2020: Η χρονιά που τα κάναμε «όλα διαφορετικά»

Σχεδόν στην αρχή του ξεσπάσματος της πανδημίας, κοντά στον Μάρτιο, η UNESCO δημοσίευσε τα στοιχεία της σχετικά με τις επιπτώσεις του ιού στην παγκόσμια εκπαίδευση. Περίπου 1,3 δισ. μαθητές και σπουδαστές σε ολόκληρο τον κόσμο δεν ήταν σε θέση να παρακολουθήσουν τα μαθήματα ή τις σπουδές τους μέχρι το Μάρτιο του 2020. Τα στοιχεία της UNESCO αναφέρονται σε μαθητές που είναι εγγεγραμμένοι σε επίπεδο προσχολικής, πρωτοβάθμιας, κατώτερης και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και σε τριτοβάθμιο επίπεδο. 1.379.344.914 μαθητές ή 80% των μαθητών σε ολόκληρο τον κόσμο έμειναν εκτός εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εφόσον οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να τα κλείσουν σε μια προσπάθεια περιορισμού της μετάδοσης του ιού.

Όπως η τηλεργασία, έτσι και η τηλεκπαίδευση μπήκε για τα καλά στη ζωή μας, άλλοτε με εύκολο και άλλοτε με… δύσκολο τρόπο. Για εκατομμύρια μαθητές αλλά και εκπαιδευτικούς, η μετάβαση από το φυσικό περιβάλλον της εκπαιδευτικής αίθουσας δεν έγινε, δυστυχώς, με τον πιο ομαλό τρόπο, ενώ ανησυχητικό ήταν το ποσοστό των μαθητών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σχολείο ή τις σπουδές τους καθώς δεν διέθεταν τα απαραίτητα ψηφιακά εργαλεία για να συντονιστούν με τα νέα δεδομένα. Πριν λίγο διάστημα, η McKinsey σε έρευνά της εξήγησε πώς τα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν, μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση, μια «ευκαιρία» να διαμορφώσουν εκ νέου τη χρήση του φυσικού και εικονικού χώρου, αφού η απομακρυσμένη και διαδικτυακή μάθηση είναι ακόμη σε ισχύ.

Ο κλάδος των ταξιδιών και γενικά του τουρισμού δέχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα εξαιτίας της πανδημίας, σημειώνοντας τεράστια μείωση στην επιβατική ζήτηση. Σε ένα κλίμα όπου οι αεροπορικές εταιρείες δυσκολεύονται να επιβιώσουν, το μέλλον των αερομεταφορών διαγράφεται με λιγότερες πτήσεις. Την ίδια στιγμή, η απομακρυσμένη εργασία, ελάττωσε αυτόματα την ανάγκη για επαγγελματικά ταξίδια, ενώ τεστ ανίχνευσης, θερμικές κάμερες, μάσκες και πολλά άλλα έγιναν πιο απαραίτητα και αναγκαία από ποτέ.

Οι αεροπορικές εταιρείες οδεύουν προς συνολικές απώλειες 157 δισ. δολαρίων φέτος και την επόμενη χρονιά, όπως προειδοποίησε σήμερα ο βασικός παγκόσμιος φορέας τους, αναθεωρώντας περαιτέρω επί τα χείρω τις προβλέψεις του για τη βιομηχανία ως απάντηση σε ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων κορωνοϊού και περιοριστικών μέτρων που επηρεάζουν βασικές αγορές.

Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA), που τον Ιούνιο είχε προβλέψει 100 δισ. δολάρια σε απώλειες για μια περίοδο δύο ετών, ανέφερε ότι τώρα προβλέπει μόνο για φέτος έλλειμμα 118,5 δισ. δολαρίων και 38,7 δισ. δολαρίων επιπλέον για το 2021.

Από το ξέσπασμα της πανδημίας έχετε μετρήσει πόσες ανταλλάξατε μηνύματα και κάνατε βιντεοκλήσεις; Ο τρόπος που επικοινωνούμε άλλαξε αρκετά απότομα στα περισσότερα μέρη του κόσμου λόγω του περιορισμού στην κυκλοφορία, της τηλεργασίας, της τηλεκπαίδευσης και γενικότερα του εγκλεισμού στο σπίτι.

Ζούμε πρωτόγνωρους καιρούς και η καθημερινότητά μας έχει διαταραχθεί σαν να βρισκόμασταν σε πόλεμο. Σίγουρα, κανείς δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένος από τη νέα πραγματικότητα. Όλοι, όμως, καθημερινά κάνουμε βιντεοκλήσεις με συναδέλφους, συγγενείς και φίλους και δεν χάνουμε ευκαιρία να ενημερώσουμε τους λογαριασμούς μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας, όπου η συνάντηση με ανθρώπους είναι μια σχεδόν αδύνατη πρόκληση, ορισμένοι διαδικτυακοί daters συνεχίζουν την αναζήτηση ρομαντισμού, αλλά μέσω συνομιλιών με βίντεο αντί να συναντιούνται από κοντά. Και πρέπει να είναι πιο δημιουργικοί, πιο υπομονετικοί και καλύτεροι συνομιλητές -δεξιότητες που δεν ήταν στο παρελθόν τόσο σημαντικές.

