Στη γειτονιά των αγγέλων

Στη γειτονιά των αγγέλων

Οι angel investors κερδίζουν έδαφος και στην Ελλάδα και το Fortune σας παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στη δράση τους σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο.

Του Τάσου Ζάχου*

Κατεβαίνουμε τα σκαλιά του Μεγάρου Μουσικής στην Αθήνα, με αργά βήματα. Ο συνομιλητής μου, μου ζητάει να πάρει λίγο αέρα, ώστε να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη μας. Είχε προηγηθεί μια δημιουργική διαδικασία δύο ωρών, στην οποία εκπρόσωποι νεοφυών επιχειρήσεων από όλο τον κόσμο παρουσίασαν τις ιδέες τους σε πέντε κριτές, σε μια από τις πολλές αίθουσες του Μεγάρου στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Επιχειρηματικότητας που ξεκίνησε φέτος από την Αθήνα με την εκδήλωση «Disrupt, Startup, Scaleup».

Ενθουσιασμός, πολύ άγχος αλλά και επιθυμία νέων ανθρώπων να ακούσουν χρήσιμες συμβουλές από εκείνους που έχουν την εμπειρία και πάνω από όλα τη θέληση να τους βοηθήσουν.

Ένας από τους πέντε κριτές ξεχωρίζει από τη βραχνή του φωνή και από την ικανότητα να κάνει το κοινό να συμμετέχει. Ο Μπομπ Ντορφ είναι «επενδυτής – άγγελος» ή αλλιώς angel investor, όπως είναι γνωστός ο όρος παγκoσμίως. Συγγραφέας, μαζί με τον Steve Blank, του μεταφρασμένου σε 20 γλώσσες best seller σε ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα, «Startup Owner’s Manual» , είναι ο κατάλληλος άνθρωπος να μας μιλήσει για ένα θεσμό που και στην Ελλάδα δειλά, δειλά κερδίζει έδαφος στα πρώτα στάδια της χρηματοδότησης των startups.

O Μπομπ ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο βοηθώντας νέες επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και μεγάλους οργανισμούς να αναπτύξουν τις σχέσεις με τους πελάτες τους και να ανακαλύψουν τα «μυστικά» της επιχειρηματικότητας. «Ένας angel investor μπορεί να προέρχεται από διάφορα επαγγέλματα, να είναι γιατρός, μηχανικός, επιστήμονας ή και επιχειρηματίας. Αυτού του είδους οι επενδυτές ασχολούνται και επενδύουν συνήθως σε startups που έχουν κάποια σχέση με το αντικείμενο τους. Μπορούν να καταλάβουν τι κάνει μια νέα επιχείρηση επιτυχημένη και να την υποστηρίξουν τόσο σε επίπεδο χρημάτων όσο και σε επίπεδο συμβουλών» μας αναφέρει.

Τι είναι οι επιχειρηματικοί άγγελοι; Eίναι έμπειροι και καταξιωμένοι επιχειρηματίες, διοικητικά στελέχη, αλλά και εταιρείες που ενδιαφέρονται για επενδύσεις, παρέχοντας χρηματοδότηση και διοικητική στήριξη σε επιχειρήσεις, αυξάνοντας τις πιθανότητες των τελευταίων να επιβιώσουν. «Αυτός είναι ο ορισμός» παρατηρεί ο συγγραφέας και συμπληρώνει: «στην ουσία είναι εκείνοι οι άνθρωποι που μπορεί ένας νέος επιχειρηματίας να απευθυνθεί, ξεκινώντας την επιχείρηση του και αφού έχει συγκεντρώσει τα πρώτο του κεφάλαιο από γονείς και φίλους. Στο επόμενο στάδιο και αν η επιχείρηση προχωρήσει, κάποιο venture capital θα αναλάβει να χρηματοδοτήσει την ιδέα, βασιζόμενο πλέον σε περισσότερα στοιχεία. Οι angel investors από τη στιγμή που ο ρόλος τους είναι συνήθως στα πρώτα στάδια της χρηματοδότησης μιας νέας επιχείρησης, αξιολογούν την ομάδα και όχι τόσο τα οικονομικά στοιχεία, καθώς αυτά ακόμα δεν υπάρχουν. Και αυτό είναι το ρίσκο!» σημειώνει ο Μπομπ.

