Ποια είναι η πραγματική δύναμη της ελληνικής οικονομίας
Η συζήτηση για την ελληνική οικονομία συχνά περιστρέφεται γύρω από την κατανάλωση, τον τουρισμό και το real estate. Όμως, η πιο διαρκής, εξωστρεφής και στρατηγικά κρίσιμη δύναμη της χώρας κινείται αθόρυβα στις θάλασσες. Η ελληνική ναυτιλία με πάνω από 150 δισ. εισροές σε μια δεκαετία και επενδυτική παρουσία σε όλο το φάσμα της οικονομίας παραμένει ο θεμέλιος λίθος της εθνικής ισχύος. Ο ελληνόκτητος στόλος, ελέγχοντας πάνω από το 60% του ευρωπαϊκού χωρητικότητας, διαμορφώνει όχι μόνο τον χάρτη των θαλάσσιων μεταφορών αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια και τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Την ίδια στιγμή η ναυτιλία, συχνά εκτός του ραντάρ της δημόσιας συζήτησης, μετασχηματίζεται ριζικά. Και στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής βρίσκονται οι Έλληνες πλοιοκτήτες. Μάλιστα σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι ροές ενέργειας και πρώτων υλών ανακτούν γεωπολιτική σημασία, η ναυτιλία επανεμφανίζεται ως κρίσιμη υποδομή.
Ο κλάδος που διακινεί σχεδόν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου εξακολουθεί να αποτελεί το αποδοτικότερο μεταφορικό μέσο. Τώρα, ωστόσο, εξελίσσεται σταθερά και σε έναν από τους πιο φιλικούς προς το περιβάλλον κλάδους, με πρωτοβουλίες που αλλάζουν την τεχνολογική και χρηματοοικονομική του γεωγραφία.
Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, οι παραγγελίες ελληνόκτητων πλοίων αυξήθηκαν εντυπωσιακά: από 14,4 εκατ. dwt το 2021 σε 56,2 εκατ. dwt στις αρχές του 2025, σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global. Πέρα από την κλίμακα, η τάση φανερώνει και ένα ποιοτικό άλμα: πρόκειται για πλοία εξοπλισμένα με scrubbers, τεχνολογίες LNG και συστήματα ενεργειακής απόδοσης (ESTs), που εναρμονίζονται με τα πρότυπα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ο ελληνόκτητος στόλος είναι πλέον ο μεγαλύτερος στον κόσμο όχι μόνο σε χωρητικότητα, αλλά και σε ετοιμότητα για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Είναι, επίσης, πρωτοπόρος στην εγκατάσταση περιβαλλοντικού εξοπλισμού, ξεπερνώντας κατά πολύ τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Η ναυτιλία δεν είναι μόνο παγκόσμια ραχοκοκαλιά είναι και θεμέλιο της ευρωπαϊκής εμπορικής και ενεργειακής αυτάρκειας. Περίπου το 75% του εμπορίου της ΕΕ με τρίτες χώρες διενεργείται δια θαλάσσης. Ειδικά στην ενέργεια, η εξάρτηση από τις θαλάσσιες εισαγωγές είναι σχεδόν απόλυτη. Το 89% του πετρελαίου, το 47% του LNG και το 93% των στερεών καυσίμων εισάγονται με πλοία.
Μέσα σε αυτό το οικοσύστημα, η Ελλάδα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, ελέγχοντας πάνω από το 61% του στόλου της ΕΕ. Είναι μια στρατηγική επιρροή που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας και ρυθμιστικών ανατροπών, όπως η ένταξη της ναυτιλίας στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) από το 2024.
Η συνολική οικονομική συνεισφορά της ευρωπαϊκής ναυτιλίας εκτιμάται σε 127,8 δισ. ευρώ ετησίως. Και χωρίς υπερβολή, ένα μεγάλο μέρος αυτής της αξίας έχει ελληνική υπογραφή. Η ελληνική ναυτιλία δεν είναι μόνο εξαγωγική είναι και η πιο διεθνοποιημένη βιομηχανία της χώρας, με οικονομική επίδραση που φτάνει το 7%-8% του ΑΕΠ ετησίως. Τα συνολικά ναυτιλιακά έσοδα την τελευταία δεκαετία υπερβαίνουν τα 150 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η επιρροή της, όμως, διαχέεται και σε άλλους τομείς. Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey (Ιούλιος 2024), οι Έλληνες πλοιοκτήτες επανεπενδύουν περίπου 1,4-1,5 δισ. δολάρια ετησίως στην ελληνική οικονομία με το 15% των ετήσιων συναλλαγών στην αγορά ακινήτων να συνδέονται με κεφάλαια ναυτιλίας. Παράλληλα, παρατηρείται σημαντική κινητικότητα στους κλάδους της ενέργειας, του τουρισμού, των ΜΜΕ και του αθλητισμού.
Η απασχόληση που δημιουργείται είναι ποιοτική και καλά αμειβόμενη, ο ναυτιλιακός κλάδος καλύπτει περίπου 160.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, ενώ οι αμοιβές στις ναυτιλιακές εταιρείες υπολογίζονται ως τριπλάσιες του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα.
