Η ελβετική… «πεταλούδα»

Η «πεταλούδα» ξανακούνησε τα «φτερά» της, αυτή τη φορά στην Ελβετία, προκαλώντας όχι απλά «βροχή» αλλά… «μπόρα» σχεδόν σε όλο τον πλανήτη.

Δύο ημέρες λοιπόν αφότου η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας-SΝΒ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι αναιρεί τον «στόχο» ελάχιστης ισοτιμίας του φράγκου με το ευρώ (στο όριο του 1,20 ευρώ που ίσχυε από τον Σεπτέμβριο του 2011), η «ζαλάδα» στις αγορές συνεχίζεται, με ισχυρές τάσεις «ανακατωσούρας».

Ήδη δύο μεγάλες ηλεκτρονικές πλατφόρμες στην αγορά συναλλάγματος στη Νέα Ζηλανδία, οι Excel Markets Overnight και Global Brokers, αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία τους, καθώς τα φορτωμένα σε ελβετικά φράνκα χαρτοφυλάκια που διατηρούσαν πελάτες τους «αιμορραγούσαν».

Η βρετανική Alpari -εκ των μεγαλύτερων broker συναλλάγματος- αναγκάστηκε να μπει σε καθεστώς αφερεγγυότητας υπό το βάρος των τεράστιων απωλειών. Στη Νέα Υόρκη εν τω μεταξύ οι μετοχές της αμερικάνικης FXCM Inc. σημείωσαν χθες πτώση 80% στο pre-market, καθώς οι επενδυτές προετοιμάζονταν για τα χειρότερα, μετά την ανακοίνωση ζημιών 225 εκατ. δολ. από την εταιρεία.

Μέχρι και η Goldman Sachs αιφνιδιάστηκε, σημειώνοντας απώλειες 16,5% στην μετατροπή ελβετικών φράνκων σε σουηδικές κορώνες -που αποτελούν μία από τις «top trade» συστάσεις της τράπεζας για το 2015.

Όμως αυτά δεν είναι παρά μόνον τα πρώτα θύματα του οικονομικού «μακελειού», ο απολογισμός του οποίου θα αργήσει να αποτιμηθεί στην πλήρη έκτασή του. Οι ζημιές μεγάλων εξαγωγικών ελβετικών ομίλων, όπως της Swatch AG ή της Nestlé SA, μένει να μετρηθούν σε βάθος χρόνου.

Οι απώλειες ιδιωτών επενδυτών και μη εισηγμένων hedge funds θα πάρει καιρό να μετρηθούν. Ωστόσο αυτό που προκαλεί τον μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» είναι η ευπάθεια τραπεζών και δανειοληπτών που έχουν «προσδεθεί» στο -σήμερα καλπάζον σε ισοτιμία- ελβετικό φράγκο.

Πέραν από τις τραγικές επιπτώσεις που θα έχει η κίνηση της SΝΒ στους δανειολήπτες στην Ελλάδα -όπου ως γνωστόν και οι 4 συστημικές τράπεζες προσέφυγαν, έστω και προληπτικά, στον ELA- το πρόβλημα εντοπίζεται πιο μαζικό κι έντονο στην ανατολική Ευρώπη.

Δύσκολα προβλέψιμες είναι για παράδειγμα οι συνέπειες για την ουγγρική ΟΤΡ Bank, την αυστριακή Erste Group Bank και την ιταλική Unicredit, που έχουν χορηγήσει σε Ούγγρους δάνεια 14 δισ. δολ. σε ξένο νόμισμα, κυρίως σε ελβετικά φράγκα. Αντίστοιχα μεγάλη είναι η έκθεση και στην Πολωνία, όπου οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράνκο ξεπερνούν τα 1,5 εκατομμύρια άτομα!

Γιατί όμως οι Ελβετοί τράβηξαν τώρα τη «σκανδάλη»; Λίγο-πολύ πρόκειται για παραδοχή του κινδύνου αποτυχίας της νομισματικής πολιτικής της, η οποία εδώ και τρία χρόνια λειτουργούσε για την ελβετική οικονομία ως «μαξιλαράκι» ασφαλείας έναντι της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη.

Η απόφαση της SNB έχει να κάνει κυρίως με την αναμενόμενη εφαρμογή μιας πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ, που θα καταστήσει την υποστήριξη ενός φθηνού ελβετικού φράγκου πιο δύσκολη. Κι αυτό ενώ μέρος της SNB ανήκει σε ιδιώτες, θυμίζει σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του ο Κρις Μάθιους στο αμερικανικό Fortune.

«Πολλοί από αυτούς ανησυχούν για το ενδεχόμενο η τράπεζα να παρουσιάσει απώλειες στα αποθέματα ξένου συναλλάγματος», επισημαίνει. Κι «εάν αυτή συνέχιζε να υπερασπίζεται την ισοτιμία του νομίσματος, θα έπρεπε να αγοράσει έναν σκασμό Ευρώ, τα οποία πιθανόν θα χάσουν σε αξία, εφόσον η ΕΚΤ αρχίσει ένα -τύπου ποσοτικής χαλάρωσης- πρόγραμμα αγοράς ομολόγων».

Σε σημερινές συνεντεύξεις του στις ελβετικές εφημερίδες Le Temps και NZZ, ο διοικητής της SNB, Τόμας Τζόνσον, παραδέχθηκε ότι «μετά την απόφαση της τράπεζας, η οικονομική κατάσταση στην Ελβετία θα είναι πιο δύσκολη» και ότι πολλές ελβετικές εταιρείες θα αντιμετωπίσουν τώρα «προκλήσεις».

Τόνισε ωστόσο ότι «η SNB δεν μπορεί να ικανοποιεί τους πάντες με την νομισματική πολιτική της. Δεν είναι τόσο παντοδύναμη». Υπεραμύνθηκε της αλλαγής κατεύθυνσης, υπογραμμίζοντας πως είναι η σωστή επιλογή στις παρούσες συνθήκες.

Όσο για το παράπονο που εξέφρασε η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επειδή δεν είχε ενημερωθεί νωρίτερα για την απόφαση «βόβμα» της SNB. «Η Κεντρική Τράπεζά μας είναι ανεξάρτητη», σχολίασε σκωπτικά. «Είναι προνόμιό μας να προετοιμάζουμε μόνοι μας τις δικές μας αποφάσεις»…