Συμεών Τσομώκος: Είχα και έχω ακόμη απόλυτη γνώση των ορίων μου
Ιδρυτής και πρόεδρος του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο «Σίμος» για τους φίλους και συνεργάτες του μιλάει σπάνια δημοσίως και πάντα χαμηλόφωνα. Η συνεργασία του Fortune Greece με την SGT στο «Delphi» και στην πρωτοβουλία CEO Initiative, έκαμψε τη διστακτικότητά του και η συζήτηση που ακολουθεί είναι μια εκ βαθέων προσωπική κατάθεση μιας πορείας σχεδόν 50 χρόνων στην πρώτη γραμμή.
Αν και μετρ των Δημοσίων Σχέσεων, μιλάτε σπάνια δημοσίως. Γιατί;
Δεν γνωρίζω αν είμαι μετρ, όπως λέτε! Εξάλλου, θαρρώ πως ο όρος αναφέρεται σε άλλα επαγγέλματα. Προσπαθώ στα 50 σχεδόν χρόνια της επαγγελματικής μου δράσης να κάνω πάντοτε καλύτερα το έργο που αναλαμβάνω. Χρησιμοποιώ μια έκφραση που μου αρέσει και, νομίζω, ταιριάζει στις εκδηλώσεις που διοργανώνουμε: «Κάθε φορά είναι πρώτη φορά». Μεταβιβάζω και στους συνεργάτες μας τη διαρκή αγωνία για το καλύτερο αποτέλεσμα οποιασδήποτε εκδήλωσης αναλαμβάνουμε, δικής μας ή εκείνων που μας αναθέτουν πελάτες. Συνεπώς, μου αρέσει να εκφράζομαι πάντα μέσα από την ποιότητα και την αξιοπιστία των δράσεων και του έργου που αφήνουμε πίσω μας. Θα συμφωνήσετε μαζί μου πως είναι καλύτερα να μιλούν οι άλλοι για σένα, παρά εσύ για τον εαυτό σου. Η σημερινή μας συζήτηση οφείλεται στην ιδιαίτερη συνεργασία που έχουμε αναπτύξει μαζί τα τελευταία χρόνια, μας τιμάει αυτή η σχέση, και είμαστε περήφανοι για τα αποτελέσματά της.
numbers: 3.000 σύνεδροι από 60 χώρες φιλοξενήθηκαν το 2022 στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Θυμάμαι τη φράση ενός καλού μου φίλου: «Μην κοιτάς πού έφτασε κάποιος. Από πού ξεκίνησε να κοιτάς». Από πού ξεκινάει η δική σας διαδρομή και ποια όνειρα την σφυρηλάτησαν;
Κάποιος καλός φίλος, που, δυστυχώς, δεν υπάρχει πια, μου είχε πει: «Συμεών, εμείς δεν ξεκινήσαμε από το μηδέν – ξεκινήσαμε από το μείον» για να φτάσουμε στο μηδέν και στη συνέχεια να καταφέρουμε ό,τι τελικά είμαστε σήμερα. Μεγάλωσα και ανδρώθηκα στις προσφυγικές γειτονιές της Νέας Ερυθραίας, με πολύ δύσκολα παιδικά χρόνια, αλλά σε μια οικογένεια με μεγάλη αξιοπρέπεια και ήθος. Και παρά τη δεινή οικονομική μας κατάσταση, μεγαλώσαμε με αγωγή και «πολιτισμό» σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής, που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες όταν ήρθαν στην Ελλάδα το ’22. Τα μεγάλα όνειρα ήταν πάντα να ξεπεράσουμε το δυσχερές και, πολλές φορές, σκληρό οικονομικό περιβάλλον της παιδικής μας ζωής και, ταυτόχρονα, να εμπλουτίσουμε το εαυτό μας με γνώσεις που θα βελτίωναν και θα καλλιεργούσαν τα αισθήματά μας και, τελικά, την ψυχή μας. Αυτή η ατέλειωτη μάχη ζωής συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Μικρός, τι θέλατε να γίνετε όταν θα μεγαλώσετε;
Πολλές και διάφορες σκέψεις περνούσαν από το μυαλό μου, αλλά πάντοτε έβλεπα την πραγματικότητα με καθαρό μάτι. Είχα −και έχω ακόμα− απόλυτη γνώση για τα όριά μου. Είχα, βέβαια, τη μεγάλη τύχη να «περάσω» στο Βαρβάκειο για τις γυμνασιακές μου σπουδές, ένα σχολείο απόλυτα πρότυπο εκείνα τα χρόνια, που μας γέμιζε γνώσεις και μας έμαθε συμπεριφορές. Δεν ήταν, όμως, μόνον αυτό. Ήταν και οι σχέσεις και φιλίες με τόσες διαφορετικές κοινωνικές ομάδες παιδιών που πραγματικά εμπλούτιζαν την καθημερινότητά μας. Πελαγοδρόμησα πολλές φορές για το επάγγελμα που θα επέλεγα, δεν είχα σαφή προσανατολισμό, είχα μόνον το άγχος της επιβίωσης στο σκληρό κοινωνικό γίγνεσθαι εκείνης της εποχής, και ένιωθα μεγάλη ενέργεια και πείσμα για να βελτιώσω τη ζωή μου.
