουν τα stablecoins κατευθύνονται πλέον στους ιδιώτες εκδότες, όπως οι Circle και Tether, αντί στον δημόσιο κορβανά. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το πρότυπο μπορεί να μειώσει τα δημόσια έσοδα και να αποδυναμώσει τη συντονισμένη δράση νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Η BIS έχει δείξει ότι ο κλάδος των stablecoins ήδη επηρεάζει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια και τη ρευστότητα της αγοράς κρατικών ομολόγων, πράγμα που σημαίνει ότι η Fed πλέον πρέπει να παρακολουθεί τις ενέργειες των ιδιωτών εκδοτών που δεν μπορεί να ελέγξει.

Τα stablecoins δεν διαταράσσουν μόνο τη νομισματική πολιτική· επαναπροσδιορίζουν και τη δημοσιονομική δυναμική. Κάθε δολάριο έκδοσης stablecoin μεταφράζεται σε αυξημένη ζήτηση για κρατικό χρέος. Ως αυτόματοι αγοραστές κρατικών ομολόγων, οι εκδότες stablecoins δημιουργούν μια καθετοποιημένη αγορά που καταστέλλει τις αποδόσεις.

Οι χαμηλότεροι τόκοι μπορεί να φαίνονται ελκυστικοί, αλλά πρόκειται για μια μορφή χρηματοοικονομικής καταπίεσης, με ιδιωτικές αποταμιεύσεις να κατευθύνονται σε κρατικά χρέη σε υποαγοραίες τιμές. Παράλληλα, η ζήτηση για stablecoins μπορεί να κατεβάσει τεχνητά τις αποδόσεις, κάνοντας το δημόσιο χρέος να φαίνεται πιο υγιές από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Αν όμως η εμπιστοσύνη στα stablecoins κλονιστεί και οι ρευστοποιήσεις εκτοξευτούν, οι εκδότες θα αναγκαστούν να πουλήσουν ομόλογα, οι αποδόσεις θα εκτοξευτούν και η δημοσιονομική πίεση θα αυξηθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Fed πιθανότατα θα πρέπει να παρέμβει για να αποκαταστήσει τη σταθερότητα, υποστηρίζοντας ξανά ιδιωτικά κεφάλαια που δεν ελέγχει, επαναλαμβάνοντας την εμπειρία των «shadow banking» κρίσεων μετά το 2008.

Καθώς η έκδοση stablecoins αυξάνεται, ο έλεγχος της Fed και του Υπουργείου Οικονομικών μειώνεται, με λίγες ιδιωτικές εταιρείες να μετατρέπονται σε «σκιά κεντρικών τραπεζών», καθορίζοντας πόσα ψηφιακά χρήματα κυκλοφορούν και πού κατευθύνονται. Τα κέρδη ιδιωτικοποιούνται, ενώ οι ζημιές κοινωνικοποιούνται.

Μακροπρόθεσμα, αυτή η δυναμική μπορεί να υπονομεύσει τη δημοκρατία, καθώς οι αποφάσεις για τη δημιουργία και διαχείριση χρήματος — ένα βασικό δημόσιο αγαθό — παύουν να ανήκουν σε λογοδοτούσες δημόσιες αρχές.

Οι συγγραφείς του άρθρου:
Angus Armstrong: Καθηγητής Έρευνας στο Institute for Global Prosperity, University College London, και Chief Economic Adviser στη Lloyds Banking Group.
Dennis J. Snower: Ιδρυτικός Πρόεδρος της Global Solutions Initiative και Visiting Professor στο University College London, μεταξύ άλλων ακαδημαϊκών και ερευνητικών θέσεων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Γιάννης Μαστρογεωργίου: Ο ηγετικός ρόλος στη νέα ψηφιακή εποχή
• Βασιλαπόστολος Ουρανής (Haptikos): Έτσι λειτουργούν τα ρομποτικά γάντια που αναδημιουργούν την αίσθηση της αφής
• Ο Mr. Big Short επιμένει στην «φούσκα» της Τεχνητής Νοημοσύνης – Το meme από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών