Μια ελληνική πολυεθνική «παντρεύεται» με έναν γαλλικό κολοσσό

Συνέντευξη στον Τάσο Ζάχο

Η στρατηγική σύμπραξη και η ενσωμάτωση των βασικών δραστηριοτήτων της εταιρείας S&B από την γαλλική Imerys έναντι 525 εκατ. ευρώ, ήταν σίγουρα μια από τις μεγαλύτερες συμφωνίες μέσα στο 2014. Η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά – πρώην Βαρυτίνη – αποτελεί σίγουρα μια από τις πιο εμβληματικές επιχειρήσεις της Ελλάδας και η οικογένεια Κυριακόπουλου βρίσκεται στο τιμόνι της για περισσότερα από 80 χρόνια. Η επίτευξη του μεγάλου deal που έφερε την εταιρεία υπό τη σκέπη ενός ξένου κολοσσού, ακολούθησε την έξοδο της S&B από το ελληνικό χρηματιστήριο και τη μεταφορά της έδρας της το 2013 στο Λουξεμβούργο.

Συναντήσαμε τον πρόεδρο της ελληνικής πολυεθνικής εταιρείας και πρωταγωνιστή της συμφωνίας, που σχολιάστηκε εκτενώς σε εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ, Οδυσσέα Κυριακόπουλο, στο πλαίσιο της διεθνούς ημερίδας με τίτλο «Κλιματική Αλλαγή: Παρελθόν, Παρόν & Μέλλον», που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο στο «Μουσείο Γουλανδρή – Φυσικής Ιστορίας», με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη λειτουργία του.

Ο πρώην επικεφαλής του ΣΕΒ και νυν αντιπρόεδρος του ΙΟΒΕ μίλησε στο FortuneGreece.com για όλα: για τη συμφωνία και τους ακριβείς της όρους, για το μέλλον της εταιρείας του, για το νέο του ρόλο στην Imerys, για το περιβάλλον και τις πρακτικές της S&B, αλλά και για τις επενδύσεις και την ελληνική οικονομία.

Κύριε Κυριακόπουλε, πρόσφατα ανακοινώσατε τη συμφωνία απορρόφησης της S&B από την Imerys. Γιατί πήρατε τώρα αυτή την απόφαση;

Η συγχώνευση με την Imerys δίνει μια ισχυρή προοπτική για την εταιρεία μας. H Imerys, ενώ είναι μια πολύ μεγάλη εταιρεία, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Γαλλίας, στην ουσία είναι ακόμα μια οικογενειακή επιχείρηση. Δεν ελέγχεται πλέον από τους Ρότσιλντ, που όντως έφτιαξαν την εταιρεία πριν από πολλές δεκαετίες, αλλά το 56% της επιχείρησης ανήκει σε δύο ισχυρές επιχειρηματικές οικογένειες: αυτή του Άλμπερτ Φρερ από το Βέλγιο και αυτή του Πολ Ντεμαρέ από τον Κανάδα. Πριν από περίπου 20 χρόνια οι δύο αυτοί επιχειρηματίες αποφάσισαν να φτιάξουν μια εταιρεία, την GBL, και να επενδύσουν από κοινού σε διάφορες βιομηχανίες στην Ευρώπη. Μια από αυτές τις επενδύσεις τους είναι και η Imerys. Εμείς γινόμαστε ο τρίτος μεγαλύτερος μέτοχος της γαλλικής εταιρείας, με ποσοστό 4,4%, μετά τις δύο οικογένειες. Στο πλαίσιο της συμφωνίας έχουμε κάνει δύο συμβάσεις. Η μια σύμβαση είναι με την Imerys και άλλη με την GBL. Με την Imerys υπάρχει μια σύμβαση αγοραπωλησίας και με τη GBL μια σύμβαση μετόχων, γιατί τα δικαιώματα μειοψηφίας που πήρε η οικογένεια Κυριακόπουλου, τα πήρε από τη GBL. Η συμφωνία εξασφαλίζει στην οικογένεια μας το δικαίωμα αντιπροσώπευσης στο Διοικητικό Συμβούλιο της Imerys, στην επιτροπή που χαράσσει στρατηγική και στην επιτροπή που παρακολουθεί τα θέματα εσωτερικού ελέγχου.

