Πρωτοφανές πολιτικό θρίλερ στη Γαλλία – Κρίσιμο 48ωρο για Μακρόν, κίνδυνος για ντόμινο στην Ευρωζώνη
Η Γαλλία βυθίζεται σε μια πρωτοφανή πολιτική και οικονομική κρίση, με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να βλέπει το πολιτικό του κεφάλαιο να συρρικνώνεται ραγδαία. Παρά τις τεράστιες πιέσεις, ο Μακρόν απορρίπτει προς το παρόν το σενάριο πρόωρων εκλογών.
Μέσα σε λίγους μήνες, τρεις πρωθυπουργοί έχουν παραιτηθεί, με τον τελευταίο, Σεμπαστιάν Λεκόρνου, να εγκαταλείπει το αξίωμα μόλις 28 ημέρες μετά την ανάληψη της θέσης — ένα νέο ρεκόρ. Ωστόσο, ο Μακρόν φαίνεται αποφασισμένος να παραμείνει στην προεδρία, ορίζοντας έναν τέταρτο πρωθυπουργό ενώ η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά πολιτικά και οικονομικά προβλήματα, με το έλλειμμα και την αντιπολίτευση να ασκούν ασφυκτική πίεση.
Ο παραιτηθείς Λεκόρνου επιβεβαίωσε ότι ο Μακρόν θα προσπαθήσει να ορίσει νέο πρωθυπουργό εντός 48 ωρών. Ο ίδιος παραμένει προσωρινά στη θέση του για τη διαχείριση των τρεχουσών υποθέσεων και αναγνώρισε ότι η μεταρρύθμιση των συντάξεων παραμένει ένας από τους πιο «δύσκολους φακέλους» της κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι η πλήρης αναστολή της θα κοστίσει στη χώρα του περίπου 3 δισ. ευρώ έως το 2027.
Παρά τις αντιδράσεις, ο Λεκόρνου διαβεβαιώνει ότι υπάρχει ακόμα «ρεαλιστική» προοπτική συμβιβασμού στο κοινοβούλιο, με αρκετές πολιτικές ομάδες έτοιμες να συνεργαστούν για την ψήφιση του προϋπολογισμού, ο οποίος θα κατατεθεί την επόμενη Δευτέρα, απομακρύνοντας έτσι το ενδεχόμενο νέας διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης.
Ο ίδιος παραδέχθηκε λάθη στη σύνθεση της κυβέρνησής του και τόνισε ότι η νέα ομάδα που θα αναλάβει πρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις προεδρικές φιλοδοξίες του Μακρόν για το 2027. Ασκώντας κριτική στην πολιτική ακινησία και τα κομματικά πάθη, υπογράμμισε ότι η αποστολή του έχει πλέον ολοκληρωθεί και δεν σκοπεύει να παραμείνει στη θέση του.
Στην καρδιά της κρίσης, ο Λεκόρνου διατήρησε μια δόση αισιοδοξίας, τονίζοντας ότι η Γαλλία χρειάζεται «σταθερότητα και υπευθυνότητα», την ώρα που η εμπιστοσύνη των πολιτών και των αγορών δοκιμάζεται. Η πολιτική φθορά του Μακρόν και η ανάγκη σχηματισμού νέας κυβέρνησης υπό αυξανόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια και οικονομική αβεβαιότητα δημιουργούν μια κρίσιμη εξίσωση που μπορεί να καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της Γαλλίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά.
Τρέμει η Ευρωζώνη
Η παραίτηση ενός ακόμα πρωθυπουργού στη Γαλλία εντείνει την αβεβαιότητα γύρω από την ήδη επιβαρυμένη οικονομική κατάσταση της χώρας. Ο καταλύτης για την αποχώρηση αυτή ήταν μια δημόσια διαφωνία σχετικά με τη σύνθεση της κυβέρνησης, ωστόσο η ουσιαστική αιτία παραμένει η αδυναμία της εκτελεστικής εξουσίας να συγκροτήσει μια σταθερή κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την εφαρμογή της απαραίτητης δημοσιονομικής εξυγίανσης, όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος El Erian.
