Η… No3 μάχη του Σλαβιάνσκ
«Ισορροπίες τρόμου» στα ανατολικά της Ουκρανίας - Δείτε τους πρωταγωνιστές των γεγονότων.
Εδώ και εβδομάδες στο Σλαβιάνσκ μύριζε «μπαρούτι». Το ερώτημα είναι εάν με την τωρινή -τρίτη στη σειρά- επιχείρηση των κυβερνητικών στρατιωτικών δυνάμεων για την ανακατάληψη της εξεγερμένης πόλης στα ανατολικά της Ουκρανίας θα ανάψει και το «φυτίλι» ενός ολοκληρωτικού εμφυλίου, που θα ανοίξει το «δρόμο» στην επαπειλούμενη ρωσική εισβολή.
Επισήμως, το Κρεμλίνο διαβεβαιώνει ότι η ωμή στρατιωτική επέμβαση δεν συμπεριλαμβάνεται στους σχεδιασμούς του. Αλλά όπως δήλωσε προ ημερών και ο Ρώσος πρέσβης στον ΟΗΕ, Βιτάλι Τσούρκιν, σε περίπτωση ραγδαίας επιδείνωσης της κατάστασης στην ανατολική Ουκρανία, η ρωσική «μπότα» μπορεί να πατήσει στα εδάφη αυτά ως «ειρηνευτική αποστολή».
Το εάν η έκρυθμη κατάσταση στο Σλαβιάνσκ θα δώσει αυτό το έναυσμα, σύντομα θα φανεί. Άλλωστε, ο χρόνος μετρά πλέον αντίστροφα για όλους. Απομένουν μόλις τρεις εβδομάδες μέχρι τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία, στις 25 Μαΐου, οπότε ο Ουκρανός πρωθυπουργός Γιάτσενιουκ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο της παράλληλης διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος για την «ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας».
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε αυτήν την πρόταση «σκέτη κοροϊδία». Ενώ η Μόσχα έχει καταστήσει προ πολλού ξεκάθαρο ότι δεν θα αναγνωρίσει καν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, εάν το Κίεβο δεν συναινέσει πρώτα στην συνταγματική τροποποίηση και στην ομοσπονδοποίηση της χώρας, με την εκχώρηση στις περιφέρειές της διευρυμένων εξουσιών.
Ίσως πιο κρίσιμη ημερομηνία να αποδειχθεί τελικά η 11η Μαϊου. Την ερχόμενη Κυριακή… κοντή γιορτή, οι ρωσόφωνοι στις αυτοανακηρυχθείσες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ και του Χάρκοβου -στη βιομηχανική δηλαδή «καρδιά» της Ουκρανίας- έχουν αναγγείλει τη διεξαγωγή του δικού τους δημοψήσματος, υπέρ της απόσχισης από την Ουκρανία. Ήδη, οι τοπικοί ηγέτες των αυτονομιστών έχουν ζητήσει προστασία από τη Μόσχα…
Θορυβημένη μέσα στον διχασμό της, η Δύση προετοιμάζεται για την επόμενη αυτή φάση. Στη χθεσινή συνάντησή τους, στον Λευκό Οίκο, Μπαράκ Ομπάμα και Άγκελα Μέρκελ συζήτησαν το χρονοδιάγραμμα και τους όρους για την επιβολή -εάν χρειαστεί- πραγματικών αυτή τη φορά οικονομικών κυρώσεων στη Μόσχα.
Στα αφτιά τους, άλλωστε, ακόμη ηχεί το προχθεσινό «καμπανάκι» του ΔΝΤ. Στην έκθεση του Ταμείου για το (άρτι εγκριθέν) πρόγραμμα στήριξης της ουκρανικής οικονομίας με 17 δισ. δολάρια, γίνεται ξεκάθαρα λόγος για την ανάγκη «τροποποιήσεων», «αύξησης της οικονομικής βοήθειας» και νέων «διορθωτικών μέτρων», σε περίπτωση που το Κίεβο χάσει ολοκληρωτικά τον έλεγχο του ανατολικού τμήματος της χώρας.
Ας δούμε όμως τους πρωταγωνιστές της κρίσης του Σλαβιάνσκ.
