Πώς τα crypto μπορεί να φέρουν την επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση  

Πολλοί «ταρακουνήθηκαν» την περασμένη εβδομάδα διαβάζοντας ότι η JPMorgan Chase εξετάζει τη δυνατότητα να δανείζει πελάτες της με ενέχυρο τα κρυπτονομίσματα που κατέχουν. Το ξέραμε πως κάποτε θα ερχόταν η μέρα που τα crypto θα περνούσαν στην πραγματική οικονομία, αλλά αυτό δεν κάνει την κατάσταση λιγότερο ανησυχητική.

Ας μην ξεχνάμε ότι το Bitcoin, το οποίο είναι ένα από τα ψηφιακά assets που μπορεί να δεχθεί η τράπεζα ως εξασφάλιση, παρουσιάζει σχεδόν τετραπλάσια μεταβλητότητα σε σχέση με τους μεγάλους χρηματιστηριακούς δείκτες από το 2020 και μετά. Παράλληλα, έχει συνδεθεί κατά καιρούς με χρηματοδότηση τρομοκρατίας και χρήση από εγκληματικά δίκτυα. Κι όμως, όλα αυτά μοιάζουν να περνούν σε δεύτερη μοίρα, όταν πίσω από τον χώρο των crypto βρίσκονται από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του πολιτικού συστήματος στις ΗΠΑ.

Τα τελευταία χρόνια, πολιτικές επιτροπές δράσης υπέρ των crypto ξόδεψαν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξουν όχι μόνο Ρεπουμπλικανούς πολιτικούς αλλά και αρκετούς Δημοκρατικούς. Το αποκορύφωμα αυτής της προσπάθειας ήρθε πριν λίγες εβδομάδες με την ψήφιση του λεγόμενου Genius Act, ενώ αναμένεται να ακολουθήσει και νέα νομοθεσία για άλλα crypto assets αργότερα φέτος.

Δυστυχώς, όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν όχι μόνο στην επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά και σε ακόμη μεγαλύτερη πολιτική δυσαρέσκεια και λαϊκισμό.

Η ιστορία μοιάζει ανησυχητικά γνώριμη: το 2000, υποστηρικτές των εξωχρηματιστηριακών παραγώγων (OTC derivatives) ζητούσαν κι αυτοί «σωστή ρύθμιση», για να φέρουν, όπως έλεγαν, καινοτομία στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το αποτέλεσμα; Μια επταπλάσια αύξηση σε ελάχιστα ρυθμισμένα credit default swaps, που συνέβαλαν στην κρίση του 2008.

Τώρα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Scott Bessent, προβλέπει ότι η αγορά των stablecoins θα δεκαπλασιαστεί στα επόμενα χρόνια – από περίπου 200 δισ. δολάρια σήμερα, σε μια βιομηχανία αξίας 2 τρισ. δολαρίων, που θα επηρεάζει από την χορήγηση δανείων μέχρι και τις αγορές κρατικών ομολόγων.

Η γερουσιαστής των Δημοκρατικών, Elizabeth Warren, μου είπε χαρακτηριστικά την περασμένη εβδομάδα: «Έχουμε ξαναδεί αυτή την ταινία». Οι λομπίστες ζητούν «παρακαλώ, ρυθμίστε μας» μόνο και μόνο για να αποκτήσουν το χρυσό σήμα της κυβερνητικής έγκρισης και οι πολιτικοί – και από τα δύο κόμματα – προσφέρουν απλόχερα διακομματική στήριξη.

Πράγματι, υπάρχει μια καθαρή γραμμή που συνδέει την απορρύθμιση των παραγώγων το 2000, την ευρύτερη απορρύθμιση της εποχής Κλίντον που έσπασε τα τείχη ανάμεσα σε trading και δανεισμό, τη χαλάρωση του Dodd-Frank το 2018 (που συνέβαλε στην τραπεζική κρίση του 2023) και τώρα το Genius Act. Όλα αυτά πέρασαν με διακομματική συναίνεση.

