Το «χρυσάφι» των chips: Τα 43 δισ. της Ευρώπης, η ελληνική συμμετοχή και ο ρόλος των κολοσσών Nvidia και Qualcomm
Σε μια περίοδο που η Ευρώπη επιδιώκει τεχνολογική κυριαρχία και αυτονομία από τις ΗΠΑ και την Ασία, η Ελλάδα μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι των ημιαγωγών μέσω του πρώτου της Κέντρου Ικανοτήτων για ημιαγωγούς με τίτλο Hellenic Chips Competence Centre (HCCC), το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του στις αρχές του καλοκαιριού. Το νέο κέντρο εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ε..Ε., όπως εκφράζεται μέσω του European Chips Act, που στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής. Με την Ευρώπη, λοιπόν, να αλλάζει ταχύτητα στον τομέα των ημιαγωγών (μικροτσίπ), το υπερσχέδιο των 43 δισ. ευρώ δεν θεωρείται απλώς μια πολιτική στρατηγική για το οικοσύστημα των ημιαγωγών αλλά μια επιχειρηματική πρόκληση και ευκαιρία, καθώς startups, deep tech ομάδες, επενδυτές και φορείς καινοτομίας καλούνται να διεκδικήσουν ρόλο σε μια νέα τεχνολογική αλυσίδα αξίας.
Και η Ελλάδα, με το δικό της πλέον Κέντρο Ικανοτήτων, μπαίνει στον «χάρτη» μιας παγκόσμιας αγοράς, που αναμένεται να φτάσει σε αξία το 1 τρισ. ευρώ έως το 2030, ενώ στην Ευρώπη αναμένεται να ξεπεράσει τα 66 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία. «Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο για την Ελλάδα. Ωστόσο, συνολικά ο στόχος είναι να αυξηθεί η αυτονομία της Ευρώπης στον χώρο των chips. Οι ημιαγωγοί χρησιμοποιούνται παντού, σε κινητά, αυτοκίνητα, data centers κ.ά. Το 80% της παραγωγής γίνεται στην Άπω Ανατολή. Αυτή η πραγματικότητα έχει κινητοποιήσει την Ευρώπη να αναπτύξει τις δικές της δυνατότητες», ανέφερε σε δηλώσεις του ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιρειών Αναδυόμενων Τεχνολογιών (ΗΕΤiΑ), Μανώλης Ζερβάκης.
Η δομή του European Chips Act
Πιο συγκεκριμένα, το European Chips Act αποτελεί την πιο φιλόδοξη τεχνολογική στρατηγική της Ε.Ε. στον τομέα της βιομηχανίας των ημιαγωγών. O νέος κανονισμός φέρνει μαζί του ένα επενδυτικό πλάνο, ύψους 43 δισ. ευρώ, με το σχέδιο να αποσκοπεί στην ανάπτυξη ολόκληρης της αλυσίδας αξίας των chips, από τη βασική έρευνα και τη σχεδίαση (design), τη μαζική παραγωγή (fabrication), μέχρι τη συσκευασίας (packaging), τις δοκιμές (testing) και την ενσωμάτωση σε εφαρμογές όπως η αυτοκίνηση, η υγεία, οι υποδομές cloud, το 5G και το Edge Computing. Ουσιαστικά, επιδιώκεται ο διπλασιασμός του μεριδίου της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά chips από 10% που είναι τώρα, σε 20% έως το 2030. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία έχει ενεργοποιήσει τρία παράλληλα εργαλεία: τη χρηματοδότηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, τη δημιουργία Ευρωπαϊκών Κέντρων Ικανοτήτων και την ενίσχυση της εκπαίδευσης και προσέλκυσης ταλέντου στον κλάδο.
Η ελληνική προσπάθεια
Η Ελλάδα συμμετέχει, πλέον, και επίσημα στο ευρωπαϊκό σχέδιο μέσω του HCCC, του πρώτου εθνικού κόμβου για τους ημιαγωγούς, το οποίο λειτουργεί υπό τη συνεργασία κορυφαίων ερευνητικών ιδρυμάτων (Δημόκριτος, ΙΤΕ, ΕΚΕΤΑ), πανεπιστημίων (ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, ΑΠΘ) και της ΗΕΤiΑ. Το Κέντρο εδρεύει στις εγκαταστάσεις του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και συγκεντρώνει συνολικά 16 πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα. Μέσω του HCCC, ελληνικές startups, τεχνοβλαστοί (spin-offs), μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ερευνητικές ομάδας θα αποκτήσουν πρόσβαση σε προηγμένα εργαλεία σχεδίασης chips, test beds, εκπαιδευτικά προγράμματα και πανευρωπαϊκά δίκτυα συνεργασίας.
Με αυτό τον τρόπο, η χώρα μας έχει την ευκαιρία να τοποθετηθεί στρατηγικά στον αναδυόμενο τεχνολογικό χάρτη της Ευρώπης, όχι ως κατασκευαστής μαζικής παραγωγής, αλλά αρχικά ως εταίρος υψηλής προστιθέμενης αξίας σε κρίσιμους κρίκους της νέας αλυσίδας. Όπως εξηγεί ο Μ. Ζερβάκης: «Η Ελλάδα διαθέτει ήδη μικρή αλλά δυναμική παράδοση στον σχεδιασμό μικροκυκλωμάτων, με περίπου 30 ενεργές εταιρείες σήμερα. Το Κέντρο Ικανοτήτων θα βοηθήσει αυτό το οικοσύστημα να μεγαλώσει και να ωριμάσει. Να περάσουμε από τον σχεδιασμό και στη μέτρηση, τη συσκευασία, ίσως και μελλοντικά στην παραγωγή. Αν και δεν θα κατασκευάζουμε ακόμα στην Ελλάδα, το Κέντρο δίνει στις εταιρείες πρόσβαση σε πειραματικές γραμμές παραγωγής στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και αυτό είναι το κρίσιμο βήμα αυτή τη στιγμή». Ενώ, ο ίδιος αναφέρθηκε χαρακτηριστικά και στις ήδη δραστηριοποιούμενες στην Ελλάδα πολυεθνικές, όπως η Nvidia και η Qualcomm, οι οποίες, μέσω του νέου Κέντρου, θα ενισχύσουν τη διασύνδεσή τους με το εγχώριο οικοσύστημα.
Η χρηματοδότηση του Κέντρου ανέρχεται σε 7,3 εκατ. ευρώ, με ισόποση κάλυψη από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, ενώ ο στρατηγικός του συντονισμός υλοποιείται από την ΗΕΤiA με τη στήριξη του υπουργείου Ανάπτυξης. Να σημειωθεί ότι το ελληνικό Κέντρο αποτελεί έναν από τους 31 ευρωπαϊκούς κόμβους του νέου ευρωπαϊκού σχεδίου για τη στρατηγική αυτάρκεια στους ημιαγωγούς, με την Ελλάδα να υπογράφει επισήμως τη διακήρυξη ένταξής της στο ευρωπαϊκό δίκτυο συνεργασίας για τους ημιαγωγούς, στις 29 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες.