Όσον αφορά στο χρηματικό σκέλος της συμφωνίας, το σύνολο των μετοχών της S&B αξιολογήθηκε στα 525 εκατ. ευρώ (έτσι αξιολογήθηκαν τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας). Στην S&B όμως εκτός από την οικογένεια Κυριακόπουλου, που κατέχει το 61% των μετοχών, το υπόλοιπο 39% ανήκει στην Rhone Capital. Η Rhone, ως private equity, πήρε μόνο μετρητά και αποχώρησε, καθώς αυτή είναι η λογική αυτών των σχημάτων. Μπαίνουν σε μια εταιρεία, την αναδομούν και συνήθως σε μια πενταετία αποχωρούν. Στη περίπτωση της S&B έφυγαν μόλις σε δύο χρόνια, καθώς προέκυψε αυτή η ευκαιρία και κατάφεραν σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα να υπερδιπλασιάσουν την αρχική τους επένδυση.

Η συμφωνία μας με την Imerys έπρεπε να γίνει τη δεδομένη χρονική στιγμή. Στη δική μας αγορά δεν μπορείς να μένεις στάσιμος. Ο ανταγωνισμός εντείνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, από την Ασία μέχρι την Λατινική Αμερική. Στην Ευρώπη η αγορά μας βρίσκεται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Υπάρχει μια τάση συγκέντρωσης μικρότερων εταιρειών παγκοσμίως σε μεγαλύτερα σχήματα, ώστε να μπορέσουν να αντέξουν στον ανταγωνισμό. Η S&B τα τελευταία 20 χρόνια εξαγόρασε πολλές εταιρείες, τις οποίες και ενσωμάτωνε προχωρώντας έτσι σε διαδικασία καθετοποίησης σε πολλά στάδια της λειτουργίας της.

Γιατί σε αντίθεση με τη Rhone Capital, η οικογένεια Κυριακόπουλου επέλεξε τα 2/3 του τιμήματος που της αντιστοιχεί να το πάρει υπό μορφή μετοχών;

To κομμάτι που αντιστοιχεί στην οικογένεια Κυριακόπουλου είναι στην πλειοψηφία μετοχές και ένα μικρό κομμάτι είναι σε ρευστό. Εμείς δεν θέλαμε να πουλήσουμε την εταιρεία, πιστεύουμε απόλυτα στην S&B, αλλά έπρεπε να βρούμε έναν άλλο τρόπο να τη μεγαλώσουμε, αφού ο αρχικός σχεδιασμός δεν ήταν πλέον εύκολο να υλοποιηθεί. Όπως ανακοίνωσε η ίδια η Imerys, 214 εκατομμύρια ευρώ θα καταβληθούν σε μετοχές της που θα εκδοθούν σε βάση δικαιώματος προαίρεσης αποκλειστικά για την οικογένεια Κυριακόπουλου, ενώ τα υπόλοιπα 311 εκατ. ευρώ θα καταβληθούν σε μετρητά και αφορύν κυρίως στη Rhone Capital, στο Δ.Σ και στα στελέχη της S&B.

 

To αυξημένο κόστος χρηματοδότησης στην Ελλάδα, ήταν ο βασικός παράγοντας για να προχωρήσετε στη συμφωνία; Αποτελεί η συμφωνία αυτή «ανάσα» και για την εξυπηρέτηση του δανεισμού της S&B;

Όλα ξεκίνησαν από τον τρόπο και το κόστος χρηματοδότησης. Δεν μπορούσαμε ως εταιρεία να αντλήσουμε τα απαραίτητα κεφάλαια από το ελληνικό χρηματιστήριο. Στη συνέχεια οι ξένες τράπεζες που μας χρηματοδοτούσαν αποχώρησαν, η μια μετά την άλλη, λόγω της κρίσης και του ελληνικού ρίσκου και έτσι όλο το βάρος έπεσε στις ελληνικές τράπεζες, σε μια εποχή που είχαν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας. Έτσι αποφασίστηκε η έξοδος από το ελληνικό χρηματιστήριο, η ανασύνταξη του ομίλου κάτω από το Λουξεμβούργο και η έξοδος στις αγορές μέσω της έκδοσης ομολόγου τον Ιούλιο του 2013. Το επιτόκιο δανεισμού ήταν πολύ υψηλό, στο 9,25 %, καθώς το timing της έκδοσης δεν ήταν το καλύτερο. Όμως κρίναμε τότε ότι το να αναβάλουμε την έκδοση του ομολόγου για το Φθινόπωρο του 2013, είχε πολύ μεγαλύτερο ρίσκο, καθώς οι αγορές άλλαζαν από τη μια μέρα στην άλλη, ενώ το κόστος για την έκδοση του ήταν ήδη μεγάλο. Αν και το ομόλογο εκδόθηκε στο Λουξεμβούργο, η εταιρεία «πλήρωσε» την αβεβαιότητα που επικρατούσε τότε στην ελληνική οικονομία, παρά το γεγονός ότι το 95% του τζίρου μας προέρχεται από τις αγορές του εξωτερικού. Με το ομόλογο ξεπληρώσαμε τις τράπεζες και μειώσαμε τον τραπεζικό μας δανεισμό.