Η θητεία σας ξεκίνησε όμως, δυνατά, από την αμερικανική πρεσβεία. Πώς προέκυψε;
Σπούδασα στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα έκανα τη στρατιωτική μου θητεία. Όταν απολύθηκα, δεν είχα επιλογή πάρα να εργασθώ και ταυτόχρονα να συνεχίσω τις σπουδές μου. Η μητέρα μου εργαζόταν στην αμερικανική πρεσβεία, και έτσι μέσω κάποιων φίλων της οικογένειας που είχαν ανώτερες θέσεις στην πρεσβεία εκείνη την εποχή, προσελήφθην, στην αρχή στο προξενείο, αλλά πολύ σύντομα μεταπήδησα στο εμπορικό τμήμα, στο οποίο θήτευσα σχεδόν 7 χρόνια. Πολλές φορές λέω πως η θητεία μου στην πρεσβεία ήταν για μένα το Master’s που δεν έκανα ποτέ, λόγω των αντικειμενικών συνθηκών που βίωνα εκείνη την περίοδο. Έμαθα πολλά.
Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις δεν αρχίζουν και τελειώνουν με τις διακρατικές σχέσεις. Είναι κρίσιμο να διατηρήσουμε ζωντανή την πολύτιμη σχέση μας με τη Διασπορά
Και στη συνέχεια, ακολούθησε το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, όπου διατελέσατε διευθύνων σύμβουλος για πολλά χρόνια. Τι εμπειρία αποκομίσατε από τη θητεία σας εκεί;
Είχα μεγάλες αντιδράσεις από την οικογένειά μου να παραιτηθώ από την πρεσβεία και να πάω διευθύνων σύμβουλος στο σχεδόν άγνωστο τότε Ελληνο-Αμερικανικό Επιμελητήριο. Η θέση μου στην πρεσβεία είχε εδραιωθεί και ενείχε κάποιους κινδύνους η αποχώρησή μου. Είχα δημιουργήσει ήδη δική μου οικογένεια, είχα τη μικρή μου Στέλλα τότε, και ήταν ένα ριψοκίνδυνο βήμα. Ένιωθα, όμως, πως έπρεπε να το κάνω. Πίστευα πως το Επιμελητήριο, μια μικρή οντότητα/σωματείο με δύο υπαλλήλους και 150 μέλη, που πλήρωναν ή δεν πλήρωναν τη μικρή ετήσια συνδρομή τους, μου έδινε την ευκαιρία να αναδείξω τι μπορούσα να καταφέρω στη ζωή μόνος μου, και είχα βαθιά πεποίθηση πως θα τα κατάφερνα. Και έτσι έγινε, μένοντας 17 ολόκληρα χρόνια. Συνδέσαμε το Επιμελητήριο με το Κεντρικό Αμερικανικό Επιμελητήριο στην Washington D.C. και με το Συμβούλιο Αμερικανικών Επιμελητηρίων στην Ευρώπη – δημιουργήσαμε ένα από τα πιο ισχυρά αμερικανικά επιμελητήρια στον κόσμο, με 1.500 ενεργά μέλη και πλούσια δράση στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδρύσαμε το 1987 το μεγάλο παράρτημα του επιμελητηρίου στη Βόρειο Ελλάδα. Φέραμε στην Ελλάδα –σε ετήσια βάση– τα μεγάλα συνέδρια της International Herald Tribune (New York Times τώρα) και του Economist, που ήταν απόλυτα πρωτοποριακά για την εποχή. Μεγάλες στιγμές εκείνης της περιόδου η μεγάλη εκδήλωση του επιμελητηρίου για τον πρόεδρο George Bush (πατέρα) το 1991, τον Gorbachev (αν θυμάμαι καλά, το 1994). Η ίδρυση ταυτόχρονα του Επιχειρηματικού Συμβουλίου ΗΠΑ – Ελλάδας με την επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στις ΗΠΑ, επί προεδρίας Clinton, που και αυτό έπαιξε το δικό του ρόλο στην αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Με την αποχώρησή μου, καταφέραμε να αφήσουμε ένα ικανό ποσό πλεονάσματος που συνέβαλε ουσιαστικά στην αγορά των σημερινών ιδιόκτητων γραφείων του επιμελητηρίου.
Έχετε βιώσει και τον αντιαμερικανισμό προηγούμενων δεκαετιών και τον φιλοαμερικανισμό που ακολούθησε. Έχοντας βιωματική ματιά των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, πώς τις αξιολογείτε σήμερα;
Κοιτάξτε, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις δεν αρχίζουν και τελειώνουν με τις διακρατικές σχέσεις. Σίγουρα, ζούμε αυτή την περίοδο ένα εξαιρετικό πλαίσιο σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών σε πολιτικό, αμυντικό αλλά και οικονομικό επίπεδο. Θεωρώ πως οι καλές σχέσεις θα συνεχιστούν με αμείωτο ρυθμό και θα ενισχυθούν στο μέλλον ακόμα περισσότερο. Οι τεκτονικές γεωπολιτικές εξελίξεις μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και οι νέοι σχεδιασμοί για τις πηγές Ενέργειας θα φέρουν ακόμα κοντύτερα την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε πως στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει το πιο δυναμικό κομμάτι της Ελληνικής Διασποράς που έχει –και διαρκώς αναπτύσσει– βαθιές ρίζες στην πολιτική, οικονομική, επιχειρηματική και ακαδημαϊκή ζωή των ΗΠΑ. Είναι κρίσιμο θέμα για τις δεκαετίες που έρχονται, να διατηρήσουμε ζωντανή τη σχέση μας με τις νέες γενιές της ελληνικής Διασποράς και να μη χαθεί αυτή η τόσο πολύτιμη σχέση που βοηθάει τη χώρα μας με ποικίλους τρόπους.
Πώς αξιολογείτε τις επιχειρηματικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας;
Είχα ζήσει τις μεγάλες αμερικανικές επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά το 1960, μια και τις περισσότερες τις φέραμε κοντά μας στο επιμελητήριο τα χρόνια που ήμουν εκεί. Θεωρώ πως στις μέρες μας ζούμε μια δεύτερη άνοιξη αμερικανικών επενδύσεων στη χώρα μας: Pfizer, Google, Microsoft, Amazon και πολλές άλλες που έχουν έρθει ή σχεδιάζουν να έρθουν. Μέσα και από τη μεγάλη εκδήλωση που οργανώνει κάθε χρόνο το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών στην Washington DC, διαχέουμε στην αμερικανική πρωτεύουσα τα μηνύματα για τις προόδους της ελληνικής οικονομίας και τις δυνατότητες που έχει σήμερα για την ανάπτυξη παραγωγικών επενδύσεων. Και θα αναφέρω εδώ και τον Καναδά, που έχει για τη χώρα μας όχι μόνο πολιτικό, αλλά και οικονομικό και επιχειρηματικό ενδιαφέρον. Με πρωτοβουλία του υπουργού Νίκου Παπαθάναση, οργανώσαμε το 1ο Οικονομικό Φόρουμ στο Τορόντο και διαπιστώσαμε τις μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν για την ανάπτυξη των επενδύσεων από τον Καναδά στην Ελλάδα.
