Επιστημονικά επιτεύγματα και ανακαλύψεις που σημάδεψαν το 2016

Παραλίγο να είχε χρησιμοποιηθεί για να γίνει κόσμημα, όμως ένα μικρό κομμάτι κεχριμπαριού που βρέθηκε σε αγορά της Βιρμανίας έμελλε να κρύβει μέσα του ένα τεράστιο μυστικό. Καταλήγοντας μετά από λίγη τύχη σε χέρια παλαιοντολόγων, ανακαλύφθηκε ότι μέσα του υπήρχαν απομεινάρια ουράς δεινοσαύρου όπου πάνω της είχε ιστό και λεπτά φτερά! Ο συγκεκριμένος «φτερωτός» δεινόσαυρος έζησε πριν από περίπου 99 εκατ. χρόνια και αποτελεί έναν τύπο δίποδου δεινόσαυρου που έμοιαζε με πουλί και που ανήκει στην κατηγορία maniraptora, μία από αρκετές κατηγορίες δεινοσαύρων με φτερά. Τα πουλιά εμφανίστηκαν στη Γη πριν από περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια, κατά την Ιουράσια γεωλογική περίοδο, και εξελίχθηκαν από μικρούς, φτερωτούς δεινόσαυρους. Η ουρά αποτελείται από οκτώ σπονδύλους, μαλακούς ιστούς, και φτερά που είναι άπταιστα διατηρημένα σε τρεις διαστάσεις.

Τον περασμένο Αύγουστο η ανθρωπότητα έφτασε πιο κοντά στην ελπίδα να βρει έναν πλανήτη ο οποίος μπορεί να συντηρήσει ζωή όπως η Γη. Επιστήμονες ανακάλυψαν στοιχεία για έναν κόσμο που περιστρέφεται γύρω από τον δικό του Ήλιο σε απόσταση «μόλις» 4,24 ετών φωτός μακριά μας. Βρίσκεται στον αστερισμό του Κενταύρου· ενός συστήματος το οποίο εδώ και χρόνια προκαλεί τη φαντασία επιστημόνων αλλά και συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Το άστρο ονομάστηκε Proxima b και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Γη. Η τροχιά του γύρω από τον δικό του Ήλιο πραγματοποιείται σε τέτοια απόσταση η οποία θεωρητικά επιτρέπει την ύπαρξη υδάτων σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Μπορεί ακόμη να μην υπάρχει η δυνατότητα να διαπιστωθεί εάν όντως έχει τις κατάλληλες συνθήκες διατήρησης ζωής, όμως ήδη αποτελεί τεράστια πρόκληση για τους αστρο-βιολόγους όλου του κόσμου.

Τον Ιανουάριο επιστήμονες αποκάλυψαν τα ευρήματα ενός κροκόδειλου ο οποίος πραγματικά σόκαρε με το μέγεθός του. Αποτελεί το μεγαλύτερο θαλάσσιο είδος του συγκεκριμένου ερπετού που βρέθηκε ποτέ, με μήκος μεγαλύτερο από 9 μέτρα και βάρος τουλάχιστον 3 τόνους. Ονομάστηκε Machimosaurus rex και υπολογίζεται ότι έζησε πριν από 120 εκατ. χρόνια. Η ανακάλυψη απολιθωμένων οστών του στην έρημο της Τυνησίας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά το τέλος της Ιουράσιας Περιόδου, και συγκεκριμένα τη διάψευση ότι ένα βίαιο περιστατικό πριν από 145 εκατ. χρόνια στάθηκε η αιτία της πλήρους εξαφάνισης των ερπετών της συγκεκριμένης κατηγορίας.

Χρειάστηκαν 5 χρόνια και 1,7 δισ. μίλια για το διαστημόπλοιο Juno της ΝΑΣΑ για να ολοκληρώσει μια εξαιρετικά επικίνδυνη μανούβρα και να μπει σε τροχιά γύρω από τον μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού μας συστήματος. Το διαστημόπλοιο αυτό αποτελεί το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που μπήκε σε τροχιά γύρω από τον Δία μετά το τέλος της αποστολής του Galileo το 2003, κι έχει κατασκευαστεί για να μελετήσει τη δομή του γιγαντιαίου πλανήτη και το ισχυρό μαγνητικό του πεδίο, ανοίγοντας πιθανότατα το δρόμο για τη μελέτη του παγωμένου φεγγαριού του με την ονομασία Europa.

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι το μόριο με την ονομασία GK-PID αποτελεί το λόγο για τον οποίο οι μονοκύτταροι οργανισμοί ξεκίνησαν να εξελίσσονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να μετατραπούν σε πολυκύτταρους πριν από περίπου 800 εκατ. χρόνια. Αυτό το «θαύμα» της εξέλιξης λειτούργησε σαν «μοριακός γάντζος» ο οποίος στάθηκε ικανός να τραβήξει χρωμοσώματα το ένα κοντά στο άλλο και τα έσυρε στο εσωτερικό μέρος του τείχους μιας κυτταρικής μεμβράνης κατά τη διαδικασία της μίτωσης. Αυτό επιτρέπει στα κύτταρα να διαχωριστούν σωστά και να μην εξελιχθούν σε καρκινικά. Αυτή η συναρπαστική ανακάλυψη έδειξε ότι η αρχαία μορφή του GK-PID δεν συμπεριφερόταν όπως σήμερα. Ο μόνος λόγος που κατάφερε να μετατραπεί στον μοριακό αυτό «γάντζο» ήταν μια και μόνο μετάλλαξη η οποία επέτρεψε την αντιγραφή του εαυτού του. Κάτι το οποίο πιθανότατα καταδεικνύει ότι η πολυκυτταρική ζωή είναι το αποτέλεσμα μιας μοναδικής, ταυτοποιημένης, μετάλλαξης.