Πόσο καιρό κράτησαν οι διαπραγματεύσεις και τι είδε η Imerys σε εσάς;

Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν έξι με επτά μήνες. Όλα ξεκίνησαν όταν η Imerys προσπάθησε ανεπιτυχώς να αγοράσει ένα μεγάλο ανταγωνιστή μας στην Αμερική. Όταν είδαμε αυτή την υπόθεση, που πήρε δημοσιότητα σε έναν κλάδο που γνωρίζουμε πολύ καλά, καταλάβαμε ότι μια τέτοια οικονομική συμφωνία θα ήταν πολύ δύσκολο να την πετύχουμε, ακόμα και αν βάζαμε την S&B σε ένα ξένο χρηματιστήριο και υλοποιούσαμε τα πιο τρελά όνειρα και σχέδια μας. Επίσης εκτιμήσαμε ότι τα επόμενα πέντε χρόνια μόνο εύκολα δεν θα ήταν σε παγκόσμιο επίπεδο για την οικονομία, ενώ η Rhone Capital που είχε επενδύσει σε εμάς, κάποια στιγμή θα πίεζε να βγάλει τα χρήματα της. Εμείς είμαστε μια βιομηχανική επιχείρηση, μια οικογένεια με μεγάλη παράδοση που κάνουμε κινήσεις μακροπρόθεσμες σε παγκόσμιο επίπεδο και δεν παίζουμε την εταιρεία μας “κορώνα – γράμματα”.

Έτσι αποφάσισα να χτυπήσω εγώ την πόρτα της Imerys, με δεδομένο ότι δεν προχώρησε η εξαγορά της αμερικανικής εταιρείας και να τους προτείνω συγχώνευση με την S&B, καθώς δραστηριοποιούμαστε με την ίδια επιτυχία στην ίδια αγορά. Η πρώτη τους αντίδραση ήταν πολύ θετική, αλλά αιφνιδιάστηκαν καθώς είχαν την εντύπωση ότι η οικογένεια Κυριακόπουλου θα διατηρούσε τον ολοκληρωτικό έλεγχο της S&B. Μάλιστα να σας αποκαλύψω ότι η Imerys μας είχε ήδη προσεγγίσει με δική της πρωτοβουλία δύο φορές στο παρελθόν. Η πρώτη μάλιστα ήταν το 1999, αλλά τότε αρνηθήκαμε , καθώς δεν είχαμε ανάγκη τα κεφάλαια. Αρχικά δεν πίστευαν ότι μπορεί να γίνει η συμφωνία, αλλά η διαπραγμάτευση ευνοήθηκε από το γεγονός ότι τα 2/3 του τελικού τιμήματος που μας αφορά θα είναι σε μετοχές. Μου πρότειναν να μπω στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας και κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης διαπιστώσαμε ότι οι εταιρείες μας έχουν κοινές αξίες, αποστολή και όραμα. Η Imerys και η S&B μοιάζουν απίστευτα όσον αφορά στη κουλτούρα τους και έχουν πορεία κοινή σε πολλά σημεία κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους.

