Το πετρέλαιο στις φλόγες: Ενεργειακό ολοκαύτωμα μετά την ισραηλινή επίθεση στο Ιράν
Η Μέση Ανατολή ξυπνά και πάλι τον χειρότερο εφιάλτη των αγορών: η σκιά ενός νέου πολέμου σκεπάζει την παγκόσμια οικονομία και απειλεί να τινάξει στον αέρα τις ροές ενέργειας που κρατούν τον κόσμο όρθιο.
Μετά την αιφνιδιαστική ισραηλινή επίθεση σε ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους –ανάμεσά τους και πυρηνικές εγκαταστάσεις σύμφωνα με ισραηλινές πηγές–, η τιμή του πετρελαίου εκτοξεύθηκε πάνω από 6%, αγγίζοντας τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε μηνών, εν μέσω τρόμου στις αγορές για γενικευμένη σύρραξη στην καρδιά της παγκόσμιας πετρελαιοπαραγωγής.
Το Brent έφτασε να διαπραγματεύεται στα $78,50 και το WTI στα $77,62, επίπεδα που είχαμε να δούμε από τις πρώτες μέρες του 2022 – τότε που οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία και ολόκληρος ο πλανήτης πάγωνε από τον φόβο.
Η ισραηλινή κυβέρνηση προειδοποιεί ότι η επίθεση είναι μόνο η αρχή. Το Ιράν απαντά με απειλές για «σκληρή τιμωρία», ενώ οι αναλυτές μιλούν ανοιχτά για τον κίνδυνο μπλοκαρίσματος των Στενών του Ορμούζ, από τα οποία περνά το 30% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου.
«Αν ο Περσικός Κόλπος πάρει φωτιά, η τιμή του πετρελαίου δεν θα ανέβει – θα εκραγεί», προειδοποιεί η RBC Capital.
Η φρίκη του σεναρίου “στραγγαλισμού”: Το πετρέλαιο στα $130;
Σύμφωνα με τη JPMorgan, η τρέχουσα τιμή του πετρελαίου ενσωματώνει ήδη πιθανότητα 7% για το «χειρότερο σενάριο» – το οποίο προβλέπει απότομη εκθετική εκτίναξη της τιμής στα $120-130 το βαρέλι και ενδεχόμενο πλήγμα σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές και διαύλους.
Και γιατί αυτό έχει σημασία; Επειδή μέσα από τα Στενά του Ορμούζ διέρχονται καθημερινά 18-19 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, δηλαδή το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης. Μια ανάφλεξη σε αυτό το σημείο θα τσακίσει τη ροή όχι μόνο του πετρελαίου αλλά και του LNG, με την Ευρώπη και την Ασία να βυθίζονται σε ενεργειακό χάος.
Η JPM προσθέτει ότι ακόμη και χωρίς άμεση στρατιωτική εμπλοκή, οι δευτερογενείς επιπτώσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν αλυσιδωτές διακοπές σε αγωγούς, τερματικούς σταθμούς, διυλιστήρια και ναυσιπλοΐα. Τα κράτη του Κόλπου εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το πέρασμα αυτό – και μαζί τους η παγκόσμια οικονομία.
Οργή και πανικός: Οι αγορές βουλιάζουν, ο χρυσός απογειώνεται
Εν μέσω αυτής της γεωπολιτικής τρικυμίας, οι χρηματιστηριακές αγορές υποχωρούν απότομα, με τις ασιατικές μετοχές να κάνουν «βουτιά» και τους επενδυτές να σπεύδουν προς «ασφαλή καταφύγια» όπως ο χρυσός και το ελβετικό φράγκο.
Ο επικεφαλής στρατηγικής της JPMorgan, Natasha Kaneva, τονίζει ότι το “καλό” σενάριο βασίζεται στην ελπίδα πως δεν θα ξεσπάσει ένας ευρύτερος πόλεμος. Αλλά σε κάθε περίπτωση, ο κίνδυνος έχει αυξηθεί και το πετρέλαιο θα παραμείνει όμηρος του τρόμου.
«Αν το Ιράν αποφασίσει να “κλείσει τη στρόφιγγα”, η ζημιά δεν θα περιοριστεί στις εξαγωγές του. Ολόκληρη η ενεργειακή καρδιά του πλανήτη θα παραλύσει», τονίζει αναλυτής της Barclays.
Απειλές
Παρότι το Ιράν έχει απειλήσει πολλές φορές στο παρελθόν να κλείσει τα Στενά –από τον Πόλεμο των Τάνκερ στη δεκαετία του ’80 μέχρι τις ναυτικές εντάσεις του 2019– ποτέ δεν έκανε το τελικό βήμα. Όμως η σημερινή κατάσταση είναι διαφορετική: πρόκειται για άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με το Ισραήλ, με πραγματικά θύματα και πιθανή επέκταση.
Και αυτή τη φορά, ο κίνδυνος είναι υπαρξιακός – όχι μόνο για την Τεχεράνη ή το Τελ Αβίβ, αλλά για όλη τη δομή της ενεργειακής ασφάλειας της Δύσης.
Αν ο εφιάλτης επιβεβαιωθεί, οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες: από εκτίναξη πληθωρισμού και ύφεση στις μεγάλες οικονομίες, έως κοινωνική αποσταθεροποίηση σε χώρες που εξαρτώνται από το φτηνό καύσιμο.
Και τότε δεν θα μιλάμε πια για διακυμάνσεις τιμών. Θα μιλάμε για κραχ ενεργειακής ασφάλειας. Η παγκόσμια οικονομία παίζει πλέον ρώσικη ρουλέτα με γεμάτο το όπλο.
