Οι χώρες της ΕΕ και η κεντρική τράπεζα κοντά σε συμφωνία για το ψηφιακό ευρώ
Να παραχωρηθεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες περισσότερη εξουσία για τον σχεδιασμό μιας ψηφιακής εκδοχής του ευρώ πρότεινε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανοίγοντας τον δρόμο για συμφωνία στο αμφιλεγόμενο αυτό έργο έπειτα από έναν χρόνο αδιεξόδου.
Το μέτρο αυτό, που δεν έχει ακόμη πάρει πράσινο φως, θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να έχουν τον τελευταίο λόγο σχετικά με το μέγιστο ποσό ψηφιακών ευρώ που μπορούν να κατέχουν οι καταναλωτές στα ψηφιακά τους πορτοφόλια — απαντώντας σε μια βασική ανησυχία ορισμένων χωρών αλλά και του τραπεζικού κλάδου.
Οι υπουργοί Οικονομικών θα συζητήσουν την πρόταση αυτή την εβδομάδα σε συνάντηση στην Κοπεγχάγη, όπου θα μπορούσαν να την αποδεχθούν ανεπίσημα, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις. Η πρόταση είναι «πιθανό να περάσει», δήλωσε ένας διπλωμάτης.
Η ΕΚΤ, με έδρα τη Φρανκφούρτη, θέλει να λάβει το συντομότερο δυνατό την έγκριση για το σχέδιο ενός καθαρά ψηφιακού ευρώ, φοβούμενη ότι μια μεγάλη καθυστέρηση θα την αφήσει πίσω σε σχέση με τα ιδιωτικά συστήματα πληρωμών των ΗΠΑ — ιδίως τα «stablecoins» σε δολάρια, που έχουν καταστεί δημοφιλής μέθοδος διασυνοριακών πληρωμών.
Ωστόσο, τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν συγκρουστεί με την ΕΚΤ σχετικά με το ποιος θα έχει τον τελικό λόγο στον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ.
Αυτή την εβδομάδα σημειώθηκε πρόοδος, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σε κυβερνητικούς αξιωματούχους μια νέα πρόταση της ΕΚΤ για τον καθορισμό του μέγιστου ποσού ψηφιακών ευρώ που μπορούν να κατέχουν τα ψηφιακά πορτοφόλια.
Οι κυβερνήσεις ζητούν από το 2024 να έχουν τον τελευταίο λόγο στο ζήτημα αυτό, ανησυχώντας ότι αν το όριο είναι υπερβολικά υψηλό, οι καταναλωτές θα μπορούσαν να αποσύρουν μαζικά χρήματα από τις τράπεζες για να τα αποθηκεύσουν σε ψηφιακά πορτοφόλια — όπως συμβαίνει σήμερα με τις αναλήψεις μετρητών από ΑΤΜ. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε τραπεζικό πανικό και να απειλήσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Η νέα πρόταση προσφέρει έναν συμβιβασμό: αναφέρει ότι η ΕΚΤ θα ξεκινήσει διαβούλευση με τις κυβερνήσεις δύο χρόνια πριν από την έκδοση του ψηφιακού ευρώ και θα προτείνει ένα συνολικό όριο ένα χρόνο πριν από την έκδοση. Αυτό θα χρειάζεται την υποστήριξη μιας ενισχυμένης ειδικής πλειοψηφίας μεταξύ των κυβερνήσεων της ευρωζώνης — της ισχυρότερης δυνατής πλειοψηφίας που χρησιμοποιείται στις διαδικασίες ψηφοφορίας της ΕΕ.
Η ίδια ενισχυμένη πλειοψηφία θα είναι αναγκαία και για οποιεσδήποτε μελλοντικές αλλαγές στο όριο που προτείνει η ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερο βάρος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Το Συμβούλιο στοχεύει να καταλήξει σε επίσημο συμβιβασμό για το σύνολο του κανονιστικού πλαισίου του ψηφιακού ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, οι κανόνες πρέπει επίσης να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κάτι που είναι απίθανο να συμβεί πριν από το επόμενο έτος, πράγμα που σημαίνει ότι η έναρξη του ψηφιακού ευρώ μπορεί να απέχει ακόμη αρκετά χρόνια.