Γιατί στη συμφωνία σας δεν συμπεριλήφθηκαν οι βωξίτες;

Στην Imerys δεν βλέπουν τον βωξίτη σαν βιομηχανικό ορυκτό. Ο βωξίτης είναι ένα μετάλλευμα, είναι μια διαφορετική αγορά με πολύ περιορισμένους πελάτες σήμερα. Δεν ταίριαζε καλά στο προφίλ της εταιρείας τους. Για την S&B ήταν και παραμένει μέρος της δραστηριότητάς μας. Να σας θυμίσω ότι ξεκινήσαμε το 1934 με δύο εταιρείες, την “Βωξίται Παρνασσού” στη Φωκίδα και την “Αργυρομεταλλευμάτων & Βαρυτίνης” στη Μήλο, με διαφορετικές μετοχικές συνθέσεις. Το 1996 η S&B πλέον εξαγόρασε τους Βωξίτες Παρνασσού, για να αναπτύξει περαιτέρω τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, η οποία θα εξακολουθήσει να παραμένει στα χέρια της εταιρείας μας και της Rhone Capital, μέσω της θυγατρικής εταιρείας «Ευρωπαϊκοί Βωξίτες».

Ποιος θα είναι ο ρόλος σας στο νέο σχήμα;

Εγώ δεν αφήνω την εταιρεία. αλλά παραμένω σε αυτή με την παρουσία μου στο διοικητικό της συμβούλιο. Αυτό που παραχωρήσαμε είναι ο έλεγχος της S&B. Επιτρέψτε μου να πω ότι είναι υπέρβαση και σε προσωπικό επίπεδο να παραχωρήσεις τον έλεγχο της εταιρείας σου σε κάποιον άλλο, ύστερα από τόσα χρόνια στο τιμόνι της. Στο νέο Δ.Σ της Imerys, η οικογένειά μου θα είναι μειοψηφικός μέτοχος, ο ρόλος μου θα είναι μη εκτελεστικός, αλλά τα στελέχη της S&B παραμένουν και θα εξελιχθούν μέσα σε έναν τεράστιο οργανισμό, γεγονός που δημιουργεί γι’ αυτούς νέες μεγάλες δυνατότητες.

Μετά τη συμφωνία, πολλοί ανέφεραν ότι σε μια κρίσιμη περίοδο, ακόμα μια ιστορική βιομηχανία αφήνει τη χώρα και «στερεί» από το ελληνικό δημόσιο φορολογικά έσοδα (μέσω της διαδικασίας transfer pricing). Πώς το σχολιάζετε;

Η εταιρεία μας είναι παγκόσμιος παίχτης εδώ και 25 χρόνια. Στην περίπτωση της S&B είναι λάθος να λέμε ότι χάνει το Δημόσιο έσοδα. Συγκεκριμένα όσον αφορά στο transfer pricing, αυτό υπάρχει πάντα όταν δυο εταιρείες του ιδίου ομίλου σε διαφορετικές χώρες έχουν μεταξύ τους συναλλαγές. Οι ελληνικές φορολογικές αρχές πάντα ενδιαφέρονται να μεγιστοποιήσουν τις τιμές με τις οποίες πωλούνται τα προϊόντα μας στο εξωτερικό. Από την άλλη για μια θυγατρική μας στη Γερμανία, που είναι μεγάλη αγορά για εμάς, οι αντίστοιχες αρχές εξετάζουν σε τι τιμή αγοράζει η εκεί εταιρεία. Είναι μια διαδικασία που γίνεται συνεχώς και τα συστήματα είναι πολύ διαφανή, ενώ υπάρχει και συνεννόηση των φορολογικών αρχών τακτικά. Θα φορολογηθείς ή στη μια ή στην άλλη πλευρά. Πολλές φορές οι φορολογικοί συντελεστές είναι διαφορετικοί μεταξύ τους και ένας επιχειρηματίας έχει κίνητρο να μεταφέρει τα κέρδη του εκεί όπου ο συντελεστής είναι χαμηλότερος. Στην Ελλάδα ο αντίστοιχος φορολογικός συντελεστής είναι χαμηλότερος. Το transfer pricing γίνεται μέσα από τα προϊόντα και είναι ένα εύκολο πεδίο κριτικής, αλλά για την S&B δεν αλλάζει κάτι από τη συμφωνία της με την Imerys, καθώς εδώ και 25 χρόνια κινούμαστε στις διεθνείς αγορές και τα κέρδη μας που απορρέουν από την εκεί δραστηριότητα, φορολογούνται στις χώρες που παράγονται.