Η Warren, που πολιτεύτηκε ως απάντηση στην οργή πολιτών που ένιωσαν προδομένοι από το κατεστημένο, προσπάθησε –χωρίς επιτυχία– να πείσει τους Δημοκρατικούς να μην στηρίξουν τους Ρεπουμπλικανούς στο Genius Act. Αλλά το χρήμα μιλάει δυνατότερα: το crypto lobby ξόδεψε 40 εκατ. δολάρια για να πολεμήσει επικριτές όπως τον Sherrod Brown του Οχάιο. Έτσι, παρά το γεγονός ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των Δημοκρατικών γερουσιαστών ψήφισαν κατά, υπήρξαν αρκετοί υπέρ – ανάμεσά τους ισχυρά ονόματα όπως ο Mark Warner και η Kirsten Gillibrand – ώστε το νομοσχέδιο να περάσει.

Αυτό με ανησυχεί για τέσσερις λόγους:

Πρώτον, το Genius Act προωθείται ως τρόπος να γίνουν τα crypto «πιο ασφαλή», με stablecoins πλήρως καλυμμένα από δολάρια. Όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο ευρύτερος χώρος των crypto παραμένει εξαιρετικά ασταθής. Αντί να μειωθεί, μπορεί έτσι να αυξηθεί η συνολική αστάθεια, αφού το bitcoin έχει υψηλή συσχέτιση με την αγορά: σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Fidelity, το rolling 3-year beta του bitcoin προς τον S&P ήταν 2,6, δηλαδή πολύ υψηλότερο από το «1», που δηλώνει ίδια μεταβλητότητα με την αγορά.

Δεύτερον, είναι μάλλον η χειρότερη δυνατή στιγμή να ενθαρρύνεις «χρηματοπιστωτική καινοτομία», όταν οι αγορές και η νομισματική πολιτική βρίσκονται σε τόσο αβέβαιη φάση. Αν ο πληθωρισμός αναγκάσει τη Fed να αυξήσει επιτόκια απότομα, οι αγορές θα υποστούν κραδασμούς – και τα crypto ακόμα περισσότερους. Αν τράπεζες ή «σκιώδη» χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κατέχουν κρυπτονομίσματα στους ισολογισμούς τους, μπορεί να κινδυνέψουν, οδηγώντας σε πάγωμα των πιστωτικών αγορών.

Τρίτον, οι υποστηρικτές λένε πως θα ενισχυθεί το δολάριο και η αγορά ομολόγων. Αλλά αν σε μια κρίση οι εταιρείες crypto που κατέχουν τεράστιες ποσότητες T-bills (όπως η Tether) πρέπει να τα πουλήσουν για να καλύψουν εξαγορές, μπορεί να προκαλέσουν «πυρκαγιά» στις αγορές και άνοδο του κόστους δανεισμού – ξανά με τίμημα για τους απλούς πολίτες.

Τέταρτον, όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο αυξανόμενου κυνισμού απέναντι στην πολιτική. Η απορρύθμιση των 90s άνοιξε τον δρόμο για την κρίση του 2008 και την απώλεια υποστήριξης των Δημοκρατικών από τους εργαζόμενους, οδηγώντας στην άνοδο του Τραμπ. Σήμερα, ο ίδιος ο Τραμπ στηρίζει και εμπορεύεται κρυπτονομίσματα. Αν έρθει νέα χρηματοπιστωτική κρίση και βαθύτερη δυσπιστία προς το πολιτικό σύστημα, τη στιγμή που το κράτος ίσως να μην έχει πια τη βούληση ή τα μέσα να απορροφήσει το σοκ, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Αυτό που μένει, τότε, δεν θα είναι ούτε σταθερό ούτε νόμισμα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ: 

• Η Ελλάδα «ξαναχτίζει» το brand της και έλκει επενδύσεις Room for growth
• Το ελληνικό Μονακό των νοτίων προαστίων
• Τι φοβάται ο Σαμ Άλτμαν για το μέλλον της AI; – «Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στη συνέχεια»