H αγορά των angel investors είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις ΗΠΑ και υπολογίζεται περίπου στα 17 δισ. δολάρια. «Πλέον οι angel investors επενδύουν όλο και μεγαλύτερα ποσά τα οποία για παράδειγμα μπορεί να φτάνουν στις ΗΠΑ από 50.000 μέχρι 100.000 δολάρια για μια επιχείρηση». Στην Ευρώπη ο αντίστοιχος θεσμός γνωρίζει άνθιση τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι αρκετά πιο πίσω σε σύγκριση με την Αμερική. Σύμφωνα με το EBAN, τον ευρωπαϊκό οργανισμό για angel investors και Seed Funds, η αντίστοιχη αγορά υπολογίζεται στα 5 δισ. δολάρια, με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία να είναι οι δύο χώρες που ξεχωρίζουν και παρέχουν τα απαραίτητα κίνητρα για τέτοιου είδους επενδύσεις.

«Παραδοσιακά οι Venture Capitalists δεν επενδύουν στα πρώτα στάδια μιας επιχείρησης. Έχει μεγάλο ρίσκο. Αυτές οι επενδυτικές ευκαιρίες θέλουν έναν διαφορετικού τύπου επενδυτή που έχει τη πίστη ότι μπορεί να ελέγξει το ρίσκο. Για αυτό οι επενδύσεις από τους επενδυτές – αγγέλους δεν έχουν να κάνουν τόσο με τα χρήματα όσο με την έξυπνη τοποθέτηση τους, την κουλτούρα της εταιρείας και την καθοδήγηση της».

O Μπομπ Ντορφ, angel investor σε 27 startups.
O Μπομπ Ντορφ, angel investor σε 27 startups.

Οδηγός επιτυχίας για νεοφυείς επιχειρήσεις
Η συζήτηση μας συνεχίζεται και πηγαίνει στους άμεσα ενδιαφερόμενους για τα χρήματα των επενδυτών, που δεν είναι άλλοι από τους νέους επιχειρηματίες που δοκιμάζουν την τύχη τους, μια τάση που έχει αυξηθεί και την Ελλάδα λόγω της κρίσης, της ανεργίας και των χαμηλών αμοιβών. «Για να πετύχει μια startup το πρώτο και βασικό στοιχείο είναι η ομάδα και ο τρόπος που τα μέλη της συνεργάζονται και δουλεύουν μαζί. Η ιδέα αλλάζει, αλλά η ομάδα πρέπει να είναι σταθερή και ταυτόχρονα ευέλικτη, ώστε να προσαρμόζεται στις αλλαγές. Το δεύτερο στοιχείο είναι το προϊόν – υπηρεσία μιας επιχείρησης να εξυπηρετεί κάποια ανάγκη της αγοράς. Δηλαδή αν υπάρχουν πελάτες για να αγοράσουν αυτό που μια εταιρεία προσφέρει. Και το τρίτο στοιχείο είναι η μοναδικότητα της ιδέας» εξηγεί ο Μπομπ Ντορφ.

O ίδιος, angel investor σε 27 startups και σύμβουλος κυβερνήσεων για θέματα επιχειρηματικότητας, μας επισημαίνει ότι είναι ζωτικής σημασίας το κράτος κάθε χώρας να λειτουργεί υποστηρικτικά προς τους επενδυτές. «Για παράδειγμα η κυβέρνηση της Βραζιλίας ενισχύει με χρήματα τα venture capitals, τα οποία τα διαχειρίζονται και από τις αποδόσεις που πετυχαίνουν, κερδίζει και η ίδια η κυβέρνηση. Οι επενδυτές δεν πληρώνονται με κάποιο είδος αμοιβής, αλλά βγάζουν χρήματα μόνο αν οι τοποθετήσεις τους είναι επιτυχείς. Αυτός είναι ένας πιο εύκολος τρόπος για ένα venture fund, ώστε να βρίσκει τα απαραίτητα κεφάλαια για να επενδύσει σε νεοφυείς επιχειρήσεις».

Ο Bob Dorf συμπληρώνει πως κάθε κυβέρνηση πρέπει να διευκολύνει μια startup να γίνει επιχείρηση, διαμορφώνοντας το κατάλληλο περιβάλλον, με ενέργειες που αφορούν για παράδειγμα στο φορολογικό καθεστώς για νεοφυείς επιχειρήσεις, το οποίο πρέπει να είναι σταθερό για τα πρώτα δύο ή τρία χρόνια λειτουργίας τους, στην παροχή φορολογικών κινήτρων και στη μείωση της γραφειοκρατίας.

«Η κυβέρνηση της Κολομβίας, με την οποία δουλεύω σε σταθερή βάση, έχει καθιερώσει το “one day desk”, δηλαδή τη δυνατότητα o οποιοσδήποτε να μπορεί να ιδρύσει την επιχείρηση του μόλις σε μια μέρα, χωρίς δικηγόρους και γραφειοκρατικές διαδικασίες». Αντίστοιχα κίνητρα πρέπει να δοθούν και στους ίδιους τους επενδυτές που παίρνουν το ρίσκο χρηματοδότησης. «Στις ΗΠΑ προβλέπεται για παράδειγμα ότι για τα πρώτα 75.000 δολάρια που «χάνει» ένας επενδυτής, όταν χρηματοδοτεί μια νέα startup, αντίστοιχα πληρώνει 75.000 δολάρια λιγότερους φόρους! Είναι ένα πολύ γενναιόδωρο κίνητρο, το οποίο και εγώ έχω χρησιμοποιήσει αρκετές φορές» συμπληρώνει ο Ντορφ.

Μπροστά στην είσοδο του Μεγάρου νέοι και νέες, οργανωμένοι σε ομάδες, μπαίνουν και βγαίνουν στο χώρο για να παρουσιάσουν τις ιδέες τους σε παράλληλα workshops. Άλλοι σπεύδουν να μας διακόψουν, ζητώντας τη συμβουλή του. Πρόκειται για ανθρώπους που διαθέτουν την απαραίτητη τόλμη για να επιχειρήσουν και να ιδρύσουν επιχειρήσεις στηριγμένες σε καινοτόμες ιδέες που οδηγούν στην οικονομική ανάπτυξη. «Μη ξεχνάτε , ότι παρά τα όσα διαβάζουμε καθημερινά, το 98% των startups αποτυγχάνουν. Και αυτό είναι οδυνηρό και κοστίζει. Ο επιχειρηματίας πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίζει την αποτυχία από την πρώτη μέρα» σχολιάζει ο Bod Dorf και δίνει τη συμβουλή του σε όποιον επιχειρηματία θέλει να γίνει «άγγελος» αυτών των νέων παιδιών.

«Ένας angel investor έχει σχεδόν μηδενικές πιθανότητες αν κάνει μια ή δύο επενδύσεις. Είναι να σαν προσπαθεί να βρει τη Google σε ένα συνέδριο μιας ημέρας. Πρέπει να λες στον εαυτό σου, “θέλω να επενδύσω 100.000 ευρώ σε startups τα επόμενα δύο χρόνια”. Αν ξεχωρίσεις δέκα νέες επιχειρήσεις, τότε πιθανότατα μια από αυτές να κάνει επιτυχία και να ενισχύσει τις αποδόσεις σου».

Επιχειρηματίες – άγγελοι στην Ελλάδα
Στην χώρα μας ο αριθμός των επιχειρηματιών που επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις στα πρώτα τους στάδια είναι μικρός ακόμα, αλλά αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Έλληνα angel investor είναι ο Μάρκος Βερέμης. Ο γνωστός επιχειρηματίας , πρόεδρος και ιδρυτής της Upstream, είναι επιχειρηματίας άγγελος για πέντε ακόμα εταιρείες.

«Προσωπικά, κινούμαι σε πολύ συγκεκριμένο πεδίο. Δεν είμαι ένας angel investor που κάνει πολλές επενδύσεις. Έχω κάνει τοποθετήσεις σε πέντε εταιρείες , που οι ιδέες τους έχουν συνάφεια με την Upstream, γιατί σε αυτόν τον τομέα, μπορώ να βοηθήσω. Δηλαδή στο Mobile Commerce και στο mobile marketing» αναφέρει στο Fortune.