Βιατσεσλάβ Πονομαριόφ
Προ της αναζωπύρωσης των αυτονομιστικών παθών στο Σλαβιάνσκ, είχε μία σαπουνοποιεία. Κατά την εξέγερση των ρωσοφώνων στην πόλη αυτή των 130.000 κατοίκων, στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, απέκτησε τη δική του πολιτιφυλακή και σύντομα αυτοανακηρύχθηκε δήμαρχος του Σλαβιάνσκ, μετά την κατάληψη του αρχηγείου της τοπικής κυβέρνησης, στα μέσα Απριλίου.
Ευθυγραμμισμένος πλήρως με τη ρητορική του Κρεμλίνου, χαρακτηρίζει την κυβέρνηση του Κιέβου «χούντα» και «φασίστες». Ο ίδιος είναι μαθημένος πάντως σε δύσκολες καταστάσεις. Επί εποχής ΕΣΣΔ είχε υπηρετήσει στα μέτωπα του Αφγανιστάν και στη μονάδα ειδικών επιχειρήσεων του Βόρειου Στόλου. «Ενθύμια» εκείνης της εποχής είναι τα δύο δάχτυλα που έχασε στο ένα χέρι του και τα φανταχτερά χρυσά του δόντια.
Δεν δείχνει να αισθάνεται άνετα με τα ΜΜΕ. Παρ’ όλα αυτά, έδωσε πρόσφατα συνέντευξη Τύπου για να παρουσιάσει στους ξένους δημοσιογράφους τους 7 στρατιωτικούς -συνεργαζόμενους με τον ΟΑΣΕ- παρατηρητές που οι δυνάμεις του συνέλαβαν την περασμένη εβδομάδα στο Σλαβιάνσκ κι απελευθέρωσαν σήμερα. Υπολογίζεται ότι στα χέρια τους βρίσκονται περίπου άλλα 40 άτομα, μεταξύ αυτών και δημοσιογράφοι.
Ίγκορ Στρέλκοφ
Είναι ο επικεφαλής των «ομάδων αυτοάμυνας» του Σλαβιάνσκ. Σύμφωνα με τους Ουκρανούς και την ΕΕ, το πραγματικό του όνομα είναι Ίγκορ Γκίρκιν, γεννήθηκε στη Μόσχα το 1970 και σήμερα είναι μέλος των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών της Ρωσίας, GRU. Μάλιστα, συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των 49 προσώπων, σε βάρος των οποίων έχουν επιβληθεί οι ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Φέρεται να έχει υπηρετήσει στην FSB: τη διάδοχο της KGB, στην οποία ανήκε και ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Διετέλεσε ενεργό ρόλο στην απόσχιση της Κριμαίας -για την ακρίβεια, ο ίδιος ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Komsomolskaya Pravda ότι η ταξιαρχία του σχηματίστηκε αρχικά στα εδάφη της de facto πια ρωσικής χερσονήσου, αποκλειστικά από εθελοντές, και Ουκρανούς και ξένους, που έχουν στρατιωτική εμπειρία από τα μέτωπα στην Τσετσενία, στην Κεντρική Ασία, στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, ακόμη και στη Συρία.
Κατά μία θεωρία, είναι και αυτός βετεράνος των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία, ως εθελοντής, και στην Τσετσενία, ως μισθοφόρος.
Σέρχι Ταρούτα
Ζάμπλουτος Ουκρανός ολιγάρχης, ιδρυτής της Βιομηχανικής Ένωσης του Ντομπάς (ISD) και πρόεδρος της μεταλλουργικής FC Metalurh Donetsk, διορίστηκε πρόσφατα από τη φιλοδυτική κυβέρνηση του Κιέβου στη θέση του κυβερνήτη της περιφέρειας του Ντονέτσκ, όπου εδρεύει η εταιρία του. Αποστολή του ήταν να καταστείλει τα αυτονομιστικά πάθη.
Πολιτειακός άρχοντας χωρίς καν «θρόνο», ασκεί θεωρητικά τα καθήκοντά του σήμερα από ένα εμπορικό κέντρο στην πόλη του Ντονέτσκ, καθώς το κυβερνείο του τελεί υπό κατάληψη από ένοπλους ρωσοφώνους. Ο ίδιος τώρα λέει ότι ο διορισμός του δεν ήταν προσωπική του επιδίωξη και επιλογή, αλλά εθνικό καθήκον.
