Θεσσαλία: Η «μάχη» του νερού και η απόφαση που θα κρίνει το μέλλον του Κάμπου
Σε λιγότερο από έναν μήνα, στις 3 Δεκεμβρίου, το Συμβούλιο της Επικρατείας αναμένεται να εκδώσει την απόφασή του για την προσφυγή που έχει κατατεθεί με αίτημα την ακύρωση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) της Θεσσαλίας.
Η υπόθεση αυτή, που αφορά τη μεταφορά 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού από τη λεκάνη του Αχελώου προς τον θεσσαλικό κάμπο, θεωρείται καθοριστική όχι μόνο για την τύχη των ημιτελών έργων στον «άνω ρου» του ποταμού, αλλά και για το ίδιο το μέλλον της αγροτικής παραγωγής στην περιοχή.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου θα κρίνει εάν το υφιστάμενο σχέδιο μπορεί να προχωρήσει, ανοίγοντας τον δρόμο για την ολοκλήρωση των έργων Συκιάς και της σήραγγας μεταφοράς νερού, ή εάν θα πρέπει να «παγώσει» ξανά, όπως συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν.
Στο πλαίσιο αυτό, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας παρουσίασε χθες, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στην Αθήνα, το σχέδιο για την αντιμετώπιση των υδατικών κινδύνων της Θεσσαλίας, υποστηρίζοντας πως «ο Αχελώος είναι μονόδρομος για τη σωτηρία της περιοχής». Να σημειωθεί ότι η συνέντευξη τύπου πραγματοποιήθηκε με αφορμή την επικείμενη εκδίκαση στο ΣτΕ της προσφυγής που κατέθεσαν περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς της αυτοδιοίκησης από την Αιτωλοακαρνανία και τα τοπικά επιμελητήρια, ζητώντας την ακύρωση του ΣΔΛΑΠ της Θεσσαλίας.
«Χωρίς νερό δεν υπάρχει μέλλον»
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας έχοντας στο πλευρό του, τον καθηγητή του Χαρακοπείου Πανεπιστήμιου Αθηνών, Γιώργο Μπάλια και τον σύμβουλο του σε θέματα υδάτων, Κώστα Γκούμα ανέδειξε τη δραματική κατάσταση που αντιμετωπίζει η Θεσσαλία. «Χωρίς νερό δεν μπορεί να υπάρξει αγροτική παραγωγή και χωρίς αγροτική παραγωγή δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον για τη Θεσσαλία, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα», τόνισε, ζητώντας από την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων και να επανεκκινήσει τα έργα του Αχελώου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η φετινή χρονιά ήταν από τις δυσμενέστερες, με τους ταμιευτήρες να έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους. Η εξάρτηση από τα περιορισμένα αποθέματα του υδροηλεκτρικού έργου του Ν. Πλαστήρα δεν μπορεί πλέον να καλύψει τις ανάγκες του κάμπου, ενώ το αρνητικό υδατικό ισοζύγιο προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία της περιοχής. Όπως ανέφερε, οι επαναλαμβανόμενες πλημμύρες του Πηνειού, οι περίοδοι ξηρασίας και η «ληστρική» εκμετάλλευση των υπόγειων υδροφορέων με περίπου 33.000 γεωτρήσεις οδηγούν με βεβαιότητα τη Θεσσαλία στην ερημοποίηση.
Με τις δηλώσεις του, ο κ. Κουρέτας έστειλε και ένα σαφές μήνυμα προς όσους εναντιώνονται στη μεταφορά νερού από τον Αχελώο, υπενθυμίζοντας ότι η αδράνεια έχει ήδη στοιχίσει ακριβά. «Η Θεσσαλία δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει άλλες δεκαετίες συζητήσεων. Όποιος εναντιώνεται στα έργα, ας αναλογιστεί το τίμημα της απραξίας, τη φτώχεια της γης μας, τη μείωση του εισοδήματος, την εγκατάλειψη της υπαίθρου», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι οι αντιδράσεις δεν μπορούν να βασίζονται σε ιδεοληψίες του παρελθόντος». Ο ίδιος επανέλαβε ότι η εφαρμογή του ΣΔΛΑΠ Θεσσαλίας, καθώς και το αντίστοιχο της Στερεάς Ελλάδας (ΛΑΠ Αχελώου) αποτελεί τον μόνο ρεαλιστικό δρόμο για την αποκατάσταση της υδατικής ισορροπίας και την προστασία του πρωτογενούς τομέα.
