H απάτη της Theranos: Από μονόκερος αξίας 9 δισ. δολαρίων, «πτώμα» της Silicon Valley
Πώς η Elizabeth Holmes κατάφερε με τα εταιρικά της «μυστικά» να ξεγελάσει επενδυτές, οι οποίοι της έδωσαν 700 εκατ. δολάρια.
της Polina Marinova
Πάνω από 700 εκατομμύρια δολάρια: τόσο ήταν το κεφάλαιο που η Elizabeth Holmes, διευθύνουσα σύμβουλος της Theranos, συγκέντρωσε από επενδυτές για τη δική της εταιρεία εξετάσεών αίματος. Και το έκανε χρησιμοποιώντας γλώσσα όπως την ακόλουθη:
«Κάνουμε εξετάσεις ρουτίνας καθώς και εξειδικευμένες και εσωτερικές εξετάσεις. Αυτό που έχουμε κάνει είναι να πάρουμε αυτές τις εξετάσεις και να αναπτύξουμε τη χημεία και τα αναλυτικά συστήματα που καθιστούν εφικτό το να τις ‘τρέξουμε’ σε ένα μικροσύστημα».
Κι όταν ερωτάτο ως προς το γιατί η εταιρεία απέφευγε να κάνει εκατοντάδες εξετάσεις χρησιμοποιώντας τη δική της κατοχυρωμένη τεχνολογία, έβγαζε ανακοινώσεις όπως η ακόλουθη:
«Σε βάθος χρόνου βελτιστοποιούμε το κλινικό μας εργαστήριο για να ενσωματώσουμε εξετάσεις που παραγγέλνονται συνηθέστερα, και σε κάποιες περιπτώσεις μετακινούμε πόρους από τις κατοχυρωμένες εξετάσεις που παραγγέλνονται σπανιότερα για να φτάσουμε σ’ ένα σημείο όπου οι τάσεις παραγγελιών που παρατηρούμε θα καλύπτονται από τη finger-stick τεχνολογία μας».
Καταλαβαίνετε τίποτα; Ούτε οι επενδυτές κατάλαβαν, και βέβαια ούτε το κοινό και οι δημοσιογράφοι. Εξαρχής, η Holmes κατηγορήθηκε από άλλους παράγοντες του κλάδου επειδή διοικούσε μια εταιρεία μες στη μυστικότητα, αλλά η ασάφεια εξηγείτο με το γνωστό μοτίβο: «Οι ανταγωνιστές μας, μάς παρακολουθούν! Πρέπει να προστατέψουμε τα εταιρικά μυστικά μας».
Στη Theranos η σιωπή ήταν χρυσός. Η εταιρεία απέτρεπε τους εργαζομένους απ’ το να κουβεντιάζουν εταιρικά πρότζεκτ μεταξύ τους, και τα τμήματα ήταν «στεγανοποιημένα» το ένα από το άλλο. Επίσης, κάθε επισκέπτης καλείτο να υπογράψει μια συμφωνία εμπιστευτικότητας, προτού εισέλθει στο κτίριο της εταιρείας.
Είναι δεδομένο ότι όταν κρίνονται εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, οι επενδυτές δικαιούνται να περιμένουν λογοδοσία, διαφάνεια, και αποδείξεις. Αυτό καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο, καθώς οι μη εισηγμένες εταιρείες προσπαθούν με κάθε τρόπο να διατηρήσουν τη μυστικότητά τους. Κι έτσι τα χρήματα συνεχίζουν να εισρέουν, ο ενθουσιασμός διαδίδεται ταχύτατα, και όσοι αποκαλύπτουν προβλήματα εμφανίζονται απλώς ως «απογοητευμένοι πρώην εργαζόμενοι».
Η αμερικάνικη έκδοση του Fortune ήταν το πρώτο περιοδικό που αφιέρωσε ένα εξώφυλλο στη Holmes, η οποία στη συνέχεια βρέθηκε στο εξώφυλλο κάθε μεγάλου επιχειρηματικού περιοδικού ή άλλης έκδοσης στις ΗΠΑ. Όταν ο Roger Parloff ανέλαβε να καλύψει το θέμα για το Fortune το 2014, έθεσε ερωτήσεις που η εταιρεία του είπε ότι «ανήκαν στο πεδίο των εμπορικών μυστικών».
Αλλά ύστερα από χρόνια μυστικών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ αποφάσισε να ρίξει φως στην πραγματικότητα της καθημερινής λειτουργίας της εταιρείας. Την περασμένη Τετάρτη, η Επιτροπή κατηγόρησε επισήμως τη Holmes και τον πρώην πρόεδρο της εταιρείας, Ramesh ‘Sunny’ Balwani, για «μια καλοστημένη, πολυετή απάτη στα πλαίσια της οποίας υπερέβαλλαν ή έκαναν ψευδείς δηλώσεις για την τεχνολογία, τις δραστηριότητες και τις οικονομικές επιδόσεις της εταιρείας».
Και κάπως έτσι, σε μια από τις εντυπωσιακότερες εταιρικές καταρρεύσεις των τελευταίων ετών, η Theranos μετετράπη από μονόκερος αξίας 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα …πτώμα της Σίλικον Βάλεϊ.
Ιδού το μεγαλύτερο δίδαγμα που μπορεί να αντλήσει ο κόσμος της Σίλικον Βάλεϊ απ’ όλη αυτή την ιστορία: Ό,τι συμβαίνει στο σκοτάδι θα βγαίνει πάντα στο φως.