Το ελληνικό τμήμα της εταιρείας παραμένει στην Ελλάδα και θα φορολογείται εδώ, όπως γίνεται μέχρι τώρα. Η οικογένειά μου φορολογείται στην Ελλάδα. Εδώ είναι η έδρα μας, δεν μετακομίζουμε. Φορολογούμαστε, όπως όλοι οι Έλληνες πολίτες. Φόρους πληρώναμε και πριν, φόρους θα πληρώνουμε και τώρα στο ελληνικό δημόσιο και μάλιστα για τα παγκόσμια εισοδήματά μας σε προσωπικό επίπεδο. Τα κέρδη της Imerys που θα αντιστοιχούν στις μετοχές μας θα πάνε στην εταιρεία στο Λουξεμβούργο και θα επιστρέφουν στην Ελλάδα, όπου φορολογούνται ως κέρδη διανομής. Οι βάσεις της S&B παραμένουν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Μήλο. Η S&B χωρίς τα βιομηχανικά ορυκτά της Μήλου δεν έχει νόημα να υφίσταται.

O νέος όμιλος εγγυάται για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης;

Είμαι σίγουρος για αυτό 100%, Δεν θα μπορούσα άλλωστε ποτέ να συνεργαστώ με μια εταιρεία που δεν πιστεύει σε αυτές τις αξίες. Ο άνθρωπος και το περιβάλλον είναι πολύ ψηλά στην ιεραρχία της Imerys, όπως είναι και στην S&B. Όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, η δραστηριότητα των μεταλλείων γενικότερα αλλοιώνει το περιβάλλον. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι για να μπορέσεις να βγάλεις κάτι μέσα από τη γη, θα σκάψεις, θα ανοίξεις τρύπες, θα δημιουργήσεις νέα βουνά και θα αλλάξει η φυσιολογία και η δομή της γης. Εμείς δεν έχουμε χημικά απόβλητα, γιατί δεν κάνουμε τέτοιου είδους διεργασίες.

Μάλιστα σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 14 Νοεμβρίου του 2012, η εταιρεία έλαβε το Βραβείο Αναγνώρισης 2012 για περιβαλλοντική πρακτική στις εγκαταστάσεις της Μήλου. Η πρακτική αφορά στη φυσική ξήρανση του ορυκτού μπεντονίτη που μειώνει σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας. Η φυσική ξήρανση, έναντι της βιομηχανικής, εξοικονομεί κατ’ έτος ενέργεια της τάξης του 35%, μειώνοντας όχι μόνον την κατανάλωση καυσίμου, αλλά και τις ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 24.000 ΜΤ. Μετά και την αναγνώριση αυτή η S&B προχώρησε στη μεταφορά της πρακτικής και σε άλλες εγκαταστάσεις του ομίλου διεθνώς. Η δραστηριότητά μας προκαλεί αντιδράσεις σε ένα μέρος της κοινωνίας που δεν συμφωνεί με τη δική μας δράση. Εμείς από την πλευρά μας προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις της δραστηριότητάς μας στο περιβάλλον, μαθαίνουμε συνεχώς και στηρίζουμε προσπάθειες ευαισθητοποίησης όπως αυτές για την κλιματική αλλαγή που διοργανώνει το «Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας». Πρόκειται για μια πρωτοβουλία με ιδιωτικά κεφάλαια της οικογένειας Γουλανδρή, την οποία στηρίζει η S&B και άλλες επιχειρήσεις, το ελληνικό δημόσιο και η Κομισιόν και χρειάζεται περαιτέρω στήριξη.

Υπήρξατε επικεφαλής του ΣΕΒ για έξι χρόνια, αλλά και του ΙΟΒΕ. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες βιομήχανοι έχουν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης;