Είτε λόγω πλήξης, μοναξιάς, και ύπαρξης ελεύθερου χρόνου, είτε ενός συνδυασμού όλων αυτών, πολλοί διαδικτυακοί daters λένε ότι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τις εφαρμογές γνωριμιών για να ξεφύγουν από τη μοναξιά εκτός από την εύρεση συντρόφων. «Δεν υπάρχει τίποτα άλλο να κάνουμε τώρα», λέει η Jasmine Kennedy, κάτοικος της Νέας Υόρκης που συνήθως χρησιμοποιεί μια εφαρμογή γνωριμιών που ονομάζεται Ship.

Μια έρευνα της διαδικτυακής πλατφόρμας γνωριμιών Coffee Meets Bagel με τη συμμετοχή 1.140 χρηστών μετά το ξέσπασμα της πανδημίας κατέδειξε μερικές από τις συμπεριφορές που αλλάζουν. Συγκεκριμένα, διαπίστωσε ότι το 39% των ερωτηθέντων σχεδίαζε να στείλουν περισσότερα μηνύματα στους υποψήφιους συντρόφους τους, ενώ το 29% είχε πρόθεση να τηλεφωνήσει και το 28% δήλωσε ότι θα συνομιλούσε περισσότερο μέσω βίντεο.

Τους τελευταίους μήνες διαπιστώσαμε πόσο σημαντική δυνατότητα είναι οι ηλεκτρονικές παραγγελίες και η παράδοση αγαθών κατ’ οίκον. Παλιότερα, και πριν από την ύπαρξη του υπολογιστικού νέφους, που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αυξήσουν τις ηλεκτρονικές πωλήσεις τους γρήγορα, τα ηλεκτρονικά καταστήματα θα είχαν τεράστια προβλήματα στην αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης. Πιο συγκεκριμένα για τη χώρα μας, ο ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) και το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματοποίησαν κυλιόμενη έρευνα καταναλωτών, με δείγμα 1.050 ατόμων την περίοδο τον Μάρτιος-Μάιος 2020 με θέμα τις online αγοραστικές-καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών λόγω της εμφάνισης του κορωνοϊού στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια σημαντική αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού εμπορίου καταναλωτών λόγω της πανδημίας που θα συνεχισθεί σε μεγάλο βαθμό και μετά την κρίση.

Συγκεκριμένα σε σχέση με πέρυσι έχει υπερ-διπλασιαστεί η συστηματική τάση αγορών από ηλεκτρονικά καταστήματα γενικά (από το 21% των χρηστών διαδικτύου που είχε κάνει τουλάχιστον μία διαδικτυακή αγορά το τελευταίο δεκαήμερο το 2019) σε 51% τον Μάιο 2020 (με το ποσοστό μάλιστα να είναι σταθερό και στις δύο μετρήσεις του Μαΐου).

Τα φετινά Χριστούγεννα δεν θυμίζουν σε τίποτα εκείνα των περασμένων ετών, πουθενά στον κόσμο: οι εορταστικές εκδηλώσεις περιορίστηκαν ή ακόμη και απαγορεύτηκαν και τη θέση τους πήραν τα σκληρά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σίγουρα, οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο δεν μπόρεσαν να βρεθούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα τις ημέρες των εορτών ενώ πολλά έθιμα που «απαιτούν» θεαματικές εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις πολλών ατόμων «πάγωσαν». Τα γνωστά σε όλους ρεβεγιόν έδωσαν τη θέση τους σε συγκεντρώσεις ελάχιστων ατόμων στα σπίτια, υπό το φόβο μιας νέας έξαρσης.

Στον ίδιο ρυθμό κινήθηκε και η εορταστική αγορά, με τα καταστήματα να προσαρμόζονται στις καταστάσεις προσπαθώντας να εξυπηρετήσουν το καταναλωτικό κοινό. Εμπορικοί δρόμοι και γεμάτοι κόσμο και καταστήματα με ουρές είναι εικόνες που δεν είδαμε φέτος στη χώρα μας, σε αντίθεση με μερικές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι πως η τεχνολογία κατέστησε δυνατή την ένωση οικογενειών και φίλων, σε οποιοδήποτε μέρος της χώρας ή του πλανήτη και αν βρίσκονται αυτές τις γιορτινές μέρες.