Σπίτι μου ΙΙ: Τα στατιστικά της δράσης που αύξησε τις τιμές ακινήτων
Ποσοστό απορρόφησης που πλησιάζει το 60% παρουσιάζει το πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ, το οποίο έχει ενοχοποιηθεί για το “φούσκωμα” των τιμών στην αγορά κατοικίας εν μέσω ισχυρής ζήτησης που είναι πολλαπλάσια της προσφοράς.
Υπενθυμίζεται ότι η διάθεση νεόδμητων ακινήτων στην αγορά έχει σχεδόν “παγώσει”. Η αναπροσαρμογή των πολεοδομικών κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και άλλες πολεοδομικές αλλαγές που αφορούν στην εκτός σχεδίου δόμηση έχουν συνδεθεί με την κατακόρυφη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας (στοιχεία του Μαρτίου έδειξαν πτώση 41,3% στον αριθμό αδειών και πτώση 53,7% στην οικοδομική δραστηριότητα με όρους επιφάνειας). Μάλιστα ένα απαισιόδοξο σενάριο, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, προβλέπει ότι η αβεβαιότητα που φέρνει μείωση των οικοδομικών αδειών για κατοικίες κατά 40% το 2025, με όρους επιφάνειας, θα επηρεάσει ανάλογα και την κατασκευαστική δραστηριότητα του 2026. Ενδεικτική είναι επίσης η σημαντική υποχώρηση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές (ΙΟΒΕ), στις 166,5 μονάδες τον Ιούλιο από 176 τον Ιούνιο, αν και παραμένει πάνω από τα περσινά επίπεδα (152,4 μονάδες).
Η περιορισμένη προσφορά σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση, στην οποία προστέθηκε η πίεση του προγράμματος Σπίτι μου, έδωσαν ώθηση στις τιμές αγοράς και ενοικίασης κατοικιών, που εμφανίζονται αυξημένες κατά περίπου 7-8% σε ετήσια βάση. Στην έρευνα “Βαρόμετρο της Αγοράς Ακινήτων” του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για λογαριασμό του blog για επενδύσεις iliaspapageorgiadis.com που παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό, το 39,5% των ερωτηθέντων εκτίμησε ότι το πρόγραμμα Σπίτι Μου ΙΙ αύξησε τις τιμές πώλησης σε ποσοστό άνω του 10% και το 41% ότι το ίδιο συνέβη και με τις τιμές των ενοικίων. Πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες (51%) προέβλεψαν περαιτέρω άνοδο των τιμών πώλησης κατοικιών, αν και οι επαγγελματίες της αγοράς ακινήτων προβλέπουν σταθεροποίηση τιμών, με μόλις το 37% να προβλέπει περαιτέρω αυξήσεις τιμών τους επόμενους 12 μήνες.
Στο πρόβλημα της χαμηλής προσφοράς επιχειρείται να δοθεί λύση στο προσεχές διάστημα μέσω των servicers που σχεδιάζουν να διαθέσουν στην αγορά περίπου 8.000 με 10.000 ακίνητα των χαρτοφυλακίων τους που είναι ώριμα προς πώληση μετά από διαδικασίες νομιμοποίησης σε κτηματολόγιο, πολεοδομίες κ.ο.κ..
Τους 9.000 φτάνουν όσοι “έκλεισαν” σπίτι στο πρόγραμμα
Πάντως μέχρι σήμερα το στεγαστικό πρόβλημα στη χώρα κλιμακώνεται. Γι’ αυτό η κυβέρνηση έχει ήδη κατευθύνει 6,5 δισ. ευρώ σε μέτρα στήριξης των πολιτών ενώ προωθεί τον δεύτερο κύκλο του προγράμματος Σπίτι μου. Ο αριθμός όσων έχουν κάνει αίτηση είναι εξαψήφιος ενώ μέχρι το τέλος του έτους το πρόγραμμα στοχεύει να καλύψει συνολικά 20.000 δικαιούχους με μέσο οικογενειακό εισόδημα γύρω στις 20.000 ευρώ. Είναι δε ζητούμενο εάν θα καλυφθούν και οι 20.000 με τον τρέχοντα προϋπολογισμό του προγράμματος αφού έως και τις 31 Ιουλίου 2025, είχαν εξασφαλίσει συμμετοχή στο πρόγραμμα 8.995 δικαιούχοι και η απορρόφηση του προϋπολογισμού του προγράμματος -συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ- έφτανε το 56,10%.
Από τον Ιανουάριο που άνοιξαν οι αιτήσεις μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, με τις υπαγωγές νέων δικαιούχων στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του προγράμματος να συνεχίζονται με σταθερό ρυθμό.
Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία από τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, το ύψος των δανείων διαμορφώνεται γύρω στα 119.930 ευρώ όταν η μέγιστη αξία του συμβολαίου δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 250.000 ευρώ. Καταγράφεται επίσης σημαντική ζήτηση από τους νέους καθώς το 78% των ωφελούμενων είναι κάτω των 35 ετών, ενώ η μέση ηλικία ανέρχεται σε μόλις 31,8 έτη. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι το 40% των υπαγωγών αφορά νέους με παιδί ή παιδιά, ενώ πάνω από 55% των αιτήσεων αφορούν συνδικαιούχους (π.χ. ζευγάρια).
Σχετικά με το ετήσιο εισόδημα, το 83% των υπαγωγών αφορά άτομα με ετήσιο εισόδημα κάτω των 20.000 ευρώ. Αν και η Αττική συγκεντρώνει το 35% των υπαγωγών, το 65% προέρχεται από την υπόλοιπη Ελλάδα, με σημαντική εκπροσώπηση από Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Ελλάδα, Θεσσαλία κ.ά..
Τα στοιχεία, σύμφωνα με το επιτελείο του Γενικού Γραμματέα Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Κωνσταντίνου Γλούμη Ατσαλάκη, δείχνουν ότι ο αριθμός των ενεργών υπαγωγών, συμβάσεων και εκταμιεύσεων αυξάνεται διαρκώς, ενδεικτικό της ώριμης και λειτουργικής υλοποίησης του σχήματος ενώ το πρόγραμμα προσελκύει κατά κύριο λόγο νέους χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, στους οποίους δεν προσφέρονται επαρκείς λύσεις από την αγορά. Όπως σημειώνεται, το πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ εξελίσσεται σε ένα ουσιαστικό εργαλείο κοινωνικής πολιτικής, ενισχύοντας τη στεγαστική αυτονομία των νέων ανθρώπων μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον για την πρόσβαση στην κατοικία.
Γεωγραφική κατανομή όσων υπάγονται στο πρόγραμμα
Ειδικότερα, σύμφωνα με την γεωγραφική κατανομή των ωφελούμενων που υπάγονται στο πρόγραμμα, η ζήτηση παρουσιάζει σημαντική διασπορά σε όλη την επικράτεια, με τα υψηλότερα ποσοστά στις εξής περιφέρειες:
• Αττική: 35%
• Κεντρική Μακεδονία: 19%
• Δυτική Ελλάδα: 9%
• Θεσσαλία: 8%
• Υπόλοιπες περιφέρειες: 29%
Η εικόνα αυτή, όπως μας μεταφέρεται από επίσημες πηγές, αναδεικνύει την πανελλαδική απήχηση του προγράμματος, με αυξημένη κινητικότητα και στην περιφέρεια, ιδιαίτερα σε αστικά κέντρα εκτός πρωτεύουσας.
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα προσφέρει δάνεια μέχρι 190.000 ευρώ, που καλύπτουν έως το 90% της αξίας του ακινήτου και άτοκα τουλάχιστον για το 50% του δανείου που προέρχεται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Για το άλλο 50%, που παρέχεται από το πιστωτικό σύστημα, επιδοτείται 50% των τόκων για τρίτεκνους και πολύτεκνους καθώς και για οικογένειες με δύο παιδιά που θα αποκτήσουν σπίτι στον Έβρο. Πρακτικά, η δόση του δανείου κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 40% του ενοικίου για ένα σπίτι 80-90 τ.μ.. Επίσης, η μέση εμπορική αξία των κατοικιών που αγοράζονται στο πλαίσιο του προγράμματος ανέρχεται στις 149.000 ευρώ για κατοικίες περίπου 90 τ.μ., με την μέση τιμή αγοράς να ποικίλει και σε ορισμένες περιοχές να ξεπερνά τα 2.500 ευρώ ανά τ.μ.. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προγράμματος τα επιλέξιμα ακίνητα θα πρέπει είναι επιφάνειας έως 150 τ.μ. και να έχουν κατασκευαστεί έως και το 2007.
