Τράπεζες: Το κόστος κινδύνου λόγω δασμών και οι ευκαιρίες
Παρά τις ανησυχίες των επενδυτών σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου στην ποιότητα ενεργητικού και την κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών -η οποία εκφράστηκε με απότομη διόρθωση στις τιμές των μετοχών τους μετά τις ανακοινώσεις των αμερικανικών δασμών στις εξαγωγές της ΕΕ- υπάρχουν και ευκαιρίες.
Aυτό διατυπώνουν τραπεζίτες και παράγοντες της ελληνικής αγοράς εστιάζοντας στο ρόλο των ελληνικών τραπεζών ως χρηματοδότες της ανάπτυξης σε μια συγκυρία που η χώρα θέλει να πρωταγωνιστήσει ως πυλώνας σταθερότητας σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας.
Επιβεβαιώνεται άλλωστε ότι έχουν οικοδομήσει ανθεκτικότητα μετά την χρηματοπιστωτική κρίση. Δοκιμάστηκαν επίσης στην πανδημία, στην ενεργειακή κρίση και στις πρόσφατες διαταραχές διατηρώντας ισχυρή κερδοφορία, κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα. Με ισχυρούς χρηματοοικονομικούς δείκτες στήριξαν αποτελεσματικά την οικονομία και είναι σε καλή θέση να διαχειριστούν νέες προκλήσεις αλλά και να συνεχίσουν να επενδύουν σε διάφορους τους τομείς που δημιουργούν αξία για τους μετόχους και τους πελάτες τους.
Ενδεικτικά είναι τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) που ανέδειξαν πρωταθλήτριες τις ελληνικές τράπεζες μεταξύ 109 ευρωπαϊκών τραπεζών που μελετήθηκαν στο πλαίσιο της ετήσιας επιθεώρησης του Ευρωπαίου επόπτη. Με βάση τις επιδόσεις τους κατά το 2024, διαπιστώνεται ότι καταγράφουν άλμα προόδου από το 2019, με το πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων “Ηρακλής” να έχει συνεισφέρει δραστικά στη μείωση των “κόκκινων δανείων” και στην εξυγίανση των ισολογισμών. Στο δ’ τρίμηνο του 2024 ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPE) περιορίστηκε σε 3,35% πλησιάζοντας τον ευρωπαϊκό μ.ο. των 109 τραπεζών, 2,28% (ΕΕ), με το ποσοστό δανείων με σημαντική αύξηση πιστωτικού κινδύνου στο 7,45% έναντι 9,93% του ευρωπαϊκού μ.ο. και ποσοστό κάλυψης από προβλέψεις έναντι επισφαλειών 48,5% από 39,6% αντίστοιχα.
Ενδεικτικό είναι επίσης και το ρεκόρ κερδοφορίας του κλάδου, ήτοι 4,37 δισ. ευρώ μετά από φόρους το 2024 και η υπεραπόδοση των ιδίων κεφαλαίων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών έναντι του ευρωπαϊκού μ.ο., 12,94% από 9,54% αντίστοιχα. Επίσης, το κόστος κινδύνου (CoR) είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο του μ.ο. των ευρωπαϊκών τραπεζών, ήτοι 0,43% έναντι 0,47% αντίστοιχα.
Το κόστος κινδύνου από τους δασμούς
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η περιοριστική πολιτική των ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους κινδύνου των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα σημερινά χαμηλά επίπεδα και ως εκ τούτου να απαιτηθούν υψηλότερες προβλέψεις. Όμως τόσο το κόστος κινδύνου όσο και τα δάνεια Σταδίου 2 θα παραμείνουν σημαντικά χαμηλότερα από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως εκτιμούν αναλυτές της Morningstar DBRS, σε έκθεσή τους για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Μελετώντας τα στοιχεία του 2024 για τις 50 μεγαλύτερες τράπεζες διαπιστώνουν μέσο όρο CoR στα επίπεδα των 31 μονάδων βάσης, ελαφρώς βελτιωμένο από τις 39 μ.β το 2023 και σημαντικά κάτω από τις 107 μ.β. την περίοδο της πανδημίας, το 2020. Όπως αναφέρουν οι αναλυτές, οι ελληνικές τράπεζες (όπως και οι ισπανικές) διατηρούν τα υψηλότερα μέσα επίπεδα CoR για το 2024 μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών αλλά ταυτόχρονα είναι και μεταξύ των τραπεζών (μαζί με τις τράπεζες Πορτογαλίας και Ιρλανδίας) που πέτυχαν τη μεγαλύτερη μείωση του CoR από το 2023. Η μεγαλύτερη μείωση επιτεύχθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς (90 μονάδες βάσης) φτάνοντας στο 0,9% από 1,8% το 2023. Eurobank και Εθνική Τράπεζα κατέγραψαν επίπεδα κάτω του 0,6% ενώ η Alpha Bank, αν και ξεκίνησε με υψηλότερο δείκτη στο πρώτο εξάμηνο του 2024, λόγω συναλλαγών μη εξυπηρετούμενων δανείων, κατάφερε να κλείσει με υποχώρηση του κόστους κινδύνου κάτω από τα επίπεδα του 2023.
Εν κατακλείδι, οι ελληνικές τράπεζες, παρά τις πρόσφατες κρίσεις πέτυχαν να βελτιώσουν τα θεμελιώδη μεγέθη τους, να ολοκληρώσουν το πλάνο εξυγίανσης από τα κόκκινα δάνεια, να ενισχύσουν την κερδοφορία τους και εν τέλει να λάβουν εύσημα από τους επενδυτικούς οίκους που τις αναβάθμισαν δίνοντας επίσης ξανά την επενδυτική βαθμίδα στην οικονομία. Από αυτή τη θέση καλούνται να αντιμετωπίσουν τους νέους κινδύνους που αναδύονται από τον εμπορικό πόλεμο και τις γεωπολιτικές διαταραχές όπως δυνητική αποκλιμάκωση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας λόγω της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας διεθνώς, μείωση των επενδύσεων και αβέβαιη νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ.
Με την στρατηγική διεθνοποίησή τους οι ελληνικές τράπεζες δημιουργούν προϋποθέσεις για διαφοροποίηση των πηγών εσόδων τους, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και του κύκλου εργασιών τους.