Η Γαλλία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα πάνω από 5% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος φτάνει περίπου στο 114% του ΑΕΠ — επίπεδα ιστορικά υψηλά για μια χώρα με πυρηνική ισχύ στην Ευρωζώνη. Η παραίτηση του Sébastien Lecornu, μετά από λιγότερο από ένα μήνα στο αξίωμα, είχε άμεσο αντίκτυπο στην αγορά κρατικών ομολόγων.
Οι αποδόσεις των γαλλικών OATs αυξήθηκαν τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με τα υπόλοιπα ομόλογα της Ευρωζώνης, με την αγορά να τιμολογεί πλέον ένα σημαντικό «πολιτικό ρίσκο» για τη Γαλλία. Μάλιστα, η απόδοση του βασικού 10ετούς γαλλικού OAT υπερβαίνει πλέον εκείνη του αντίστοιχου ιταλικού BTP, μια αντιστροφή που κάποτε θεωρούνταν αδιανόητη. Πρόκειται για κάτι περισσότερο από δημοσιονομική ανισορροπία — αντικατοπτρίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης στην ικανότητα του γαλλικού πολιτικού συστήματος να λαμβάνει αποφάσεις.
Παράλληλα, το spread μεταξύ του 10ετούς OAT και του γερμανικού Bund έχει διευρυνθεί δραματικά, φτάνοντας πλέον τις 0,85 ποσοστιαίες μονάδες, δυσχεραίνοντας όχι μόνο την ισορροπία της γαλλικής δημοσιονομικής πολιτικής αλλά και τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η ΕΚΤ βρίσκεται σε δύσκολη θέση, προσπαθώντας να περιορίσει τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις στις υπηρεσίες ενώ ταυτόχρονα παρακολουθεί την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Το αυξανόμενο spread θέτει σε κίνδυνο την ομοιομορφία της ενιαίας νομισματικής πολιτικής και αυξάνει τον κίνδυνο κατακερματισμού της αγοράς, με πιθανές συστημικές επιπτώσεις.
Η αστάθεια στη Γαλλία έχει ήδη επιπτώσεις και στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης ή της ΕΕ. Οι αγορές κεφαλαίου ανταποκρίνονται με αύξηση των αποδόσεων των βρετανικών gilts, καθώς η Βρετανία ανταγωνίζεται με τη Γαλλία για χρηματοδότηση στις διεθνείς αγορές. Οι αυξήσεις στις αποδόσεις των gilts ξεπέρασαν εκείνες όλων των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών, επιβεβαιώνοντας τη μετάδοση του πολιτικού ρίσκου.
Παρά την τρέχουσα αδυναμία, η Γαλλία εξακολουθεί να διαθέτει ένα ισχυρό «μαξιλάρι ασφαλείας» μέσω της ΕΚΤ, χάρη στη δέσμευση του 2012 για ό,τι χρειαστεί («whatever it takes») που είχε διασφαλίσει η κεντρική τράπεζα κατά την ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Αντίθετα, μια ενδεχόμενη έκτακτη παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας θα μπορούσε να θεωρηθεί από τις αγορές ως «νομισματοποίηση» των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, με αυξημένο κίνδυνο υπονόμευσης της αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας, μεγαλύτερη πίεση στη λίρα και στα μακροπρόθεσμα επιτόκια.
Το μήνυμα για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σαφές: η παρακολούθηση της πολιτικής και δημοσιονομικής σταθερότητας της Γαλλίας λειτουργεί ως προειδοποίηση. Ο προϋπολογισμός του Νοεμβρίου θα δοκιμάσει εάν το Λονδίνο μπορεί να προσφέρει ό,τι η Γαλλία δεν μπορεί, καθώς οι αγορές χάνουν υπομονή με την πολιτική παράλυση και απαιτούν σαφή δημοσιονομική ηγεσία.
