Open Cosmos Aegean: Από την Παλλήνη στο… διάστημα – Ποια είναι η εταιρεία κατασκευής δορυφόρων «made in Greece»
Σε μια ήσυχη βιομηχανική ζώνη στην Παλλήνη, όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια κανείς δεν θα περίμενε να δει εγκαταστάσεις διαστημικής τεχνολογίας μέσα στις οποίες κατασκευάζονται ελληνικοί δορυφόροι, ο βρετανό-ισπανικός όμιλος Open Cosmos χτίζει σήμερα μία από τις πιο φιλόδοξες παραγωγικές βάσεις μικροδορυφορικών συστημάτων. Με στόχο τη δημιουργία μιας πλήρως καθετοποιημένης παραγωγής μικροδορυφόρων στην Ελλάδα, από τον σχεδιασμό και τη συναρμολόγηση έως τις δοκιμές και τη λειτουργία, η ελληνική θυγατρική Open Cosmos Aegean θέτει τις βάσεις ώστε το «made in Greece» να αποκτήσει ουσιαστική παρουσία σε έναν από τους πιο δυναμικούς τεχνολογικούς κλάδους, αναβαθμίζοντας παράλληλα τη θέση της χώρας στον τομέα του διαστήματος.
Μέσα στα clean rooms των 300 τ.μ., όπου ξεναγήθηκαν οι δημοσιογράφοι κατά τη διάρκεια της χθεσινής εκδήλωσης της εταιρείας, κατασκευάζονται ήδη επτά μικροδορυφόροι, οι οποίοι αυτή τη στιγμή βρίσκονται στη φάση της συναρμολόγησης και αποτελούν μέρος του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Ωστόσο, το αποτύπωμα της Open Cosmos Aegean επεκτείνεται πλέον πέρα από το Εθνικό Πρόγραμμα, με την εταιρεία να στρέφει το βλέμμα της στις διεθνείς αγορές. Με επενδύσεις άνω των 18 εκατ. ευρώ και με διεθνείς συζητήσεις σε εξέλιξη -όπως αποκάλυψε η Managing Director της ελληνικής θυγατρικής, Μαρία Καλαμά– για έργα σε Κεντρική Ασία και Μέση Ανατολή, η εταιρεία φιλοδοξεί να καταστήσει τη χώρα εξαγωγικό κόμβο διαστημικής τεχνολογίας.
Το «εργοστάσιο» του νέου ελληνικού διαστήματος
Η Open Cosmos Aegean αποτελεί το νέο παραγωγικό κέντρο του ομίλου στην Ελλάδα, αναλαμβάνοντας ολόκληρο τον κύκλο ανάπτυξης των επτά μικροδορυφόρων του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η δραστηριότητα της ελληνικής θυγατρικής υλοποιείται στις εγκαταστάσεις της ELFON στην Παλλήνη, όπου η εταιρεία συστεγάζεται και φιλοξενείται, διαμορφώνοντας ένα μικρό αλλά λειτουργικό space cluster. Στον ίδιο χώρο στεγάζεται και η Adamant, η εταιρεία που κατασκευάζει τα ηλιακά πάνελ των δορυφόρων, ενισχύοντας τον συνεργατικό πυρήνα μεταξύ τριών κρίσιμων παικτών της ελληνικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας. Όπως υπογράμμισε η Μ. Καλαμά, η συστέγαση αυτή έχει καθοριστική σημασία για τη δημιουργία ενός ενιαίου διαστημικού οικοσυστήματος. Στα clean rooms, όπου πραγματοποιείται η παραγωγή, οι ομάδες μηχανικών της Open Cosmos Aegean -από Έλληνες του brain-drain, έως διεθνή και εγχώρια στελέχη- εργάζονται συστηματικά για την κατασκευή των δορυφόρων.
Η φιλοδοξία για μια πιο ισχυρή ελληνική παρουσία στο διάστημα δεν προέρχεται μόνο από την Open Cosmos, αλλά αποτελεί ξεκάθαρη κυβερνητική στρατηγική. Παρευρισκόμενος στην εκδήλωση, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου τόνισε ότι η αύξηση της ελληνικής συμμετοχής στα προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης της ESA, στα 66 εκατ. ευρώ ανά τριετία, αποδεικνύει πως η χώρα δεν αντιμετωπίζει πλέον το διάστημα ως στόχο, αλλά ως έργο σε εξέλιξη. Αντίστοιχα ο γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνος Καράντζαλος συμπλήρωσε ότι ο διπλασιασμός της ελληνικής συμμετοχής στα προγράμματα αυτά αποδεικνύει τη δέσμευση της κυβέρνησης να αξιοποιήσει αυτή την τεράστια ευκαιρία για τη χώρα και την εθνική οικονομία.
