Οι χώρες που εάν δεν αλλάξουν πολιτική σήμερα, θα μείνουν χωρίς πόσιμο νερό σε λίγα χρόνια

Η Αίγυπτος μπορεί να είναι μία από τις χώρες με λειψυδρία αυτή τη στιγμή, όμως θεωρείται σχετικά χαμηλής πίεσης υδάτινων πόρων σε σύγκριση με τις γειτονικές της χώρες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, χάρη στην πρόσβαση στον ποταμό Νείλο, ο οποίος παρέχει περίπου το 93% όλων των υδάτινων πόρων στη χώρα. Ωστόσο, η παροχή νερού απειλείται από την ανάπτυξη του Grand Ethiopian Renaissance Dam στην Αιθιοπία στο ανάντη τμήμα του ποταμού Νείλου.

Όταν ολοκληρωθεί, το φράγμα θα είναι ένας υδροηλεκτρικός σταθμός παραγωγής ενέργειας που θα παράγει περίπου 6.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας – η τρέχουσα ισχύς ηλεκτροπαραγωγής της Αιθιοπίας είναι μόνο περίπου 4.000 μεγαβάτ. Αυτό το φράγμα έχει τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό δυναμικό καθώς θα παρέχει ενέργεια στα δύο τρίτα του πληθυσμού που ζει χωρίς ηλεκτρισμό.

Ωστόσο, από την οπτική της Αιγύπτου, το φράγμα θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες: καθώς η δεξαμενή γεμίζει, μειώνει το νερό που ρέει κατάντη. Αν και η Αίγυπτος δεν είναι αντίθετη στην κατασκευή του φράγματος, έχει προβλήματα με τη διάρκεια της πλήρωσης. Εάν το φράγμα γεμίσει σε 21 χρόνια, η Αίγυπτος θα χάσει μόνο το 5% της συνολικής παροχής νερού και το 2,5% της γεωργικής της έκτασης. Αλλά εάν το φράγμα γεμίσει σε πέντε χρόνια, η Αίγυπτος θα χάσει περίπου το 36% της συνολικής παροχής νερού και τη μισή γεωργική της έκταση. Αυτό προκάλεσε διπλωματική κρίση καθώς η Αιθιοπία είπε ότι θα χρειαστούν μόνο τέσσερα με έξι χρόνια για να γεμίσει η δεξαμενή χωρίς τη συμφωνία της Αιγύπτου. «Πολλοί από τους πολέμους του 20^ου αιώνα αφορούσαν το πετρέλαιο, αλλά οι πόλεμοι του 21^ου αιώνα θα αφορούν το νερό, εκτός αν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο το διαχειριζόμαστε», δήλωσε ο Ismail Serageldin, πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στο χειρότερο σενάριο, η Αίγυπτος θα καταφύγει σε στρατιωτική δράση.

Το Ιράκ θεωρείται μια χώρα με υψηλή πίεση για τους υδάτινους πόρους, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εποχή που η ιρακινή πόλη της Βασόρας ονομαζόταν «Η Βενετία της Ανατολής». Περίπου το 98% των επιφανειακών υδάτων του Ιράκ προέρχεται από τους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη, που προέρχονται και οι δύο από την Τουρκία. Στη δεκαετία του 1970, η Τουρκία ξεκίνησε το South-Eastern Anatolia Project με στόχο την κατασκευή 22 φραγμάτων και 19 σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, για τους οποίους το Ιράκ δεν έλαβε δίκαιη αποζημίωση λόγω της διαβόητης φήμης του (εισβολή στο Κουβέιτ το 1990 κ.λπ.) και της έλλειψής διεθνούς υποστήριξης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η τραγωδία δεν τελειώνει εκεί. Όταν το φράγμα Daryan του Ιράν εγκαινιάστηκε το 2018, η παροχή νερού από τον ποταμό Diyala – έναν παραπόταμο του ποταμού Τίγρη στο Ιράκ – διακόπηκε εντελώς. Υποστηρίζεται ότι έως το 2040, ο ποταμός Τίγρης και ο ποταμός Ευφράτης θα είναι εντελώς ξηροί εντός των συνόρων του Ιράκ. Αν και η υπόθεση κατατέθηκε πρόσφατα στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, η τύχη του Ιράκ παραμένει ασαφής.

Το γεγονός ότι η Ινδία αντιπροσωπεύει περίπου το 18% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά κατέχει μόνο το 4% του γλυκού νερού του κόσμου, την τοποθετεί στη 13^η θέση ως χώρα με τη μεγαλύτερη πίεση σχετικά με τους υδάτινους πόρους στον κόσμο. Φαίνεται ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί σύντομα αφού η Κίνα ξεκίνησε ένα νέο φιλόδοξο έργο το 2021 με την κατασκευή του μεγαλύτερου υδροηλεκτρικού σταθμού στον κόσμο στο ανάντη τμήμα του ποταμού Βραχμαπούτρα, που ρέει από το Θιβέτ στην Ινδία. Εάν πετύχει, το φράγμα θα μπορεί να παράγει περίπου 60 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, τρεις φορές περισσότερο από το φράγμα Three Gorges, το σημερινό μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, το οποίο βρίσκεται επίσης στην Κίνα. Οι συνέπειες για την Ινδία μπορεί να είναι τεράστιες. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας, σχεδόν το 30% του νερού της Ινδίας προέρχεται από τον ποταμό Βραχμαπούτρα και το έργο μπορεί να μειώσει την παροχή νερού του ποταμού έως και 60%. Η σημασία του νέου έργου για την Κίνα δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την εξοικονόμηση νερού. Η Ινδία ανησυχεί ότι η Κίνα μετατρέπει το νερό σε πολιτικό όπλο προκειμένου να επηρεάσει τις πολιτικές αποφάσεις των γειτονικών χωρών, αντιμετωπίζοντας την παροχή νερού ως διαπραγματευτικό χαρτί. Είναι σχεδόν αδύνατο η Κίνα να εγκαταλείψει το σχέδιό της υπέρ της Ινδίας, δεδομένου του σύγχρονου κινεζικού επεκτατισμού και της διαμάχης για τα σύνορα Κίνας-Ινδίας.

Αυτές οι τέσσερις χώρες με λειψυδρία οδηγούν στο ίδιο ερώτημα: σε ποιον ανήκουν οι φυσικοί πόροι; Γενικά, τα εθνικά σύνορα μπορούν να ορίσουν το δικαίωμα στους φυσικούς πόρους κάθε χώρας, αλλά αυτό δεν ισχύει για το νερό, καθώς οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η χειραγώγηση αποθεμάτων είναι ηθικά λανθασμένη.

Η ελεύθερη πρόσβαση στο πόσιμο νερό είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, ωστόσο, η ιδιωτικοποίησή του έχει γίνει δυστυχώς αναπόφευκτη. Λαμβάνοντας υπόψη το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, η επιβολή κόστους στους χρήστες μπορεί ενδεχομένως να μειώσει την υπερβολική χρήση του, όσο όμως επιδεινώνεται η παγκόσμια ανισότητα, περισσότεροι άνθρωποι δεν θα μπορούν να αντέξουν οικονομικά καθαρό, πόσιμο νερό. Τελικά, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διαθέτουμε έναν ισχυρό διεθνή θεσμό που θα ορίζει το δικαίωμα στο νερό κάθε χώρας, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις.