Αναθεώρηση Συντάγματος: Οι εννιά αλλαγές που ψήφισε η Βουλή

Με εννιά διατάξεις από τις συνολικά 49 που πρότειναν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και αφορούσαν 28 άρθρα του Συντάγματος, η Ολομέλεια της Βουλής σφράγισε τη Δευτέρα τον νέο συνταγματικό χάρτη της Ελλάδας.

Οι εννέα συνταγματικές αλλαγές αφορούν:

• Διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και αποσύνδεση της από τη πρόωρη διάλυση της Βουλής
• Δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν στο τόπο διαμονής τους (έλαβε 212 ψήφους)
• Κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας για άσκηση δίωξης υπουργών υφυπουργών κοινή πρόταση 274 ΝΑΙ, μηδέν ΌΧΙ, 23 «ΠΑΡΩΝ»
• Περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας και προστασία μόνο για κοινοβουλευτικά του καθήκοντα και όχι για ζητήματα ποινικού κώδικα
• Κατοχύρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
• Λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία με υπογραφή 500.000 πολιτών
• Επιλογή μελών Ανεξάρτητων Αρχών από τα 3/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και όχι από τα 4/5.
• Δυνατότητα στη μειοψηφία να συγκροτεί δύο Εξεταστικές Επιτροπές ανά κοινοβουλευτική περίοδο
• Εξομοίωση στρατιωτικών με τακτικούς δικαστές

Αποφασιστικό ρόλο στις νέες αναθεωρητέες διατάξεις που εγκρίθηκαν μετά από ψηφοφορία, είχε η κυβερνητική πλειοψηφία που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου και αριθμεί 158 βουλευτές.

Κατά την ψηφοφορία, η ΝΔ απέρριψε όλες τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Από την πλευρά της, η αξιωματική αντιπολίτευση υπερψήφισε την κοινή πρόταση που είχε καταθέσει μαζί με τη ΝΔ για την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας σε ό,τι αφορά την ποινική ευθύνη υπουργών, καθώς και τις δύο ξεχωριστές προτάσεις, τη δική της και της ΝΔ, για τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία. «Όχι» είπε ο ΣΥΡΙΖΑ στις δύο προτάσεις της ΝΔ που αφορούν τη διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού.

Τι αλλάζει και τι όχι με την αναθεώρηση του Συντάγματος

Το Κοινοβούλιο πέτυχε να τροποποιήσει διατάξεις μείζονος σημασίας που αφορούν τόσο την πολιτική σταθερότητα και την θεσμική θωράκιση του κράτους, όσο και την λαϊκή κυριαρχία και τη λαϊκή συμμετοχή για την ανάδειξη των εκπροσώπων της χώρας σε εθνικό επίπεδο.

Συνταγματολόγοι θεωρούν ότι πολλές από τις αλλαγές ήταν άτολμες. Συμφωνούν εξάλλου με πολιτικούς αναλυτές ότι και αυτή τη φορά μεταξύ των κόμματων  δεν υπήρξε πεδίο ευρείας συναίνεσης, αλλά αντίθετα κυριάρχησαν  οι μικροκομματικές επιδιώξεις και υπολογισμοί, αλλά και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις.

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις πρόκειται να αναδειχθούν και κατά τις ομιλίες των πολιτικών αρχηγών.  Μια πρώτη «γεύση» πήρε το Κοινοβούλιο την περασμένη Παρασκευή κατά την «Ώρα του Πρωθυπουργού».  Κυριάκος Μητσοτάκης και Αλέξης Τσίπρας είχαν μια αρκετά έντονη αντιπαράθεση και είναι πολλοί εκείνοι που αναμένουν ότι ανάλογα φορτισμένο θα είναι και το σημερινό σκηνικό μεταξύ των Πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Όπως φαίνεται και μέχρι τις διακοπές των Χριστουγέννων η Βουλή μπαίνει σε περίοδο όξυνσης καθώς έχει μπροστά της σημαντικά νομοσχέδια (προϋπολογισμός, ψήφος απόδημων, φορολογικό) ενώ την ίδια στιγμή «τρέχει» και η προανακριτική για τη Novartis.

Σε ότι αφορά τη σημερινή διαδικασία μετά τις τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών ακολουθεί η ψηφοφορία.

Σύμφωνα με τη διαδικασία ενώπιον των βουλευτών θα τεθούν οι προτάσεις που έχουν υπερψηφιστεί από την προτείνουσα Βουλή και έχουν υποβληθεί από πενήντα τουλάχιστον βουλευτές.

Υπενθυμίζεται ότι τα άρθρα που έχουν υπερψηφιστεί από την προηγούμενη Βουλή με περισσότερες από 180 ψήφους, απαιτούνται τώρα 151. Αντίθετα  εκείνα που έχουν λάβει 150 θα χρειαστούν τουλάχιστον 180 ψήφοι.

Αναλυτικότερα:

Οι διατάξεις που φαίνεται ότι θα τροποποιηθούν είναι εννέα. Ωστόσο για τις σημαντικότερες από αυτές υπάρχει συμφωνία ως προς τη βούληση για αλλαγή, αλλά όχι προς την κατεύθυνση που θα πάρει η τελική πρόταση.

Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας (άρθρο 32).  Η αποσύνδεση της εκλογής του ανώτατου πολιτειακού παράγοντα από πρόωρες εκλογές τυγχάνει ευρείας πλειοψηφίας. Ωστόσο η ΝΔ προτείνει την εκλογή του ΠτΔ ακόμα και με σχετική πλειοψηφία προκειμένου να αποφευχθεί η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ  δίνει την τελική απόφαση στον λαό (διά της κάλπης)  σε περίπτωση που αποβούν άκαρπες οι ψηφοφορίες στη Βουλή.

Περιορισμός των προνομιακών ρυθμίσεων περί ποινικής ευθύνης υπουργών (άρθρο 86).  Υπάρχει σύμπλευση απόψεων ως προς την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας για τη διαγραφή των αδικημάτων.  Ωστόσο υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις από την κυβερνητική παράταξη και την αντιπολίτευση για την ερμηνευτική δήλωση του ΣΥΡΙΖΑ βάσει της οποίας  θέτει ζήτημα αναδρομικότητας και εξαιρεί το αδίκημα της δωροδοκίας από τα υπουργικά καθήκοντα.

Ψήφος αποδήμων  (άρθρο  54).  Μετά από  πολλές διαβουλεύσεις και συμβιβασμούς η διάταξη φάνηκε στη αρχή ότι θα ψηφιστεί και από τους 300 της Βουλής.  Την ύστατη στιγμή όμως ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε να κάνει πίσω. Αξίωσε να είναι υποχρεωτική η συμμετοχή ομογενών στα ψηφοδέλτια επικρατείας των κόμματων και επίσης να μην υπάρχουν διαφορές ως προς τους ψήφους που θα απαιτηθούν για να περάσουν οι διατάξεις του εκτελεστικού νόμου. Παρά τα πίσω μπρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης το άρθρο αναμένεται να συγκεντρώσει περισσότερους από 180 ψήφους καθώς θα το υπερψηφίσουν όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Με τους έως σήμερα υπολογισμούς με οριακή πλειοψηφία (204 βουλευτών) θα υπερψηφιστεί και ο εκτελεστικός νόμος (έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ και ΜεΡΑ25).

Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα άρθρα

Διαφορές υπάρχουν και στη διάταξη για την λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία (άρθρο  73). Η  πλειοψηφία  φαίνεται πως δεν απορρίπτει την πρόταση του ΚΙΝΑΛ και του ΣΥΡΙΖΑ.  Ωστόσο αποκλείει από τη συζήτηση, θέματα που σχετίζονται με την εξωτερική πολιτική και εθνική ασφάλεια, ενώ βρίσκεται πιο κοντά στην πρόταση του ΚΙΝΑΛ που θέτει ως προϋπόθεση για να ασχοληθεί η Βουλή το αίτημα να έχει συγκεντρώσει 500.000 υπογραφές. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προτείνει  100.000 υπογραφές.

Αντίθετα υπάρχει ταύτιση απόψεων  για τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας αποκλειστικά στα κοινοβουλευτικά καθήκοντα που σχετίζονται με τη βουλευτική  ιδιότητα εντός ή εκτός Βουλής (άρθρο 62).  Το δικαίωμα στην κοινοβουλευτική μειοψηφία να συστήνει εξεταστικές επιτροπές με την υπογραφή 10 βουλευτών  (άρθρο 68).  Την εκλογή μελών Ανεξάρτητων Αρχών από τα 3/5 της Διάσκεψης των Προέδρων αντί 4/5 που ισχύει σήμερα  (άρθρο  101).  Την αναγνώριση κρατικής εγγύησης ενός αξιοπρεπούς επίπεδου διαβίωσης (άρθρο 21).  Την εξομοίωση των στρατιωτικών δικαστηρίων με τα πολιτικά (άρθρο 96).