Σημείο εκκίνησης: Το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων
Το Εθνικό Πρόγραμμα αποτέλεσε τον καταλύτη για τη δημιουργία της παραγωγικής βάσης της Open Cosmos στην Ελλάδα. Η κατασκευή των 7 από τους συνολικά 13 ελληνικούς μικροδορυφόρους του προγράμματος δημιούργησε την ανάγκη για ένα τοπικό κέντρο ανάπτυξης, στο οποίο θα μπορούσαν να υλοποιηθούν όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η σημασία του προγράμματος δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή των δορυφόρων, αλλά επεκτείνεται και στη μεταφορά τεχνογνωσίας. Μέσα από την καθημερινή εργασία στις εγκαταστάσεις της Παλλήνης, Έλληνες μηχανικοί που επέστρεψαν από το εξωτερικό αλλά και νέα στελέχη που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον κλάδο, εκπαιδεύονται σε πραγματικές αποστολές και έρχονται σε επαφή με ευρωπαϊκού επιπέδου διαδικασίες.
Παράλληλα, η υλοποίηση του προγράμματος στην Ελλάδα λειτουργεί και ως «proof of concept» για το οικοσύστημα. Επί της ουσίας, δείχνει ότι η χώρα μπορεί να υποστηρίξει έργα υψηλής τεχνολογίας και να γίνει μέρος της ευρωπαϊκής διαστημικής παραγωγικής αλυσίδας. Το ίδιο επιβεβαίωσε και ο ιδρυτής και CEO της Open Cosmos, Rafel Jorda Siquier, τονίζοντας ότι η Ελλάδα αποτελεί πλέον «κομβικό σημείο» στη στρατηγική του ομίλου για ένα ανοιχτό και συνεργατικό ευρωπαϊκό διαστημικό οικοσύστημα. «Με τις υποδομές μας στην Παλλήνη, τους ελληνικούς δορυφόρους που κατασκευάζουμε και τη συμμετοχή της χώρας στο OpenConstellation, η Ευρώπη αποκτά ένα νέο κέντρο παραγωγής και αξιοποίησης διαστημικής τεχνολογίας με ισχυρή διεθνή προοπτική», σημείωσε ο ίδιος.
Να σημειωθεί ότι 7 ελληνικοί δορυφόροι θα ενταχθούν στο καινοτόμο διεθνές συνεργατικό σμήνος της Open Cosmos, το OpenConstellation, που επιτρέπει σε κυβερνήσεις, ερευνητικά ιδρύματα και επιχειρήσεις να συμμετέχουν στην παρατήρηση της Γης με μικρότερο κόστος και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα προστίθεται σε ένα δίκτυο που σήμερα περιλαμβάνει την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι μικροδορυφόροι
Πιο αναλυτικά, η Open Cosmos έχει αναλάβει την κατασκευή, εκτόξευση και λειτουργία δύο δορυφόρων πολύ υψηλής ανάλυσης για χαρτογράφηση εικόνων με ευκρίνεια μικρότερη του ενός μέτρου και πέντε δορυφόρων εξοπλισμένων με συστήματα υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, απεικόνισης στο Υπέρυθρο Φάσμα Βραχέος Κύματος (SWIR), δεκτών Internet of Things (ΙoΤ) και αυτόματης αναγνώρισης (Automatic Identification Systems -AIS). Και οι επτά δορυφόροι θα είναι διασυνδεδεμένοι με άλλους δορυφόρους και εξοπλισμένοι με ενσωματωμένες δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης, επιτρέποντας τη μετάδοση πληροφοριών απευθείας από το διάστημα στη Γη σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Να επισημανθεί ότι εκτιμάται πως οι μικροδορυφόροι θα είναι έτοιμοι προς «εκτόξευση» το καλοκαίρι του 2026.
Ο όμιλος
Ο βρετανό-ισπανικός όμιλος διαστημικής τεχνολογίας Open Cosmos -ένας από τους κορυφαίους ανεξάρτητους διαστημικούς φορείς στην Ευρώπη- ιδρύθηκε το 2015 στο Ηνωμένο Βασίλειο με στόχο να κάνει την πρόσβαση στο διάστημα απλή, γρήγορη και οικονομικά προσιτή. Η εταιρεία έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία δορυφόρων, την παροχή δορυφορικών υπηρεσιών και τη διαχείριση δεδομένων παρατήρησης Γης. Σήμερα δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους ανεξάρτητους διαστημικούς φορείς στην Ευρώπη, με έσοδα που ιστορικά έχουν καταγράψει αύξηση κατά 100% ετησίως και κεφαλαιακή ενίσχυση 50 εκατ. δολάρια (2023) από ευρωπαϊκά funds (ETF Partners, Trill Impact, A&G). Τα κύρια προϊόντα της περιλαμβάνουν υποδομές, με μια ολοκληρωμένη υπηρεσία εκτόξευσης δορυφόρων, δεδομένα και Τεχνητή Νοημοσύνη μέσω ιδιόκτητης πλατφόρμας δεδομένων και του συνεργατικού σμήνους δορυφόρων, καθώς και συνδεσιμότητα με τηλεπικοινωνίες και υπηρεσίες Internet of Things (IoT).