Η Upstream είναι μια από τις πρώτες πέντε εταιρείες στον κόσμο στην παραγωγή λογισμικού για μάρκετινγκ μέσω κινητών τηλεφώνων. Η εταιρεία λειτουργεί σε παραπάνω από 40 χώρες εξυπηρετώντας διεθνώς πολλές από τις πιο γνωστές εταιρείες του κόσμου. «Παιδί» της εταιρείας είναι η spin out- εταιρεία Persado, η οποία γεννήθηκε στο «στρατηγείο» της Upstream , κατάφερε να αποσπάσει χρηματοδότηση 15 εκατ. δολαρίων(!) από την Bain Capital Ventures, ένα από τα μεγαλύτερα fund της Αμερικής και να προκαλέσει αίσθηση. Η εταιρεία πρωτοπορεί στην τεχνολογία marketing persuasion , ενώ στο Δ.Σ. συμμετέχουν τόσο ο Μάρκος Βερέμης όσο και ο Αλέξης Βρατσκίδης, CEO της Persado.

O πρόεδρος και ιδρυτής της Upstream, Μάρκος Βερέμης.
O πρόεδρος και ιδρυτής της Upstream, Μάρκος Βερέμης. Photo:
O πρόεδρος και ιδρυτής της Upstream, Μάρκος Βερέμης.

Μια ακόμα ελληνική startup στην οποία ο κ. Βερέμης είναι angel investor και έχει καταφέρει να ξεχωρίσει είναι η Workable. «Την Workable δημιούργησαν δύο πρώην στελέχη της Upstream, o Νίκος Μωραΐτικης, πρώην διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας στην Αφρική και o Σπύρος Μαγιάτης, chief software developer. Εξαιρετικά ταλαντούχοι ξεκίνησαν μια επιχείρηση με στόχο την αυτοματοποίηση του Human Resources (ΗR) και πουλάνε σε όλο τον κόσμο.

μωραϊτάκης_μαγιάτης
Οι Νίκος Μωραϊτάκης και Σπύρος Μαγιάτης, Συνιδρυτές της Workable.

Η Workable πλέον έχει φύγει από το αρχικό στάδιο της χρηματοδότησης από Angel Investors και έχει καταφέρει να ολοκληρώσει με επιτυχία δύο γύρους χρηματοδότησης: 950.000 δολάρια από το OpenFund II και ιδιώτες επενδυτές και 1,5 εκατ. δολάρια από την Greylock Partners, ένα από τα σημαντικότερα venture capital funds που δραστηριοποιείται στο χώρο των startups.

«Ο Angel Investor είναι ένα στάδιο πριν. Βάζει λιγότερα χρήματα και είναι το πρώτο άτομο στο οποίο η ομάδα θα απευθυνθεί για να ξεκινήσει. Βέβαια στην Ελλάδα τα venture capitals είναι ενεργά 100% εξίσου από τα πρώτα στάδια των startups» αναφέρει ο Μάρκος Βερέμης. Ο πρόεδρος της Upstream επιβεβαιώνει ότι η δουλειά του άγγελου επενδυτή είναι μια δύσκολη δουλειά με ρίσκο, καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη γνώση και στην εξειδίκευση που πρέπει να έχει ο επενδυτής σε ένα αντικείμενο, αλλά και στο πως θα καθοδηγήσει την ομάδα. «Αν πετύχεις μπορεί να έχεις πολύ μεγάλη απόδοση. Αλλά μια στις πέντε επενδύσεις πετυχαίνουν» μας επισημαίνει.

