Η Ουάσιγκτον ενεργοποιεί το διευρυμένο πλαίσιο δασμών – Οι εξαιρέσεις και η συμφωνία με την ΕΕ
Ο διευρυμένος μηχανισμός ανταποδοτικών δασμών του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τίθεται σε ισχύ από τα ξημερώματα της Πέμπτης (ώρα Νέας Υόρκης), με εξαίρεση προϊόντα που έχουν φορτωθεί σε πλοίο με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την καταληκτική ώρα, σύμφωνα με οδηγίες της Υπηρεσίας Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων.
Η ανακοίνωση, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, περιγράφει την εφαρμογή των μέτρων που ο Τραμπ παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα, αυξάνοντας σημαντικά τις επιβαρύνσεις για δεκάδες εμπορικούς εταίρους. Εξαιρούνται προϊόντα που καλύπτονται από τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ–Μεξικού–Καναδά, καθώς και είδη ανθρωπιστικής βοήθειας όπως τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα. Παράλληλα, διατηρείται η απειλή επιβολής δασμού 40% σε προϊόντα που κριθούν ως «επαναποσταλμένα» (transshipped) με σκοπό την αποφυγή στοχευμένων επιβαρύνσεων.
Σύμφωνα με το Bloomberg Economics, αν εφαρμοστούν οι νέοι συντελεστές, ο μέσος δασμός των ΗΠΑ θα αυξηθεί στο 15,2%, από 13,3% νωρίτερα φέτος και μόλις 2,3% το 2024, πριν την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ. Οι δασμοί ανά χώρα αποτελούν κεντρικό εργαλείο της στρατηγικής του για μείωση του εμπορικού ελλείμματος και επαναφορά θέσεων εργασίας και επενδύσεων μεταποίησης στις ΗΠΑ.
Ορισμένες χώρες, όπως η Ελβετία και η Ινδία, συνεχίζουν να διαπραγματεύονται χαμηλότερους συντελεστές πριν από την προθεσμία, ενώ ο Λευκός Οίκος αναμένεται να ανακοινώσει επιπλέον δασμούς σε φάρμακα, ημιαγωγούς, κρίσιμα ορυκτά και άλλα βασικά βιομηχανικά προϊόντα. Ο Τραμπ προειδοποίησε επίσης για «σημαντικά υψηλότερους» δασμούς στις ινδικές εξαγωγές, επικαλούμενος τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από το Νέο Δελχί.
Παρά τα σημαντικά έσοδα που αποφέρουν οι δασμοί, αναλυτές προειδοποιούν για πιθανή αύξηση του κόστους για καταναλωτές και επιχειρήσεις, με κίνδυνο επιτάχυνσης του πληθωρισμού.
Στο μέτωπο των σχέσεων με την Ευρώπη, ΗΠΑ και Ε.Ε. κατέληξαν στις 27 Ιουλίου 2025 σε προσωρινό συμβιβασμό, μειώνοντας τους δασμούς για την πλειονότητα των ευρωπαϊκών εξαγωγών στο 15%, αντί του αρχικά προβλεπόμενου 30%. Η συμφωνία περιλαμβάνει επενδύσεις ύψους 600 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ και αγορές αμερικανικής ενέργειας 750 δισ. ευρώ σε τρία χρόνια, ενώ παραμένουν οι υψηλοί δασμοί 50% στο χάλυβα και το αλουμίνιο, με δυνατότητα ποσοστώσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέστειλε τα αντίμετρα για έξι μήνες, επιδιώκοντας οριστικοποίηση δεσμευτικής συμφωνίας. Ωστόσο, εκκρεμούν ζητήματα όπως οι εξαιρέσεις για αυτοκίνητα, φάρμακα και ημιαγωγούς, ενώ εντός της Ε.Ε. υπάρχουν αμφιβολίες για την ισορροπία και βιωσιμότητα της συμφωνίας. Η αναστολή των αντίμετρων τέθηκε επίσημα σε εφαρμογή σήμερα Τρίτη.