Στην Ελλάδα έχουμε μια εντύπωση ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να σκέφτονται μόνο εθνικά. Εγώ δεν το πιστεύω αυτό. Οι επιχειρήσεις σήμερα λειτουργούν πέρα από τα εθνικά σύνορα και δεν έχουν ταυτότητα. Ο επιχειρηματίας αγαπάει τον τόπο του, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο και βλέπει την αναλογία ρίσκου-κέρδους που τον ευνοεί για να επενδύσει. Στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης οι περισσότεροι Έλληνες επιχειρηματίες βρέθηκαν απροετοίμαστοι, γιατί δεν είχαν την απαιτούμενη εξωστρέφεια που χρειάζεται. Για παράδειγμα η S&B δεν έγινε τυχαία μια εταιρεία που δρα σε 22 χώρες και πουλάει σε 80 χώρες. Είναι μια διαδικασία δεκαετιών που απαιτεί σκληρή δουλειά και οργάνωση. Στην πλειοψηφία τους οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν έβλεπαν πέρα από την ελληνική αγορά, χάνοντας έτσι την ευρύτερη αγορά που είναι αυτή των Βαλκανίων, αλλά και η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Αυτό εν μέρει μπορεί να οφείλεται στο ότι έχεις να τραβήξεις τόσα πολλά ως επιχειρηματίας στην Ελλάδα, καθώς ο χρόνος που δαπανάς μη παραγωγικά για να τα βάλεις με το κράτος της γραφειοκρατίας δεν σου επιτρέπει να συγκεντρωθείς επαρκώς στο τι γίνεται παγκοσμίως. Όταν ήμουν επικεφαλής στον ΣΕΒ, είχαμε κάνει μετρήσεις που έδειχναν ότι το κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα σε σχέση με το μέσο κόστος στην Ε.Ε. επιβαρύνει το τελικό κόστος του προϊόντος κατά 5 – 7%, άρα μειώνει το τελικό περιθώριο κέρδους της επιχείρησης. Βέβαια στη χώρα μας υπάρχουν ακόμα υγιείς και κερδοφόρες επιχειρήσεις, αλλά γενικά το πρόβλημα της χαμηλής ρευστότητας είχε σημαντικές συνέπειες σε όλες τις επιχειρήσεις και στους πελάτες τους. Οι επιχειρηματίες αναγκάστηκαν να βάλουν ως πρώτη προτεραιότητα τα ταμειακά τους διαθέσιμα και την επιβίωση της επιχείρησης τους.

Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι τα άμεσα βήματα, ώστε η ελληνική οικονομία να προσελκύσει επενδύσεις από το εξωτερικό;

Το κόστος επένδυσης στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερο, μια και ο κάθε επενδυτής συνυπολογίζει το πρόσθετο ρίσκο λόγω της αβεβαιότητας που ακόμα επικρατεί για την ελληνική οικονομία. Έτσι κάποιος επενδυτής που θέλει να βάλει τα χρήματά του στην Ελλάδα περιμένει μεγαλύτερη επιστροφή σε σύγκριση με άλλες χώρες. Η Ελλάδα δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει πολύ κακό ιστορικό στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Αν αναλύσετε τις επενδύσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα, θα διαπιστώσετε ότι είναι κυρίως εξαγορές ΔΕΚΟ και ακινήτων, ενώ οι αντίστοιχες επενδύσεις για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων, που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, είναι πολύ λίγες. Κινήσεις όπως η εξαγορά της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας από τον όμιλο Carlsberg-Mythos Ζυθοποιία είναι πολύ σημαντικές, καθώς ενισχύουν τον ανταγωνισμό στην αγορά της μπύρας, δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και είναι φανερό ότι πρέπει να γίνουν και άλλες τέτοιες ενέργειες. Ένα ακόμα καλό παράδειγμα που αφορά τις ξένες επενδύσεις στη χώρα μας, είναι η περίπτωση της Rhone που επένδυσε στην S&B και βγαίνει κερδισμένη.

Συγκεκριμένα για το τι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα σήμερα, πρέπει να ξεκινήσουμε από την ασφάλεια δικαίου, κάτι που υποτιμάμε και είναι πολύ σημαντικό. Στη χώρα μας το δίκαιο συνεχώς μεταβάλλεται. Αν έχουμε κάπου απαράδεκτα υψηλή παραγωγικότητα, είναι στους πόσους νόμους βγάζουμε! Χρειαζόμαστε λιγότερους νόμους και τροπολογίες και περισσότερη σταθερότητα. Ο κάθε υπουργός θεωρεί ότι αξιολογείται από τον αριθμό των νόμων που θα περάσει η Βουλή, με αποτέλεσμα να έχουμε βεβιασμένες κινήσεις με πολλά λάθη. Ποτέ κάποιος δεν υπολόγισε τις επιπτώσεις που έχει η αστάθεια του νομικού πλαισίου και οι ίδιοι οι νόμοι στην οικονομία και στην ανταγωνιστικότητα. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και ο χρόνος που απαιτείται για να βρει κάποιος το δίκιο του στην Ελλάδα, καθώς πολλές φορές για να τελεσιδικήσει μια απλή απόφαση στα δικαστήρια χρειάζονται 8- 10 χρόνια. Πρέπει να μπορείς να βρεις το δίκιο σου και μάλιστα έγκαιρα, ειδικά αν είσαι επιχειρηματίας. Αν σε αυτά προσθέσετε την αστάθεια του φορολογικού μας συστήματος και τη γραφειοκρατία, καταλαβαίνετε γιατί «τρομάζουν» οι ξένοι επενδυτές.