Όσον αφορά στο κομμάτι των startups στην χώρα μας, τα μηνύματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς παρατηρείται έντονη κινητικότητα από επιχειρηματίες που ζητούν χρηματοδότηση ή έχουν ξεκινήσει με ίδια κεφάλαια. «Τα Jeremie funds (PJ Tech Catalyst Fund του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς, OpenFund II, Elikonos Jeremie Fund και Odyssey Venture Partnerts) στην Ελλάδα έχουν αυξήσει τις επενδύσεις τους. Το καθένα από αυτά έχει μπει σε αρκετές startups. Επίσης υπάρχουν πλέον παραδείγματα προς μίμηση για νέους επιχειρηματίες και εταιρείες στις οποίες έχουν επενδύσει και ξένοι επενδυτές».

Η συμβουλή του για νέες επιχειρήσεις, αλλά και για το πώς να πλησιάσουν έναν angel investor; O Μάρκος Βερέμης εξηγεί: « Στην Ελλάδα οι λίγοι επιχειρηματίες άγγελοι που υπάρχουν “βομβαρδίζονται”. Ο καλύτερος τρόπος για να προσεγγίσεις κάποιον επενδυτή είναι μέσα από το δίκτυο του. Η πιο αποτελεσματική επαφή είναι μέσω σύστασης. Στοχεύστε σε επιχειρηματίες που το αντικείμενό τους έχει συνάφεια με αυτό που θέλετε να κάνετε. Θα σας καταλάβουν καλύτερα και θα νιώσουν πιο engaged Προσωπικά με ενδιαφέρει να ξέρει ο ενδιαφερόμενος τι κάνει η εταιρεία μου, αλλά και ο τρόπος που θα ζητήσει τη βοήθεια μου. Αν κάποιος με προσεγγίσει μέσω Facebook δεν θα ασχοληθώ καν μαζί του».

Η θεσμική πλευρά των angel investors
Πλέον η αγορά των επιχειρηματιών αγγέλων οργανώνεται στην Ελλάδα και με τη βοήθεια φορέων όπως το ΕΒΕΑ, το οποίο προχώρησε στην ίδρυση Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων. Το δίκτυο λειτουργεί λίγο περισσότερο από έξι μήνες. Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στους χώρους του Επιμελητηρίου στις αρχές Μαϊου, ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνος Μίχαλος, αλλά και η διοικούσα επιτροπή ανακοίνωσαν την έναρξη του θεσμού τόσο στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΒΕΑ όσο και στα ΜΜΕ.

Ο επικεφαλής του δικτύου και αντιπρόεδρος του ΕΒΕΑ, Παύλος Θωμόγλου, μιλώντας στο Fortune αναφέρει: «η πρόσκληση εγγραφής Επιχειρηματικών Αγγέλων (Ε.Α.) – επενδυτών στάλθηκε στις αρχές Ιουνίου και η ανταπόκριση είναι μεγάλη. Έως τώρα αριθμούμε ένα σημαντικό αριθμό Ε.Α. ο οποίος ανέρχεται στους τριάντα , ενώ μέχρι τέλος του έτους αναμένουμε ακόμα περισσότερες συμμετοχές».
Πρόκειται στην ουσία για τον πρώτο θεσμό επιχειρηματικών αγγέλων στην Ελλάδα ο οποίος υποστηρίζεται από ένα τόσο μεγάλο φορέα όπως το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και έχει ήδη αναπτύξει δράσεις και συμμετοχές σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και θερμοκοιτίδες.

«Τον Νοέμβριο του 2014 πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίσημη και ολοκληρωμένη παρουσίαση του Δ.Ε.Α – Ε.Β.Ε.Α. στη θερμοκοιτίδα του Επιμελητηρίου, ενώπιον πενήντα και πλέον νεοφυών επιχειρήσεων – επιχειρηματιών, πολλοί από τους οποίους παραευρέθηκαν στην εκδήλωση αποκλειστικά και μόνο για να ενημερωθούν για το Δίκτυο». Ο Παύλος Θωμόγλου επισημαίνει την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, συνέπεια της μειωμένης εμπορικής δραστηριότητας των τελευταίων ετών, αλλά και της μειωμένης χρηματοδοτικής ικανότητα του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Νέες επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να αποσπάσουν τα απαραίτητα κεφάλαια που απαιτούνται για την εκκίνηση τους, με αποτέλεσμα είτε να μένουν αναξιοποίητες οι ιδέες τους, είτε να αναζητούν λύσεις στο εξωτερικό.

