Θερμοπληξία: Τι είναι και πώς να προστατευτούμε – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε
Η θερμοπληξία είναι μια σοβαρή και επείγουσα ιατρική κατάσταση που συμβαίνει όταν ο οργανισμός υπερθερμανθεί και αδυνατεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία του σώματος να ξεπερνά τους 40°C και να προκαλείται ταχεία βλάβη σε ζωτικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά και τα νεφρά.
Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη μορφή θερμικής νόσου, η οποία μπορεί να προκληθεί από παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, ειδικά συνδυασμένη με υψηλή υγρασία και άπνοια, καθώς και από έντονη σωματική δραστηριότητα υπό τέτοιες συνθήκες. Ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός του σώματος, που βρίσκεται στην υπόφυση του εγκεφάλου, όταν μπλοκαριστεί ή υπερφορτιστεί, παύει να λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα το σώμα να μην μπορεί να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα μέσω της εφίδρωσης, της διαστολής των αγγείων και της αναπνοής.
Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας εμφανίζονται αιφνίδια και περιλαμβάνουν κυρίως:
- Πολύ υψηλή θερμοκρασία σώματος (40°C ή περισσότερο)
- Ξηρό, ζεστό και συχνά ερυθρό δέρμα, με έλλειψη ιδρώτα σε κλασική μορφή ή αυξημένη εφίδρωση σε μορφή θερμοπληξίας λόγω άσκησης
- Σύγχυση, ταραχή, παραλήρημα, ζάλη, πονοκέφαλο, ναυτία και εμετό
- Ταχυκαρδία και γρήγορη αναπνοή
- Σπασμοί, κώμα και πιθανή απώλεια συνείδησης
- Αδυναμία έως και κατάρρευση του οργανισμού.
Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης θερμοπληξίας, όπως η ηλικία άνω των 65 ετών, το ιστορικό καρδιακών, νεφρικών ή ηπατικών παθήσεων, η χρήση φαρμάκων που επηρεάζουν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας (π.χ. αντικαταθλιπτικά, διουρητικά), η παχυσαρκία, η αφυδάτωση, η έντονη σωματική άσκηση σε ζεστό περιβάλλον, καθώς και η παρατεταμένη έκθεση σε καύσωνα.
Η θερμοπληξία αποτελεί κατάσταση επείγουσας ιατρικής φροντίδας, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατο αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Η αρχική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
- Άμεση μεταφορά του ασθενούς σε δροσερό και σκιερό μέρος
- Αφαίρεση περιττών ρούχων
- Ψύξη του σώματος με βρεγμένες πετσέτες, δροσερό ντους ή τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων σε μασχάλες, λαιμό και βουβωνική χώρα
- Χορήγηση άφθονων υγρών αν το άτομο είναι σε εγρήγορση και δεν έχει τάση για εμετό
- Άμεση κλήση ασθενοφόρου για νοσοκομειακή φροντίδα.
Προληπτικά μέτρα για την αποφυγή της θερμοπληξίας περιλαμβάνουν: συνεχή ενυδάτωση με νερό, αποφυγή αλκοόλ και καφέ, προτίμηση ελαφριών και ανοιχτόχρωμων ρούχων, αποφυγή έντονης άσκησης και παραμονής σε εξωτερικούς χώρους κατά τις ώρες μέγιστης θερμοκρασίας (μεσημέρι-απόγευμα), χρήση αντηλιακού και καπέλου, καθώς και παραμονή σε δροσερούς και αεριζόμενους χώρους. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται ευπαθείς ομάδες όπως ηλικιωμένοι, παιδιά, άτομα με χρόνιες παθήσεις και όσοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή που μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίσει τη ζέστη.