Όσο για το δημοψήφισμα, που οι ρωσόφωνοι της περιφέρειάς του θέλουν να οργανώσουν στις 11 του μηνός; Δεν έχουν τα φόντα για να το οργανώσουν, λέει. «Για όνομα του Θεού, έχουμε 2,7 εκατ. ψηφοφόρους στην περιοχή και 5.000 εκλογικές περιφέρειες», δήλωσε προ ημερών σε συνέντευξή του στη βρετανική Guardian. «Μπορεί να βρεθούν τρεις άνθρωποι και να αυτοανακηρύξουν την Αμερικανική Δημοκρατία ή εγώ να πω πως είμαι ο Πάπας», επιχειρηματολογεί με απλοϊκή διάθεση. «Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι διαφανές ή νόμιμο».
Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ
Πρόεδρος της Ουκρανίας υπό προθεσμία -μίας και η θητεία του θα λήξει θεωρητικά με τις προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου- έχει περάσει από τη σοβετική νεολαία Κομσομόλ, από την ηγεσία των ουκρανικών υπηρεσιών ασφαλείας SBU, είναι αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος «Πατρίδα» της Γιούλια Τσιμοσένκο και κατά πολλούς αναλυτές, πραγματική αποστολή του είναι να της κρατά… ζεστό τον προεδρικό θώκο.
Μόλις προ δύο ημερών, ο 49χρονος Ολεξάντερ -ο οποίος παρεπιμπτόντως, εκτός από οικονομολόγος και πολιτικός, είναι και σεναριογράφος (!)- παραδέχθηκε ότι το Κίεβο έχει χάσει τον έλεγχο στα ανατολικά, στις περιφέρειες του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ. Επανέφερε τον νόμο για υποχρεωτική στράτευση των πολιτών της Ουκρανίας. Κι έθεσε τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις σε κατάσταση πλήρους επιφυλακής, επικαλούμενος την άμεση απειλή ρωσικής εισβολής στη χώρα.
Κατά τα λοιπά, δεν καπνίζει, δεν πίνει και είναι πιστός μέχρι το «μεδούλι» Προτεστάντης. Εξ’ ου και το παρατσούκλι «πάστορας» που έχει αποκτήσει…
Βλαντιμίρ Πούτιν
Εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου ανακοίνωσε χθες ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν στέλνει εσπευσμένα αντιπρόσωπό του στην νοτιο-ανατολική Ουκρανία για διαπραγματεύσεις. Σε κάθε περίπτωση, θεωρεί ότι με την στρατιωτική επιχείρηση που εξαπέλυσε το Κίεβο στο Σλαβιάνσκ «σκότωσε» και την τελευταία ελπίδα για εφαρμογή της συμφωνίας της Γενεύης.
Στη «ζυγαριά» των επόμενων κινήσεών του θα πρέπει τώρα να συνυπολογίσει το βάρος ενός νέου γύρου δυτικών κυρώσεων, αυτή τη φορά απευθείας σε τομείς της -ασθενών ρυθμών ανάπτυξης- ρωσικής οικονομίας και φυσικά τις πολιτικές επιπτώσεις που θα έχουν στο εσωτερικό της ίδιας του της χώρας.
Επίσης, θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του τις αυξημένες στρατιωτικές προκλήσεις μίας έστω… «ειρηνευτικής» απόβασης στα ουκρανικά εδάφη, όπου οι «σπίθες» του ακήρυχτου εμφυλίου ήδη εξαπλώθηκαν στα νοτιοδυτικά, στην Οδησσό, σχεδόν δίπλα στην Κριμαία.
Σε κάθε περίπτωση, θέλει να αποφύγει τα τελετεσμένα που θα δημιουργήσουν οι ουκρανικές προεδρικές εκλογές της 25ης Μαϊου, όπου οι δημοσκοπήσεις a propos δίνουν προβάδισμα στον ολιγάρχη – «βασιλιά της σοκολάτας» και ανεξάρτητο βουλευτή, Πέτρο Ποροσένκο.