Η ίδρυση της SGT το 1997 ήρθε, φαντάζομαι, ως μια βαθύτερη επιθυμία να κάνετε κάτι δικό σας. Τι πυροδότησε αυτή σας την απόφαση;
Θεώρησα, ύστερα από μια ενδιαφέρουσα εποχή που έζησα στο επιμελητήριο, ότι είχε φτάσει η στιγμή να δοκιμάσω τις δικές μου δυνάμεις. Εκείνη την περίοδο ένιωθα πως δεν είχα να δώσω τίποτα σε νέες σκέψεις και δράσεις στο επιμελητήριο. Είχα φτάσει στα όριά μου. Μου έμενε ο δρόμος της επανάληψης όσων είχαμε καταφέρει τα 17 εκείνα χρόνια, ή ένας νέος άγνωστος δρόμος, που δεν γνώριζα πού θα με οδηγούσε. Τελικά, επέλεξα το δύσκολο δρόμο. Πολλές φορές αυτή ή απόφαση με εξέπληξε και με εκπλήσσει ακόμα, γιατί θεωρώ τον εαυτό μου περισσότερο συντηρητικό παρά ριψοκίνδυνο. Σας διαβεβαιώ πως η νέα εποχή δεν ήταν καθόλου εύκολη. Μετά από μια θέση με εξαιρετική προβολή και σημαντικό έργο, να χρειάζεται να αγωνισθείς στον ελεύθερο στίβο με έντονο ανταγωνισμό, στο χώρο των Υπηρεσιών, που θεωρώ ίσως, άδικα, πως είναι περισσότερο δύσκολος από άλλους επαγγελματικούς χώρους… Δεν είμαι βέβαιος αν θα έπαιρνα και πάλι την ίδια απόφαση. Ίσως αυτό που πυροδότησε την τότε απόφασή μου ήταν η κόπωση της επανάληψης που ανέφερα προηγουμένως, και το πεπερασμένο των δράσεων του επιμελητηρίου που είχα ζήσει για τόσα χρόνια.
Πού εντοπίζετε την ειδοποιό διαφορά μεταξύ του να είσαι επικεφαλής ενός οργανισμού τρίτων, σε σχέση με τo να είσαι επικεφαλής της δικής σου δουλειάς;
Τεράστια διαφορά. Είχα την τύχη και την ευτυχία τα χρόνια του Επιμελητηρίου να έχω Διοικητικά Συμβούλια που ναι μεν καταστατικά ήλεγχαν την πορεία του επιμελητηρίου και εμένα φυσικά, αλλά είχαν απόλυτη εμπιστοσύνη στο έργο που επιτελούσε η ομάδα που είχαμε φτιάξει. Παρ’ όλα αυτά, σε όλες τις ενέργειες που αφορούσαν την ανάπτυξη και λειτουργία του, δεν έπρεπε να μετράω μόνο τις δικές μου σκέψεις, αλλά να τις συνθέτω με τις σκέψεις και των άλλων μελών του Δ.Σ. Τη μεγάλη αυτή διαφορά την ένιωσα ακαριαία όταν ξεκίνησα τη δική μου εταιρεία.
Και έρχομαι στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που είναι, νομίζω, το turning point της επαγγελματικής σας διαδρομής. Ποιο μοντέλο σας ενέπνευσε και ποιοι βαθύτεροι λόγοι σας κινητοποίησαν να το κάνετε πράξη.
