Πού «κλωτσάει» το σχέδιο της ΕΕ για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανακοινώσει την Τρίτη έναν οδικό χάρτη για τη σταδιακή κατάργηση των εναπομενόντων δεσμών της με τη Μόσχα στον τομέα του φυσικού αερίου, αλλά ελλείψει κυρώσεων θα είναι δύσκολο για τους αγοραστές να καταγγείλουν τις συμβάσεις φυσικού αερίου χρησιμοποιώντας νομικά μέσα όπως η ανωτέρα βία.

Ο οδικός χάρτης έρχεται σε μια στιγμή που οι ΗΠΑ πιέζουν τη Ρωσία για μια ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία. Εάν επιτευχθεί, η συμφωνία μπορεί να ανοίξει ξανά την πόρτα για την ρωσική ενέργεια και να χαλαρώσει τις κυρώσεις.

Περίπου το 19% του φυσικού αερίου της Ευρώπης εξακολουθεί να προέρχεται από τη Ρωσία, μέσω του αγωγού TurkStream και των αποστολών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει έναν μη δεσμευτικό στόχο να τερματίσει τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία έως το 2027.

Η Επιτροπή εξετάζει νομικές επιλογές που θα επιτρέπουν στις ευρωπαϊκές εταιρείες να επικαλεστούν ανωτέρα βία και να καταγγείλουν τις συμβάσεις τους με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο χωρίς να υποστούν κυρώσεις, καθώς και μέτρα που θα απαγορεύουν στις εταιρείες να συνάπτουν νέες συμβάσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο, όπως δήλωσε τον περασμένο μήνα ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Δικηγόροι και αναλυτές εκτίμησαν ότι είναι αμφίβολο αν η ανωτέρα βία θα λειτουργήσει, δεδομένου του χρόνου που έχει παρέλθει από τότε που η ΕΕ δεσμεύθηκε να τερματίσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία το 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Αγνίεσκα Άσον, ανεξάρτητη δικηγόρος ειδικευμένη σε συμβάσεις ΥΦΑ, δήλωσε ότι για να κηρυχθεί ανωτέρα βία, ο προμηθευτής πρέπει να παραβιάσει τη σύμβαση, για παράδειγμα, με μη παράδοση. Ωστόσο, οι υπόλοιπες προμήθειες από τη Ρωσία έχουν αποδειχθεί ότι λειτουργούν καλά μετά από τρία χρόνια πολέμου.

«Οποιαδήποτε σκόπιμη ενέργεια από την πλευρά της ΕΕ θα αποδυναμώνει ήδη την περίπτωση ανωτέρας βίας. Είναι το αντίθετο από αυτό που σημαίνει η έννοια της ανωτέρας βίας», δήλωσε η Άσον, η οποία είναι επίσης ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών του Οξφόρδης.

Νομικοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι η επιβολή κυρώσεων στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη σταδιακή κατάργηση του ρωσικού φυσικού αερίου.

Αυτό θα απαιτούσε την ομόφωνη έγκριση και των 27 χωρών της ΕΕ, αλλά η Σλοβακία και η Ουγγαρία έχουν επιδιώξει να διατηρήσουν στενούς πολιτικούς και εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, ενώ η τελευταία έχει δεσμευτεί να εμποδίσει την επιβολή ενεργειακών κυρώσεων.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Gazprom και ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ξεκινήσει νομικές διαδικασίες και ανταγωγές για παραβίαση συμβάσεων φυσικού αερίου και μη πληρωμές. Με βάση δικαστικά έγγραφα, οι υπολογισμοί του Reuters εκτιμούν ότι οι διαφορές αυτές ανέρχονται σε περίπου 18,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι συμβάσεις με τη ρωσική Gazprom περιλαμβάνουν όρους «take-or-pay» που απαιτούν από τους αγοραστές που αρνούνται την παράδοση φυσικού αερίου να πληρώσουν έως και το 95% των συμβατικών ποσοτήτων.

Ο Ντέιβιντ Χάβερμπεκε, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Fieldfisher, δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί στο να βοηθήσει τις εταιρείες να υποστηρίξουν ότι η αλλαγή των συνθηκών από το 2022, όπως οι κίνδυνοι από την αγορά ρωσικού φυσικού αερίου σε σύγκριση με άλλες προμήθειες, θα πρέπει να τους δώσει λόγο να επαναδιαπραγματευτούν και ενδεχομένως να καταγγείλουν τις συμβάσεις τους με τη Ρωσία.

«Θα προσπαθούσα να βασιστώ στον κανονισμό της ΕΕ που ψηφίστηκε το 2023 και να επικαλεστώ τις δυσχέρειες που προκύπτουν από τις αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο».

Μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι η υποχρέωση των εταιρειών να πραγματοποιούν μελλοντικές αγορές ρωσικού LNG μέσω ενός κοινού συστήματος αγορών της ΕΕ και ο καθορισμός ανώτατης ποσόστωσης για τους όγκους που θα μπορούν να αγοραστούν, πρόσθεσε ο ίδιος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Το Ισραήλ κλιμακώνει τις χερσαίες επιθέσεις στη Γάζα – Το σχέδιο του Νετανιάχου
• ΗΠΑ: O Ντόναλντ Τραμπ θέλει να ανοίξει ξανά η διαβόητη φυλακή του Αλκατράζ