Μετά από έξι χρόνια ύφεσης θεωρείτε ότι η Ελλάδα μπορεί να ανακάμψει πραγματικά; Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα;

Φτάσαμε στον πάτο και πλέον έχει αρχίσει η άνοδος. Συμμερίζομαι την αισιοδοξία ότι θα υπάρχει θετική εξέλιξη στο ελληνικό ΑΕΠ. Η χώρα μας έχει γίνει πολύ πιο ανταγωνιστική σήμερα σε σχέση με πριν τρία χρόνια. Πριν την κρίση σταματήσαμε να ασχολούμαστε με ζητήματα ανταγωνιστικότητας και ήμασταν σε μια κατάσταση ευφορίας, ειδικά μετά το 2004 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Προχωρήσαμε σε υπερδανεισμό, καθώς το χρήμα ήταν φθηνό και στην υπερκατανάλωση και φτάσαμε να δανειζόμαστε ακόμα και για να πάμε διακοπές. Η υπερκατανάλωση αυτή έδινε την εικόνα μιας ανάπτυξης που όμως ήταν ψεύτικη και σαθρή, καθώς δεν βασίζονταν στην παραγωγή.

Σήμερα έχει γίνει σημαντικό έργο, αλλά προς θεού έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε. Δεν έχουμε πάρει ακόμα τα μαθήματα που μας δίδαξε η κρίση και πρέπει να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί με έμφαση στις μεταρρυθμίσεις. Η εσωτερική υποτίμηση δεν φέρνει αποτελέσματα από μόνη της όπως αποδείχτηκε, χωρίς τις απαραίτητες δομικές αλλαγές. Είναι λάθος η περαιτέρω υποτίμηση. Στην Ελλάδα χρειαζόμαστε πληθωρισμό στα επίπεδα του 2-3% , ώστε να μειωθεί η ανεργία. Για το 2015 εκτιμάται ότι η χώρα θα επιστρέψει στην ανάπτυξη, ενώ είναι σημαντικό να σταθεροποιηθεί το χρέος, ώστε να σταματήσει να αυξάνεται. Δεν πιστεύω ότι οι ξένοι θα μας χαρίσουν χρέος. Αυτά είναι για εσωτερική κατανάλωση και μάλιστα μερικοί ισχυρίζονται ότι θα κερδίσουν μια ευνοϊκή ρύθμιση με τον τσαμπουκά. Αυτά είναι λόγια του αέρα, που δυστυχώς ο κόσμος τα πιστεύει.

Στην πραγματικότητα έχουμε ανάγκη τους εταίρους μας, γιατί με αυτούς συναλλασσόμαστε, από αυτούς αγοράζεις και σε αυτούς πουλάς. Ευτυχώς έχουν ρυθμιστεί οι αποπληρωμές κεφαλαίου και τα επιτόκια έχουν μειωθεί αρκετά (μπορούν και άλλο), με αποτέλεσμα η αποπληρωμή του χρέους να έχει πάει πιο πίσω. Καμία χώρα δεν έχει πετύχει την επιμήκυνση που έχει πετύχει η Ελλάδα. Μπορεί να μη δίνεις οριστική λύση στο χρέος, αλλά αν αυτή η επιμήκυνση και η ταμειακή εξυπηρέτηση του χρέους μπορεί να συνδυαστεί με την ανάπτυξη της οικονομίας και τα πρωτογενή πλεονάσματα, τότε το χρέος θα γίνει τελείως βιώσιμο.