Έχετε δίκιο. Για να είμαι και ειλικρινής, όταν το δημιουργήσαμε, δεν μπορούσα να εκτιμήσω την απήχηση που θα είχε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η αρχική ιδέα ήταν να έχουμε μία ακόμα εκδήλωση από αυτές που ήδη οργανώναμε ως SGT, με διαφορετικό ύφος, διαφορετική θεματική, περισσότερο διεθνή πάρα ελληνοκεντρική, και με μια διαφορετική νομική υπόσταση. Το πρότυπο ήταν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, η Διάσκεψη Ασφάλειας στο Μόναχο και το συνέδριο των Σέρβων στο χειμερινό θέρετρό τους στο βουνό Κοπαόνικ. Από το 2001 διατηρούμε θυγατρική εταιρεία στο Βελιγράδι, και οι σχέσεις μου με τη Σερβία είναι ιδιαίτερες και σε επαγγελματικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Στις προσκλήσεις των φίλων Σέρβων να συμμετάσχω στο ετήσιο Φόρουμ του Κοπαόνικ, που απέχει τέσσερεις ώρες από το Βελιγράδι, και με αρκετά επικίνδυνο δρόμο να φτάσει εκεί κανείς τους χειμωνιάτικους μήνες, γεννήθηκε η ιδέα του Φόρουμ των Δελφών. Σκέφτηκα «γιατί και εμείς, εδώ στην Ελλάδα, να μην έχουμε μια ετήσια διεθνή διάσκεψη, όταν ζούμε σε μια χώρα-παράδεισο;». Η συνέχεια, όχι εύκολη, αλλά γνωστή, μια και είχα όλες τις εμπειρίες από το επιμελητήριο, τα μεγάλα συνέδρια που διοργανώναμε, τις επισκέψεις μου στο Νταβος τη δεκαετία του ’90 και τις γνώσεις που είχα συσσωρεύσει μέχρι τότε.
Επιλέξατε τους Δελφούς, μια περιοχή με παγκόσμια ακτινοβολία αλλά ασθενείς υποδομές. Εντούτοις, το στοίχημα πέτυχε. Πού το αποδίδετε;
Το στοίχημα και το πείραμα πέτυχε. Θα το ξαναπω, βέβαια: «Κάθε φορά είναι πρώτη φορά». Και πρέπει το στοίχημα να επαναλαμβάνεται καλύτερο κάθε χρόνο, γιατί ο κίνδυνος καραδοκεί. Στην επιλογή των Δελφών για μια Διεθνή Διάσκεψη στην Ελλάδα οι λόγοι είναι προφανείς: Ιστορία, κάλλος και κοντά στην Αθήνα. Ναι, οι υποδομές είναι προβληματικές. Τώρα που μεγάλωσε το Φόρουμ και φιλοξενεί 3.000 συνέδρους από 60 και περισσότερες χώρες δαπανώνται σημαντικά ποσά για την πρόχειρη δημιουργία αιθουσών και άλλων υποδομών που υποστηρίζουν τη μεγάλη αυτή «στρατιωτική» επιχείρηση, όπως συνηθίζουμε να λέμε στην ομάδα μας. Στην επικοινωνία μας με σημαντικούς ομιλητές από το εξωτερικό, είναι πολύ ουσιαστικό στην απόφασή τους να συμμετάσχουν το γεγονός πως το Φόρουμ πραγματοποιείται στην εμβληματική πόλη των Δελφών. Και, ναι, οι υποδομές είναι προβληματικές, αλλά η μοναδική ομορφιά των αρχαιολογικών χώρων, ο πανέμορφος κάμπος της Αμφισσας, η Ιτέα, το Γαλαξίδι, το Χρυσό, η Αράχωβα, θεωρώ πως αντισταθμίζουν, σε απόλυτο βαθμό, την έλλειψη των υποδομών. Είμαστε αισιόδοξοι πως η πρωτοβουλία που πήρε ο πρωθυπουργός για την αναβάθμιση των υποδομών στο Ευρωπαϊκό και Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών θα φέρει γρήγορα αποτελέσματα που θα βοηθήσουν ώστε ο τόπος αυτός να γίνει το μεγάλο συνεδριακό κέντρο για όλη την Ελλάδα, και όχι μόνο.
Τι αποτύπωμα θέλετε να αφήνει κάθε χρόνο;
Διεθνείς γνώσεις και εμπειρίες. Το Φόρουμ δημιουργήθηκε γι’ αυτό τον σκοπό, στα μέσα της μεγάλης Κρίσης, το 2016. Πιστεύουμε πως έχουμε ανάγκη, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την περιοχή, από γνώσεις και πρακτικές που ακολουθούνται στο εξωτερικά σε όλα τα θέματα της πολιτικής, της Οικονομίας, της Κλιματικής Κρίσης, της Τεχνολογίας και σε ό,τι αφορά στα θέματα της Συμπεριληπτικότητας. Μεταξύ των 800 ομιλητών που είχαμε τον περασμένο Απρίλιο στους Δελφούς, σχεδόν οι 400 ήταν σημαντικές προσωπικότητες στο χώρο τους από 35 και πλέον χώρες. Αυτήν τη συσσωρευμένη γνώση θέλουμε να διαχύσουμε στην Ελλάδα και στις γειτονικές μας χώρες, που σημαντικοί εκπρόσωποί τους μας τιμούν με την παρουσία και τη συμμετοχή τους.