Η Περιφέρεια εκτιμά ότι, αν δεν αλλάξει κάτι, η μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων μπορεί να φτάσει το ένα εκατομμύριο στρέμματα. Η εξέλιξη αυτή θα οδηγούσε σε πτώση του αγροτικού εισοδήματος κατά 25% και σε απώλεια 300-400 εκατ. ευρώ ετησίως. «Οι ξηρικές καλλιέργειες δεν μπορούν να συντηρήσουν τους αγρότες. Η παραγωγική γεωργία βρίσκεται σε κίνδυνο κατάρρευσης», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κουρέτας.
Η υπόθεση του Αχελώου είναι από τις πιο παλιές και αμφιλεγόμενες στην ελληνική δημόσια διοίκηση. Έργο-σύμβολο μιας εποχής μεγάλων υποσχέσεων και πολιτικών συγκρούσεων, παραμένει ανολοκλήρωτο, παρότι έχουν δαπανηθεί εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα, όμως, δεν αντιμετωπίζεται μόνο ως έργο μεταφοράς νερού, αλλά ως εργαλείο προσαρμογής στην κλιματική κρίση και εξασφάλισης της αγροτικής παραγωγής. Ουσιαστικά, αν οι δικαστές δώσουν το πράσινο φως, τα έργα του Αχελώου μπορούν να επανεκκινήσουν, ανοίγοντας τον δρόμο για την αποκατάσταση του υδατικού ισοζυγίου στη Θεσσαλία. Αν όχι, η περιοχή θα συνεχίσει να πορεύεται σε καθεστώς αβεβαιότητας, με τη γη να στερεύει και το μέλλον του κάμπου να παραμένει μετέωρο.
Ζητείται δέσμευση «τύπου ΕΥΔΑΠ»
Επιπλέον, ο κ. Κουρέτας ανέφερε ότι οι εγκαταλελειμμένες κατασκευές του φράγματος Συκιάς κινδυνεύουν με κατάρρευση και το ποτάμιο οικοσύστημα παραμένει «μπαζωμένο» επί σειρά ετών, ζητώντας να υπάρξει κυβερνητική δέσμευση «τύπου ΕΥΔΑΠ» και για τη Θεσσαλία. «Ζητάμε έναν πλήρη σχεδιασμό, με σαφές χρονοδιάγραμμα και διασφαλισμένους πόρους για την ολοκλήρωση των έργων», υποστήριξε.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας, με βάση τα υφιστάμενα έργα, μπορεί σήμερα να αντέξει ένα φαινόμενο τύπου «Daniel» διάρκειας έως δώδεκα ωρών, ενώ με την ολοκλήρωση των υπόλοιπων έργων έως το 2027, η αντοχή του συστήματος θα φτάσει στο 60% με 70% ενός τέτοιου ακραίου επεισοδίου, όπως ανέφερε ο περιφερειάρχης. «Αυτό δείχνει ότι ο σχεδιασμός αποδίδει, αρκεί να εφαρμοστεί», σημείωσε. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στον νέο Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ), ο οποίος συγκροτήθηκε για να συντονίσει τα έργα και τις πολιτικές διαχείρισης. Ωστόσο, όπως τόνισε η Περιφέρεια, ο ΟΔΥΘ μπορεί να αποτελέσει το πρότυπο μιας «ΕΥΔΑΠ του κάμπου», αρκεί να στηριχθεί θεσμικά, επισημαίνοντας πως χρειάζεται ταχύτητα και πολιτική βούληση για να αποδώσει καρπούς.