Δεν χρειάζεται όμως επιτέλους η χώρα να αποκτήσει και ένα μακροπρόθεσμο πλάνο ανάπτυξης; Ό,τι ακούμε μέχρι τώρα είναι μόνο στη θεωρία.

Τα οικονομικά μοντέλα, σοβιετικού τύπου θα έλεγα, που κάποιος σχεδιάζει ένα πλάνο και όλα ρυθμίζονται κεντρικά έχουν ξεπεραστεί. Πρέπει να δομήσουμε μηχανισμούς που θα λειτουργούν και δεν θα επιβαρύνουν την επιχειρηματικότητα. Ο Έλληνας έχει την όρεξη και τη φαντασία να δημιουργήσει. Έχουμε πολύ αξιόλογο ανθρώπινο κεφάλαιο και το απαραίτητο know how σε πολλούς τομείς. Υπάρχουν ευκαιρίες ακόμα και σήμερα πάρα πολλές. Επιπλέον πρέπει το τραπεζικό σύστημα να ενισχύσει την αγορά με ρευστότητα και να επιστρέψουν οι καταθέσεις στο εσωτερικό. Τέλος πρέπει να φτιάξουμε ένα πλαίσιο ελκυστικό για τον επιχειρηματία και να «μειώσουμε» το κράτος, κάνοντάς το λιγότερο δαπανηρό και περισσότερο αποτελεσματικό. Με αυτές τις κινήσεις θα ενισχύσουμε την οικονομίας μας που έχει πολλές δυνατότητες σε διάφορα πεδία, όπως ο τουρισμός.

Προφίλ S&B
Όντας βασικός παίκτης στα βιομηχανικά ορυκτά με μια ευρεία γκάμα προϊόντων και εφαρμογών, η S&B εξυπηρετεί διαφοροποιημένες τελικές αγορές στη Δυτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και αναδυόμενες αγορές στην Ευρώπη και την Ασία. Ένας παγκόσμιος προμηθευτής και ευρωπαϊκός ηγέτης στον μπετονίτη (υλικό για μονώσεις, γεωτρήσεις και καταναλωτικά προϊόντα), η S&B είναι παγκόσμιος ηγέτης στα συλλιπάσματα συνεχούς χύτευσης για τη βιομηχανία χάλυβα καθώς και στον βολλαστονίτη (λειτουργικά πρόσθετα για πολυμερή και βαφές). Επίσης, η S&B παρέχει λύσεις βασισμένες στον περλίτη για κατασκευαστικά υλικά και είδη κηπουρικής. Πρόκειται στην ουσία για μια ελληνική πολυεθνική με παρουσία σε 22 χώρες, αφού έχει στην κατοχή της 47 εργοστάσια, 26 ορυχεία και 26 κέντρα διανομής σε όλον τον κόσμο. Τα προϊόντα της (μπετονίτης και περλίτης) χρησιμοποιούνται στη χαλυβουργία, στις κατασκευές, στη μεταλλουργία και στη γεωργία. Περίπου το 95% των εσόδων της προέρχεται από το εξωτερικό. Το 2013 είχε πραγματοποιήσει τζίρο 441 εκατ. ευρώ και συνολικά απασχολεί πάνω από 1.800 εργαζομένους. Στην Ελλάδα απασχολούνται 600 εργαζόμενοι στη Μήλο και στους Βωξίτες Παρνασσού. Ο τζίρος των ελληνικών δραστηριοτήτων αντιπροσωπεύει περίπου το 1/4 των συνολικών εσόδων.

Ο γαλλικός όμιλος
Η Imerys είναι μία από τις ισχυρότερες βιομηχανίες μετάλλων παγκοσμίως. Δραστηριοποιείται σε 50 χώρες, με πάνω από 250 βιομηχανικές τοποθεσίες, ενώ απασχολεί περίπου 16.000 εργαζομένους. Το 2013 κατέγραψε έσοδα 3,69 δισ. ευρώ και κέρδη 304 εκατ. ευρώ. Είναι εισηγμένη στο γαλλικό χρηματιστήριο και η μετοχή της συμπεριλαμβάνεται στον δείκτη CAC 40. Η κεφαλαιοποίησή της με τις τρέχουσες τιμές διαμορφώνεται στα 4,3 δισ. ευρώ.