Προϋπολογισμός 2026: Τι προβλέπει το προσχέδιο που κατατίθεται στη Βουλή – Τα μέτρα στήριξης και οι κίνδυνοι
Προβλέψεις για ισχυρή ανάπτυξη, υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, περαιτέρω μείωση της ανεργίας αλλά και αποκλιμάκωση του πληθωρισμού περιλαμβάνει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού που κατατίθεται σήμερα (6/10) στη Βουλή, το οποίο ενσωματώνει επιπλέον την φορολογική μεταρρύθμιση που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Πρόκειται για μέτρα ύψους 1,7 δισ. ευρώ τα οποία, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο εβδομαδιαίο σχόλιό του στα social media αφορούν φοροελαφρύνσεις, παρεμβάσεις για το στεγαστικό, κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε χιλιάδες χωριά, μείωση του ΦΠΑ σε ακριτικά νησιά και για πρώτη φορά μηδενική φορολογία σε νέους έως 25 ετών στηρίζοντας έτσι πάνω από τέσσερα εκατομμύρια πολίτες και ιδιαίτερα τους νέους, κάθε οικογένεια και πολύτεκνους, μισθωτούς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, συνταξιούχους, ένστολους, αγρότες και επαγγελματίες. Το όφελος στο διαθέσιμο εισόδημα υπολογίζεται σε 2,7 δισ. ετησίως ενώ κάθε φορολογούμενος μπορεί να υπολογίζει το δικό του όφελος από την φορολογική μεταρρύθμιση μέσω της ψηφιακής πύλης taxcalc2025.minfin.gr. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό τα μέτρα, σε συνδυασμό με τις μόνιμες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, δεν εξαλείφουν αλλά δημιουργούν ανάχωμα στο κύμα της ακρίβειας.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζονται και άλλες παρεμβάσεις πέραν της δέσμης μέτρων για φοροελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις που περιλαμβάνει το προσχέδιο του προϋπολογισμού και θα τεθούν σε ισχύ από το 2026. Σημειώνεται ότι την άνοιξη του 2026, ανάλογα με τις επιδόσεις της οικονομίας και το αποτέλεσμα προβλέψεων και εποπτείας της Κομισιόν -όπως έγινε και το 2025-, θα ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας. Στον βαθμό που η Eurostat επιβεβαιώσει τα θετικά στοιχεία για την ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να υλοποιηθούν υποσχέσεις της κυβέρνησης για περαιτέρω παροχές, από την επέκταση του μέτρου των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και σε άλλα μικρά νησιά, πέραν των ακριτικών, μέχρι επιπλέον μέτρα για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος.
Ο σχεδιασμός θα επιβεβαιωθεί στον βαθμό που θα επιβεβαιωθούν και οι προσδοκίες για αύξηση των εσόδων, όσο θα συνεχίσουν να αποδίδουν οι δράσεις για μείωση του “κενού ΦΠΑ” και αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.
Τα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού και οι αβεβαιότητες
Εξάλλου, με βάση τις πληροφορίες προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα στο 2,4% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, με υψηλές πιθανότητες υπέρβασης λαμβάνοντας υπόψη ότι φέτος αναμένεται να ξεπεράσει το 4% του ΑΕΠ. Προβλέπεται επίσης αύξηση πρωτογενών δαπανών κατά 3,6% σύμφωνα με το όριο του Συμφώνου Σταθερότητας ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω σε 140% του ΑΕΠ το 2026 από 145% το 2025.
Αναμένεται επίσης ώθηση στο ΑΕΠ κατά 10 δισ. ευρώ, κυρίως από τις επενδύσεις, που προβλέπονται αυξημένες κατά 10,2% το 2026 έναντι 5,7% το 2025, με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων να φτάνει τα 17 δισ. ευρώ φέτος. Ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται σε 2,4% το 2026 από 2,2% το 2025 -οριακά χαμηλότερα από την πρόβλεψη για 2,3%. Η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να τροφοδοτεί το ΑΕΠ αν και με ηπιότερο ρυθμό, καθώς προβλέπεται αύξηση 1,7% το 2026 έναντι 1,9% το 2025, με αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης στα επίπεδα του 0,7% από 1,4% αντίστοιχα.
Αύξηση 4,5% προβλέπεται στις εξαγωγές, από 2,2% αντίστοιχα, με καταλύτες τον τουρισμό και τη βιομηχανία ενώ αύξηση στο 4,6% από 0,9% αντίστοιχα προβλέπεται στις εισαγωγές.
Αποκλιμάκωση προβλέπεται στον πληθωρισμό, που υπολογίζεται με μέση τιμή πετρελαίου Brent στα 64 δολάρια το βαρέλι από 67,7 δολάρια φέτος. Ο πληθωρισμός υπολογίζεται σε 2,2% το 2026 από 2,6% το 2025 ενώ ο εναρμονισμένος δείκτης αναμένεται να υποχωρήσει σε 2,2% από 3% αντίστοιχα.
Αναμένεται περαιτέρω μείωση της ανεργίας στο 7,4% από 7,8% σε εθνικολογική βάση ενώ με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα διαμορφωθεί σε 8,6% από 9,1% αντίστοιχα.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η καλή πορεία της οικονομίας εξαρτάται και από την οικονομία της ευρωζώνης και το διεθνές περιβάλλον, με τις πολιτικές εξελίξεις, τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις αναταράξεις στο διεθνές εμπόριο να εισάγουν κινδύνους.
