Τα δύο ημίχρονα του Μαριάνο Ραχόι
Δύο χρόνια περιθώριο έχει μπροστά του ο Ισπανός πρωθυπουργός πριν αντιμετωπίσει τους ψηφοφόρους.
Το πρώτο μισό της θητείας του Μαριάνο Ραχόι δεν ήταν ακριβώς πετυχημένο: το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 30% – δηλαδή αντιστοιχεί σε 53.000 ευρώ για κάθε οικογένεια- περίπου 1.400 θέσεις εργασίας εξαφανίζονται καθημερινά, η ανεργία καλπάζει στο 26,6%, οι δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν δραστικά, οι τράπεζες σώθηκαν όχι όμως και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα σκάνδαλα διαφθοράς βουλιάζουν το κόμμα του. Μετά από όλα αυτά το γεγονός ότι έχει καταφέρει να επιβιώσει, και αυτός και το Λαϊκό Κόμμα, μπορεί να χαρακτηριστεί ένα μικρό θαύμα.
Μόλις ανέλαβε το 2011, ο Ραχόϊ αναγκάστηκε να αγκαλιάσει μια πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν όλοι οι πολιτικοί: οι κυβερνήσεις λειτουργούν μέσα σε συγκεκριμένα πολιτικά και οικονομικά πλαίσια και επομένως, πολλές προεκλογικές διακηρύξεις του έπρεπε να «αρχειοθετηθούν» στα σκουπίδια. Είχε υποσχεθεί για παράδειγμα, να μην αυξήσει τους φόρους ή να μην σώσει τις τράπεζες με χρήματα των φορολογούμενων, υποσχέσεις που εξανεμίστηκαν μόλις η κρίση άρχισε να βροντάει στην πόρτα. Με την πιεστική παραίνεση των Βρυξελλών και της Γερμανίας ο Ραχόϊ προχώρησε αμέσως σε σημαντικές περικοπές, πάγωσε τις συντάξεις, μείωσε τα κονδύλια στη δημόσια υγεία και την παιδεία, αύξησε κατά 3% τον ΦΠΑ και ζήτησε περίπου 42 δις βοήθεια για τη σωτηρία των τραπεζών. Παρά τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, ωστόσο, η Μαδρίτη ακόμα παλεύει να μειώσει το έλλειμμα, υποχρεώνοντας την Κομισιόν να «χαλαρώσει» επανειλημμένα τους στόχους που είχε καθορίσει για την ισπανική οικονομία.
Από την άλλη είναι και τα πολιτικά προβλήματα. Αυτή η διετία κατ’αρχήν σημαδεύτηκε από την «υπόθεση Μπάρθενας», την ιστορία διαφθοράς του πρώην ταμεία του Λαϊκού Κόμματος, που κατηγορείται ότι μοίραζε επί σειρά ετών, σε φακελάκια, χρήματα στα στελέχη- μεταξύ αυτών και τον πρωθυπουργό ως «μαύρη» αμοιβή, αλλά και εισέπραττε αδήλωτες «δωρεές» από επιχειρηματίες προκειμένου να αναλάβουν κρατικά έργα. Κι ενώ η υπόθεση βρίσκεται τώρα στο δικαστήριο, ο Ραχόι έχει να αντιμετωπίσει στον πολιτικό στίβο και τον κλιμακούμενο εθνικισμό στην Καταλονία, όπου γίνονται ολοένα πιο δυνατές οι φωνές όσων ζητούν την απόσχιση από την υπόλοιπη χώρα, προγραμματίζοντας δημοψήφισμα για το τέλος του 2014.
Διαβάστε ακόμη: Ο «εξαπατημένος» Μαριάνο Ραχόι
Όλα αυτά, ο Ισπανός πρωθυπουργός, θα πρέπει να τα διορθώσει στο δεύτερο «ημίχρονο» της θητείας του, έργο δύσκολο, δεδομένου ότι καταγράφεται πλέον με σαφήνεια στις δημοσκοπήσεις η αυξανόμενη δυσαρέσκεια και στην πολιτική ελίτ της χώρας. Χαρακτηριστικό είναι ότι τόσο το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα όσο και η σοσιαλιστική αξιωματική αντιπολίτευση μαζί χαίρουν της εκτίμησης μόνο του 57% των ψηφοφόρων, σε σχέση με το 73% που είχαν το 2011. Αντίθετα, αυξάνεται η υποστήριξη προς τα κόμματα της αριστεράς, που δεν είναι κατ’ανάγκη αντι-ευρωπαικά, αλλά μάχονται με πάθος κατά της λιτότητας και επικρίνουν την στάση της Γερμανίας στο τιμόνι της ΕΕ κατά την διάρκεια της κρίσης. .
Παρά τα προβλήματα, αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ραχόι έχει λόγους να είναι αισιόδοξος. Πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε τα καλά νέα ότι οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 6,8% από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2012. Ενώ παράλληλα, οι εργασιακές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με την μείωση της κατανάλωσης, έχουν βελτιώσει κι άλλο το εμπορικό έλλειμμα από την αρχή της κρίσης. Στα θετικά είναι και η είδηση ότι η ισπανική οικονομία βγήκε από την ύφεση μετά από δυο χρόνια το τρίτο τρίμηνο του 2013, αν και οι προοπτικές για βιώσιμη ανάπτυξη είναι χλωμές, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά.
Διαβάστε επίσης: Ισπανικό «comeback» βλέπει η Ε.Ε.
Πιο ήρεμο είναι και το μέτωπο των διεθνών αγορών για την Μαδρίτη με τα επιτόκια δανεισμού της χώρας να κυμαίνονται, σταθερά πλέον, σε αρκετά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις αρχές του 2012
Από την άλλη πλευρά βέβαια, όλα αυτά τα δεδομένα θα είχαν μεγάλη αξία εάν η κρίση που περνάει η Ισπανία έχει τις ρίζες της στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της. Αλλά τα προβλήματα της Μαδρίτης ξεκινάνε και τελειώνουν στην ουσία, στην ανεργία. Ακόμα κι εάν η κυβέρνηση μπορεί να δανειστεί με ανεκτά επιτόκια και η οικονομία κλείσει με δύναμη την πόρτα στην ύφεση, η ανεργία δεν πρόκειται να επιστρέψει στα επίπεδα προ κρίσης αυτή την δεκαετία και οι πολιτικές επιπτώσεις θα είναι ορατές στο άμεσο μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν η συντριπτική πλειοψηφία των Ισπανών δεν βλέπει και δεν ζει καμία βελτίωση στην καθημερινότητα της και αυτό γίνεται σαφές και στις δημοσκοπήσεις. Η προαναγγελθείσα ανάκαμψη μένει να αποδειχθεί, ωστόσο, όπως επισημαίνει και ο Μανουέλ Μαλδονάδο, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, «όλα θα εξαρτηθούν από το εάν αυτή η βελτίωση έχει γίνει αισθητή στους δρόμους όταν έρθει η ώρα των εκλογών. Προς το παρόν η αίσθηση του κόσμου είναι όχι τόσο ότι φθάνει η ανάπτυξη, αλλά ότι οι πολίτες έχουν πάψει να βυθίζονται πιο βαθιά στην απελπισία και το αδιέξοδο».
Διαβάστε: Ιρλανδία και Ισπανία «κουνούν το μαντήλι» στην τρόικα
