Η Ελλάδα αναστέλλει τη λειτουργία του 5% των σχολείων λόγω μείωσης των γεννήσεων

Η Ελλάδα αναστέλλει τη λειτουργία περισσότερων από 750 σχολείων για το νέο σχολικό έτος, καθώς η απότομη πτώση των γεννήσεων τα έχει αφήσει χωρίς επαρκή αριθμό μαθητών.

Τα λουκέτα, που αντιστοιχούν σε πάνω από το 5% των σχολείων της χώρας, δεν περιορίζονται μόνο σε απομακρυσμένα χωριά και νησιά, αλλά επεκτείνονται και σε περιοχές της Αττικής, όπου υπάγεται η Αθήνα, με τους αξιωματούχους να προειδοποιούν για «δημογραφική κατάρρευση».

«Οι αίθουσες αντανακλούν την κατάσταση στα μαιευτήρια και τον αριθμό των γεννήσεων, που δυστυχώς μειώνεται εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας», δήλωσε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Σοφία Ζαχαράκη.

Στοιχεία του υπουργείου Παιδείας δείχνουν ότι ο αριθμός των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει μειωθεί κατά περισσότερους από 111.000 τα τελευταία επτά χρόνια — πτώση 19% από το 2018.

«Η μείωση συμβαίνει πολύ γρήγορα και στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά απότομη», είπε η Αλεξάνδρα Τραγάκη, καθηγήτρια οικονομικής δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σήμερα, λιγότεροι άνθρωποι βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία σε σύγκριση με τις προηγούμενες δεκαετίες, πρόσθεσε.

Φέτος, 766 από τα 14.857 σχολεία της Ελλάδας θα τεθούν σε αναστολή επειδή δεν πληρούν το νομικό ελάχιστο όριο των 15 μαθητών. Τα περισσότερα είναι δημοτικά, αν και τα κλεισίματα αυξάνονται σε όλες τις βαθμίδες.

Αν και ορισμένα σχολεία μπορεί να ξανανοίξουν εάν οι αριθμοί ανακάμψουν μέσα σε τρία χρόνια, τα περισσότερα δεν το κάνουν. Εξαίρεση αποτελούν τα νησιά κοντά στην Τουρκία και οι παραμεθόριες περιοχές, όπου τα σχολεία παραμένουν ανοιχτά ακόμη και με λίγους μαθητές.

Κάποιες εξαιρέσεις ωστόσο υπάρχουν. Στην Ψέριμο, ένα μικρό νησί στα Δωδεκάνησα, το σχολείο θα ανοίξει για πρώτη φορά από το 2009 — εξυπηρετώντας δύο παιδιά στο δημοτικό και τρία στο νηπιαγωγείο.

«Κρατάμε σχολεία ανοιχτά με λιγότερους μαθητές απ’ όσους επιτρέπει κανονικά ο νόμος — μια δαπανηρή απόφαση, αλλά πιστεύουμε ότι είναι αναγκαία», δήλωσε η Ζαχαράκη.

Η έντονη δημογραφική παρακμή της Ελλάδας ξεκίνησε κατά την κρίση χρέους της δεκαετίας του 2010. Από το 2011 και μετά, οι θάνατοι υπερβαίνουν σταθερά τις γεννήσεις. Μεταξύ των απογραφών του 2001 και του 2021, ο αριθμός των γυναικών στην κύρια αναπαραγωγική ηλικία των 20-40 ετών μειώθηκε κατά 500.000, ή 31%.

Σε συνδυασμό με το κύμα φυγής μορφωμένων Ελλήνων στο εξωτερικό για καλύτερο μέλλον κατά τα χρόνια της κρίσης, το αποτέλεσμα ήταν μια απότομη μείωση των δυνητικών γονέων. 

Μέχρι το 2022, οι ετήσιες γεννήσεις είχαν πέσει κάτω από τις 80.000, ενώ το 2023 οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι. Οι Ελληνίδες αποκτούν πλέον το πρώτο τους παιδί σε μέση ηλικία άνω των 32 ετών. Η γονιμότητα έχει πέσει στο 1,35 —από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη— και οι γεννήσεις εκτός γάμου παραμένουν σπάνιες.

Οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν τον αντίκτυπο των κλεισιμάτων σχολείων, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, όπου μερικά παιδιά ενδέχεται να ταξιδεύουν έως και 80 χιλιόμετρα καθημερινά. Ωστόσο, οι δημογράφοι λένε ότι τα οικονομικά κίνητρα από μόνα τους δύσκολα θα αναστρέψουν την τάση. 

«Κανένα παιδί δεν θα μείνει χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση, όσο απομακρυσμένο κι αν είναι το σπίτι του», τόνισε η Ζαχαράκη.

Άλλες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες με ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και υψηλής ποιότητας παιδική μέριμνα, όπως η Δανία και η Σουηδία, επίσης δυσκολεύονται να ανεβάσουν τα ποσοστά γονιμότητας πάνω από το επίπεδο αναπλήρωσης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• «Βόμβα» δικαστηρίου στις ΗΠΑ: Παράνομοι οι περισσότεροι δασμοί Τραμπ
• «Χορός» ελέφαντα – δράκου: Η επίσκεψη Μόντι στην Κίνα και οι προοπτικές για τις σχέσεις Νέου Δελχί – Πεκίνου
• Πώς η Κίνα ξαναγράφει το αφήγημα της κατανάλωσης