Τραμπ: Η απαγόρευση ξένων φοιτητών και η υπονόμευση της αμερικανικής “soft power”
Η αναστολή της πιστοποίησης του Harvard για την εγγραφή ξένων φοιτητών από τη διοίκηση Τραμπ σηματοδοτεί μια νέα φάση ιδεολογικής αντιπαράθεσης, με βαριές συνέπειες όχι μόνο για την ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και για τη διεθνή εικόνα των ΗΠΑ. Η απαγόρευση, που προσωρινά μπλοκαρίστηκε από ομοσπονδιακό δικαστή, έχει ήδη προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις και θέτει υπό αμφισβήτηση έναν από τους πιο ισχυρούς πυλώνες της αμερικανικής «ήπιας ισχύος»: το εκπαιδευτικό της σύστημα.
Για την κυβέρνηση Τραμπ, πανεπιστήμια όπως το Harvard ενσαρκώνουν την «προοδευτική ιδεολογία» και κατηγορούνται για «ιδεολογική κατήχηση». Πέρα από την ακαδημαϊκή διάσταση, η συγκεκριμένη κίνηση εγγράφεται σε μια ευρύτερη στρατηγική: περιορισμός των ξένων επιρροών, περικοπή της διεθνούς βοήθειας και περιορισμός του πολιτισμικού ρόλου των ΗΠΑ, όπως μαρτυρούν και οι επιθέσεις στα Smithsonian Museums και το Kennedy Center.
Η σημασία των διεθνών φοιτητών είναι τεράστια. Το ακαδημαϊκό έτος 2023/24, πάνω από 1,1 εκατομμύριο ξένοι φοιτητές βρέθηκαν σε αμερικανικά ιδρύματα, κυρίως από την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Κορέα. Ενίσχυαν οικονομικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, επένδυαν πολιτισμικά και αποτελούσαν βασικό δίαυλο άσκησης της αμερικανικής επιρροής.
Όπως τόνισε η γερουσιαστής Τζιν Σαχίν, «οι διεθνείς φοιτητές συγκαταλέγονται στα ισχυρότερα εργαλεία μας ως προς τη διπλωματία και τη soft power». Το κινεζικό ΥΠΕΞ δεν άργησε να καταδικάσει την απόφαση, επισημαίνοντας ότι η πολιτικοποίηση της εκπαιδευτικής συνεργασίας πλήττει τη φήμη των ΗΠΑ. Το Χονγκ Κονγκ κινήθηκε άμεσα προς την αντίθετη κατεύθυνση, προσκαλώντας ξένους φοιτητές με υποσχέσεις διευκολύνσεων.
Η αντίληψη του Τραμπ για την εκπαίδευση είναι περισσότερο εργαλειακή. Όπως δήλωσε πρόσφατα η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, «μπορεί το παιδί σας να γίνει εξαιρετικός ακτιβιστής της αριστεράς, αλλά ίσως να μην μπορεί να βρει δουλειά».
Ο θεωρητικός της soft power, Joseph Nye, ήταν απολύτως σαφής: «Ο Τραμπ δεν καταλαβαίνει τίποτα πέρα από εξαναγκασμό και πληρωμή. Όμως, η επιτυχία της Αμερικής τα τελευταία 80 χρόνια βασίστηκε στην ελκυστικότητά της». Η επίθεση στα αμερικανικά πανεπιστήμια, ωστόσο, καταστρατηγεί ακριβώς αυτή την ελκυστικότητα – και η ζημιά δύσκολα θα επουλωθεί.