Ο μεγαλύτερος πρώτος αριθμός ανακαλύφθηκε στις αρχές του 2016 από έναν υπολογιστή του Πανεπιστημίου του Μιζούρι στις ΗΠΑ.  Οι πρώτοι αριθμοί -όπως το 2, 3, 5 και 7- είναι οι αριθμοί που διαιρούνται μόνο με τον εαυτό τους και τη μονάδα και παίζουν σημαντικό ρόλο στην κρυπτογράφηση στους υπολογιστές. Πρόκειται για τον 2^74,207,281 – 1 και απαρτίζεται συνολικά από τουλάχιστον 22 εκατομμύρια ψηφία, δηλαδή είναι 5 εκατομμύρια ψηφία μακρύτερος από τον προηγούμενο γνωστό πρώτο αριθμό. Οι μεγάλοι πρώτοι αριθμοί αποτελούν σημαντικό κομμάτι στον τομέα της κρυπτογράφησης στους υπολογιστές, καθώς βοηθούν στο να είναι αδύνατη η ανάγνωση δεδομένων από οποιονδήποτε δεν κατέχει κάποια συγκεκριμένη πληροφορία (password). Αυτό έχει εφαρμογή ιδιαίτερα στις ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές και αγορές καθώς και στην ανταλλαγή ηλεκτρονικών προσωπικών μηνυμάτων. 

Από την ανακάλυψη του Πλούτωνα τον 20ο αιώνα, η ανθρωπότητα απασχολείται διαρκώς με το μύθο του λεγόμενου Πλανήτη Χ. Ενός ακόμη πλανήτη ο οποίος δεν έχει ανακαλυφθεί αλλά βρίσκεται κάπου εκεί έξω, κι αν όντως είναι υπαρκτός τότε θα αποτελέσει τον ένατο κατά σειρά πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια παρουσίασαν δεδομένα τα οποία εξηγούν ότι ο λεγόμενος “ένατος πλανήτης” όντως υπάρχει, και η ολοκληρωμένη περιστροφή του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 15.000 χρόνια. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους συγκεκριμένους επιστήμονες, η πιθανότητα να έκαναν λάθος υπολογισμούς είναι μόλις 0,007%. Η ανακάλυψή τους δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, όμως εάν υπήρχε αυτό το ουράνιο σώμα, τότε υπολογίζεται ότι το μέγεθός του θα ήταν 2-15 φορές μεγαλύτερο της Γης, και θα βρισκόταν σε τροχιά 200-1600 Αστρονομικών Μονάδων μακριά από τον Ήλιο. Η Αστρονομική Μονάδα (α.μ.) είναι μονάδα μέτρησης αποστάσεων και ισούται με 149.597.870.700 μέτρα.

Τα πάντα κάποια στιγμή καταστρέφονται, κι αυτό συμβαίνει και με τους σκληρούς δίσκους και κάθε είδους συσκευής αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων. Αυτό ήρθε να διαψεύσει μια ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον. Επιστήμονες κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν γυαλί από νανο-υλικό το οποίο εκτέλεσε μια κανονική διαδικασία καταγραφής και ανάκτησης δεδομένων. Αυτή η περίεργη συσκευή αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων με το μέγεθος ενός κέρματος, έχει χωρητικότητα 360ΤΒ και μένει ανέπαφη ακόμη και σε θερμοκρασία 1.000 βαθμών Κελσίου. Υπολογίζεται ότι ο μέσος χρόνος ζωής της, εάν διατηρηθεί σε θερμοκρασία δωματίου, φτάνει τα 13,8 δισ. χρόνια. Όσο περίπου και η ηλικία του σύμπαντος!

Σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας ή κομικς, είναι συνηθισμένο να βλέπουμε διαστημόπλοια να εκτοξεύονται στο διάστημα και να προσγειώνονται σε άλλους πλανήτες χωρίς κανένα πρόβλημα. Στην πραγματικότητα είμαστε ακόμη αρκετά μακριά από αυτού του είδους την τεχνολογία. ΝΑΣΑ και Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία έχουν αναπτύξει διαστημικούς πυραύλους οι οποίοι είτε προσθαλασσώνονται είτε καταστρέφονται στην ατμόσφαιρα. Όμως η εταιρεία του Έλον Μασκ, η SpaceX, κατάφερε στις 8 Απριλίου να προσγειώσει κάθετα έναν πύραυλο. Μια διαδικασία η οποία γλιτώνει πάρα πολλά χρήματα και χρόνο μεταξύ των εκτοξεύσεων. Όπως είπε ο Μασκ, η συγκεκριμένη τεχνολογία, παρότι αποτελεί κτήμα μιας ιδιωτικής εταιρείας, θα περάσει και στα χέρια της ΝΑΣΑ για περαιτέρω ανάπτυξη.