Τέλος μιας μακράς διαμάχης
Οι παραχωρήσεις αυτές μπορεί να σηματοδοτήσουν το τέλος μιας διαμάχης που διήρκεσε πάνω από έναν χρόνο μεταξύ της ΕΚΤ και των εθνικών κυβερνήσεων, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Ένας διπλωμάτης παραπονέθηκε ότι η τεχνοκρατική κουλτούρα της ΕΚΤ συγκρούστηκε με τις Βρυξελλες, καθιστώντας δύσκολη την επίτευξη συμφωνίας. «Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μεγάλη δύναμη αλλά όχι πολιτικές δεξιότητες», είπε για την ΕΚΤ, σε δηλώσεις που έγιναν πριν παρουσιαστεί η νέα πρόταση. Η ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει.
Ένας άλλος διπλωμάτης, που όπως και οι υπόλοιποι μίλησε ανώνυμα λόγω του εμπιστευτικού χαρακτήρα των συναντήσεων, δήλωσε ότι θα υπάρξει «ευρεία στήριξη» εφόσον γίνουν οι τελευταίες προτεινόμενες αλλαγές.
Όταν ξεκίνησε η σύγκρουση, οι κυβερνήσεις είχαν ενημερωθεί ότι ήταν νομικά αδύνατο να ικανοποιηθεί το αίτημά τους. Έναν χρόνο αργότερα, αυτό δεν φαίνεται πλέον να ισχύει.
«Αυτό ζητήσαμε πριν από έναν χρόνο», είπε ένας από τους διπλωμάτες. «Αυτό αποδεικνύει ότι ακόμη και οι νομικές υπηρεσίες είναι πολιτικές».
Η κεντρική τράπεζα έκανε την πρώτη μεγάλη παραχώρηση προς τις κυβερνήσεις τον Ιούλιο. Λίγες ημέρες πριν από μια συνάντηση υπουργών Οικονομικών, παρουσίασε σε υψηλόβαθμη επίσημη σύσκεψη μια πρόταση που θα τους έδινε τον τελευταίο λόγο στο ζήτημα. Όμως οι υπουργοί Οικονομικών δεν τη στήριξαν.
Ο πρόεδρος του Eurogroup, Paschal Donohoe, είχε δηλώσει τότε ότι «το γεγονός και μόνο πως οι συνάδελφοί μας στην Επιτροπή και την ΕΚΤ, αλλά και η δική μου ομάδα, κατάφεραν να προτείνουν μια λύση, αποτελεί μεγάλη πρόοδο».
Άλλοι αξιωματούχοι μίλησαν για τεράστιο ρήγμα.
Η προηγούμενη πρόταση, που είδε το POLITICO, έδινε στις κυβερνήσεις τρεις μήνες, με δυνατότητα επέκτασης σε έξι, για να αποφασίσουν σχετικά με το όριο, καθώς και την ευκαιρία για ειδική πλειοψηφία να το ασκήσει βέτο. Σε περίπτωση μη απόφασης, η ΕΚΤ θα μπορούσε να προχωρήσει και να ορίσει το όριο και να εκδώσει το ψηφιακό ευρώ.
Η τελευταία πρόταση, που παρουσιάστηκε ξανά μόλις μία εβδομάδα πριν από τη συνάντηση των υπουργών, δεν αλλάζει τον μηχανισμό «σιωπηρής έγκρισης» σε περίπτωση μη απόφασης από τις κυβερνήσεις, αλλά σε αντάλλαγμα ορίζει πιο σαφές και μακρύτερο χρονοδιάγραμμα, απαιτεί τη συμφωνία περισσότερων χωρών για το όριο, και επίσης αντιμετωπίζει τις αμφιβολίες χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία σχετικά με το τι θα συμβεί μετά την έκδοση.
