Πώς τα ξωτικά έγιναν μέρος των Χριστουγέννων: Από τους αρχαίους μύθους στους βοηθούς του Άγιου Βασίλη
- Τα ξωτικά προέρχονται από προχριστιανικούς ευρωπαϊκούς μύθους, πολύ πριν συνδεθούν με τα Χριστούγεννα
- Η λογοτεχνία του 19ου αιώνα τους συνέδεσε με τον Άγιο Βασίλη και την εορταστική παράδοση
- Ταινίες, διαφημίσεις και έθιμα όπως το Elf on the Shelf τους καθιέρωσαν ως σύγχρονα χριστουγεννιάτικα σύμβολα
Τα ξωτικά σήμερα μοιάζουν αδιαχώριστοι από τα Χριστούγεννα, όμως η ιστορία τους ξεκινά αιώνες πριν από τον Άγιο Βασίλη, τον Χριστιανισμό ή την ανταλλαγή δώρων. Αν και πλέον κυριαρχούν σε ταινίες, στολισμούς και χριστουγεννιάτικες παραδόσεις, η πορεία τους προς τον ρόλο των βοηθών του Άγιου Βασίλη έχει τις ρίζες της σε αρχαίους μύθους, κλασική λογοτεχνία και τη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.
Άτακτοι και καλοπροαίρετοι: Οι μυθολογικές ρίζες των ξωτικών
Πολύ πριν εγκατασταθούν στον Βόρειο Πόλο, τα ξωτικά εμφανίζονταν στην ευρωπαϊκή λαογραφία ως μυστηριώδη, ανθρωπόμορφα όντα. Η λέξη elf προέρχεται από τους álfar της αρχαίας σκανδιναβικής μυθολογίας – υπερφυσικά πλάσματα που πίστευαν ότι κατοικούσαν σε έναν κρυφό κόσμο ανάμεσα στα βασίλεια.
Γνωστοί και ως huldufólk («κρυμμένος λαός»), δεν ήταν απαραίτητα μικρόσωμοι ούτε κατασκεύαζαν παιχνίδια. Συχνά έμοιαζαν με ανθρώπους και η φύση τους διέφερε ανάλογα με τον μύθο. Παρόμοια όντα εμφανίστηκαν σε όλη την προχριστιανική Ευρώπη: στη Σκωτία υπήρχαν τα brownies, στη Γερμανία τα kobolds και στη Σουηδία τα tomte — πλάσματα που μπορούσαν να βοηθήσουν ή να προκαλέσουν αναστάτωση, ανάλογα με τη διάθεσή τους.
Η λογοτεχνία που δημιούργησε τον μύθο
Η μεταμόρφωση των ξωτικών σε καλοκάγαθους χριστουγεννιάτικους ήρωες ξεκίνησε από τη λογοτεχνία. Το 1812, οι Αδελφοί Γκριμ δημοσίευσαν το παραμύθι Τα ξωτικά και ο Τσαγκάρης, στο οποίο καλοσυνάτα ξωτικά βοηθούν κρυφά έναν φτωχό τσαγκάρη να ολοκληρώσει τη δουλειά του πριν από τα Χριστούγεννα. Αν και ο Άγιος Βασίλης δεν εμφανίζεται, πρόκειται για μία από τις πρώτες ιστορίες που συνδέουν τα ξωτικά με τη γιορτινή περίοδο και τη χειροτεχνία.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1823, το ποίημα Η Επίσκεψη του Αγίου Νικολάου (’Twas the Night Before Christmas) έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης εικόνας των Χριστουγέννων. Σε αυτό, ο Άγιος Νικόλαος περιγράφεται ως «χαρούμενος γέρος ξωτικός», συνδέοντας άμεσα τα ξωτικά με τη χριστουγεννιάτικη μυθολογία.
Το 1857, το ποίημα The Wonders of Santa Claus, που δημοσιεύτηκε στο Harper’s Weekly, εδραίωσε ακόμα περισσότερο την εικόνα των εργατικών ξωτικών, παρουσιάζοντάς τα να δουλεύουν ακατάπαυστα για να φτιάξουν παιχνίδια και λιχουδιές για τα παιδιά. Στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτή η εικόνα είχε γίνει πλέον ευρέως αποδεκτή, μέσα από έργα του Νόρμαν Ρόκγουελ και παραγωγές της Disney.
Χριστούγεννα με τη Μέγκαν Μαρκλ στο Netflix
22/11/2025Χριστουγεννιάτικοι πρωταγωνιστές της ποπ κουλτούρας
Σήμερα, για πολλά παιδιά, τα χριστουγεννιάτικα ξωτικά είναι εξίσου αναγνωρίσιμοι με τον ίδιο τον Άγιο Βασίλη. Η χαρακτηριστική τους εμφάνιση — μυτερά καπέλα, στολές με γούνινη επένδυση και ζώνες με χρυσές αγκράφες — έγινε δημοφιλής χάρη στο Rudolph the Red-Nosed Reindeer (1964) και παγιώθηκε με την ταινία Elf (2003).
Τα ξωτικά εμφανίζονται παντού: σε ταινίες, διαφημίσεις, πολυκαταστήματα και σπίτια. Παρότι είναι πιο «αγνοί» από τους μυστηριώδεις προγόνους τους, διατηρούν ακόμα μια δόση σκανταλιάς — κάτι που γνωρίζουν καλά οι οικογένειες που ζουν κάθε Δεκέμβριο με το Elf on the Shelf.
Από αινιγματικά πλάσματα της μυθολογίας σε αγαπημένα σύμβολα των Χριστουγέννων, τα ξωτικά διένυσαν ένα εντυπωσιακό ταξίδι, διαμορφωμένο από αιώνες αφήγησης, φαντασίας και γιορτινής μαγείας.