«Το Δίκτυο Επιχειρηματικών Αγγέλων του Ε.Β.Ε.Α. έρχεται να καλύψει το χρηματοδοτικό αυτό κενό και να ενισχύσει τη επιχειρηματικότητα εντός του Ελλαδικού χώρου, αξιοποιώντας νέες και καινοτόμες ιδέες αλλά και διατηρώντας ‘τες εντός της χώρας. Επιπλέον, βοηθά τους νέους επιχειρηματίες που εισέρχονται στον επιχειρηματικό στίβο παρέχοντας τους συνεργασία με έμπειρους επιχειρηματίες που ήδη δραστηριοποιούνται εκεί, αλλά και εκπαιδευτικά σεμινάρια επιμόρφωσης σε θέματα επιχειρηματικότητας που είναι πολύ απαραίτητα για τη σταδιοδρομία τους».

Όσο για το αν θεσμός μπορεί να γνωρίσει αντίστοιχη επιτυχία με ανάλογες κινήσεις στο εξωτερικό ο κ. Θωμόγλου αισιοδοξεί, χωρίς να παραβλέπει όμως τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος. «Είμαι σίγουρος ότι η επιτυχία του Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων του Ε.Β.Ε.Α. θα είναι ανάλογη με την επιτυχία που γνωρίζει ο θεσμός στο εξωτερικό εδώ και πολλά χρόνια. Όμως, ο δικός μας ρόλος είναι λίγο πιο δύσκολος. Καθώς είμαστε πρωτοπόροι στο τομέα αυτό, καλούμαστε να εμφυσήσουμε τη νοοτροπία του θεσμού τόσο στους δυνητικούς επενδυτές, όσο και στους επίδοξους επιχειρηματίες που αναζητούν κεφάλαια για τη νεοσύστατη και καινοτόμα επιχείρηση τους. Άλλωστε, για το σκοπό αυτό έχουν προβλεφθεί εκπαιδευτικά σεμινάρια που θα παρέχει το Δίκτυο Επιχειρηματικών Αγγέλων του Ε.Β.Ε.Α. προς κάθε ενδιαφερόμενο που θα συμμετάσχει στις δράσεις του».

Η διαδικασία ένταξης στο δίκτυο
Ο κάθε ενδιαφερόμενος που κατέχει μια επιχειρηματική ιδέα ή λειτουργεί μια καινοτόμα επιχείρηση, μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων του Ε.Β.Ε.Α. στη διεύθυνση www.businessangelsgreece.gr, και να συμπληρώσει το επιχειρηματικό σχέδιο που έχει αναρτηθεί στην αντίστοιχη ενότητα. Στη συνέχεια, το επιχειρηματικό σχέδιο αυτό αξιολογείται από την ομάδα του Δικτύου, η οποία στελεχώνεται από ικανά και έμπειρα στελέχη της αγοράς, και, αφού αυτό εγκριθεί, ενημερώνεται ο επιχειρηματίας και προχωράει στο δεύτερο στάδιο. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει τη προετοιμασία της επιχειρηματικής ιδέας – σχεδίου από τον ίδιο το κάτοχό της (επιχειρηματία) για παρουσίαση στους Επιχειρηματικούς Αγγέλους – μέλη του Δικτύου (επενδυτές) προς αναζήτηση χρηματοδότησης και συνεργασίας.

Εκεί ολοκληρώνεται η συμμετοχή του Δικτύου στη διαδικασία αυτή και τα δυο μέρη (επενδυτής και επιχειρηματίας) αποφασίζουν το τρόπο και τους όρους συνεργασίας τους ανεξάρτητα από το Δίκτυο.

Σίγουρα ο θεσμός των αγγέλων επενδυτών απαιτεί ακόμα πολύ προσπάθεια και χρόνο για να μπορέσει να αναπτυχθεί στην Ελλάδα των οικονομικών προβλημάτων. Τουλάχιστον μέσα από την κρίση ενισχύθηκαν εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης της υγιούς επιχειρηματικότητας που βρίσκουν όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Καλώς ήρθατε λοιπόν στη γειτονία των αγγέλων…

Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα