Τα 3 μυστικά της μακροζωίας, σύμφωνα με την επιστήμη της ανθρωπολογίας
Η ιδέα του να ζούμε όπως οι πρόγονοί μας έχει μετατραπεί σε μια δημοφιλή τάση ευεξίας: από τη διατροφή Paleo και το τρέξιμο χωρίς παπούτσια, μέχρι τις βουτιές σε παγωμένο νερό — όλα όσα μας προτρέπουν να αφήσουμε πίσω τις ανέσεις της σύγχρονης ζωής.
Όμως ο ανθρωπολόγος Μάικλ Γκούρβεν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, τονίζει ότι αυτά τα trends χάνουν την ουσία του πώς πραγματικά επιβίωσαν και άνθισαν οι πρόγονοί μας.
Ο Γκούρβεν έχει περάσει δεκαετίες ζώντας και συνεργαζόμενος με απομακρυσμένες φυλές, όπως οι Μοσέτεν και οι Τσιμάνε στη Βολιβία, που ακολουθούν παραδοσιακούς τρόπους ζωής και εμφανίζουν εντυπωσιακά καλή υγεία, με εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιοπάθειες και η άνοια.
Μελετώντας τις συνήθειές τους, όχι μόνο έμαθε πώς ανέπτυξαν ανθεκτικότητα οι πρόγονοί μας, αλλά και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτή τη γνώση στη σύγχρονη ζωή. Αυτό αποτελεί και τη βάση του νέου του βιβλίου, Seven Decades, στο οποίο εξηγεί γιατί οι άνθρωποι εξελίχθηκαν ώστε να ζουν τόσα χρόνια και ποια μαθήματα μπορούμε να εφαρμόσουμε σήμερα.
Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για κοινωνικές σχέσεις
Ένα από τα μεγαλύτερα διδάγματα που προκύπτουν από τις κυνηγετικές-συλλεκτικές κοινωνίες είναι ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν για να συνεργάζονται. «Οι μεσήλικες και οι μεγαλύτεροι ενήλικες είναι ένας από τους λόγους που είμαστε τόσο επιτυχημένο είδος», λέει ο Γκούρβεν.
Στις φυλές Τσιμάνε, πολλές γενιές μοιράζονται το βάρος των καθημερινών εργασιών, από το κυνήγι και το ψάρεμα μέχρι τη φροντίδα των παιδιών. Η συνεχής κοινωνική αλληλεπίδραση, που περιλαμβάνει όλες τις ηλικίες, λειτουργεί ως πρότυπο και για τις σύγχρονες κοινωνίες.
Η μάθηση δια βίου
Πολλοί από τους μακροβιότερους ανθρώπους στον κόσμο δηλώνουν ότι διατηρούνται νέοι μαθαίνοντας συνεχώς. Το ίδιο συμβαίνει και στις φυλές που μελετά ο Γκούρβεν, όπου οι μεγαλύτεροι είναι βαθιά αφοσιωμένοι στη διάδοση γνώσεων και παραδόσεων, κάτι που τους χαρίζει σωματική και πνευματική ζωντάνια.
Οι απαραίτητες δεξιότητες για την επιβίωση χρειάζονται δεκαετίες για να κατακτηθούν — από το κυνήγι και τη γεωργία μέχρι την ιατρική και την αφήγηση ιστοριών. «Το να ζεις καλά για επτά δεκαετίες είναι καθαρά ανθρώπινο χαρακτηριστικό», λέει ο Γκούρβεν.
Η διατροφή δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκη
Η έρευνα δείχνει ότι οι Τσιμάνε έχουν μερικές από τις πιο υγιείς καρδιές στον κόσμο, εν μέρει χάρη στη διατροφή τους. Τα βασικά τους τρόφιμα περιλαμβάνουν ρύζι, καλαμπόκι, γλυκοπατάτες, μπανάνες, φρούτα, ξηρούς καρπούς, ψάρια και κυνήγι.
Ο Γκούρβεν επισημαίνει ότι δεν υπάρχει «μία ιδανική δίαιτα». Το βασικό μάθημα είναι λιγότερες κενές θερμίδες και περισσότερες φυσικές τροφές. Ο ίδιος έχει μειώσει το αλάτι, τρώει με μέτρο χωρίς εμμονές και δεν πίνει ποτέ αναψυκτικά.
Σταθερή και ήπια άσκηση
Η εικόνα των προγόνων μας ως «υπεραθλητών» είναι μύθος. Στην πραγματικότητα, η δραστηριότητά τους ήταν σταθερή και μέτρια. Τα μέλη της φυλής Τσιμάνε κάνουν κατά μέσο όρο 17.000 βήματα την ημέρα, σε σύγκριση με τα περίπου 5.000 ενός μέσου Αμερικανού, μέσα από καθημερινές δραστηριότητες όπως το μάζεμα καρπών, η καλλιέργεια και το ψάρεμα.
Ο Γκούρβεν προτιμά το περπάτημα και την πεζοπορία στη φύση, εντάσσοντάς τα σε κοινωνικές στιγμές ώστε η άσκηση να γίνεται συνήθεια και όχι καταναγκασμός. «Οτιδήποτε μετράει στον τομέα της δραστηριότητας», σημειώνει, «και είναι ενθαρρυντικό για όσους τρομάζουν με την ιδέα του γυμναστηρίου».