Φαντάζομαι ότι πίσω από τους Δελφούς υπάρχει ένα όραμα που ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο ενός συνεδρίου. Σωστά;
Το όραμα του Φόρουμ των Δελφών είναι να καταστεί ο τόπος συνάντησης των Αρίστων για την επεξεργασία νέων σκέψεων και ιδεών για τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την Κοινωνία. Να έχει τη δυνατότητα μεγαλύτερης διάχυσης όσων συζητούνται στους Δελφούς σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, και όχι μόνο στους συμμετέχοντες συνέδρους. Δεν γνωρίζω πότε θα έχουμε εκείνες τις οικονομικές δυνατότητες για να επιτύχουμε αυτό το όραμα. Κάνουμε, όμως, ήδη τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, με συνεργασίες που έχουμε με φορείς.
Το όραμα του Φόρουμ των Δελφών είναι να καταστεί ο τόπος συνάντησης των Αρίστων για την επεξεργασία νέων σκέψεων και ιδεών για τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την κοινωνία
Σε όλες τις διοργανώσεις σας συγκεντρώνετε τους πλέον ισχυρούς διεθνείς ηγέτες από την πολιτική, τις επιχειρήσεις, τον ακαδημαϊκό κόσμο. Αρκούν οι καλές δημόσιες σχέσεις από μόνες τους;
Ένα είναι το μυστικό για να σε εμπιστεύονται και να σε τιμούν σημαντικές προσωπικότητες με την παρουσία τους: Αξιοπιστία και σοβαρή δουλειά. Και ανανέωση, να μην κάνεις διαρκώς το ίδιο. Το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών δεν είναι πια ένα ελληνικό γεγονός. Συζητάμε ευρωπαϊκά θέματα και οι προβληματισμοί που αναπτύσσονται αφορούν τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις. Συνεργαζόμαστε πλέον με περισσότερους από 25 Διεθνείς Οργανισμούς και think tanks από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον αραβικό κόσμο. Και η ανάπτυξη αυτή των σχέσεων επεκτείνεται τώρα στην Αφρική και την Ασία. Επιτρέψτε μου να πω πως σε λίγα χρόνια, με σκληρή δουλειά, θα γίνουμε ένα Διεθνές Φόρουμ, γνωστό και σεβαστό σε σημαντικούς κύκλους της διεθνούς διανόησης. Και εδώ θέλω να ευχαριστήσω τον συνεργάτη μου, Γιάννη Θωμάτο, που μαζί έχουμε κτίσει αυτό τον θεσμό και μαζί με την ομάδα μας, που με απίστευτη εργατικότητα και πάθος συμμερίζεται τα όνειρα και τα οράματά μας.
Όλα δείχνουν ότι τα επόμενα 10 χρόνια επιφυλάσσουν μεγαλύτερες αλλαγές από τα προηγούμενα 100. Τι σας προβληματίζει περισσότερο;
Η κλιματική κρίση αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις γενιές που έρχονται. Όταν γεννήθηκα ο πληθυσμός της Γης ήταν λιγότερο από 2 δισ. Μέσα Νοεμβρίου φτάσαμε στα 8 δισ. Κάτι μεγάλο πρέπει να κάνουμε για να σώσουμε τον πλανήτη. Δεν έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στα COP, ίσως χρειάζονται νέες μεγάλες πρωτοβουλίες.
Aν είχατε τη δυνατότητα να απευθύνετε ένα μήνυμα στους ηγέτες του κόσμου, ποιο είναι το πρώτο που θα τους λέγατε;
Τι άλλο από Ειρήνη, Διάλογο και Σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
*Φωτογραφίες: Νίκος Μαλιάκος
**Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune Δεκεμβρίου που κυκλοφορεί στις 23/12.
