Ιορδάνης Λαδόπουλος: Tα πολύτιμα μαθήματα από το φετινό Πανόραμα Επιχειρηματικότητας

Το φετινό «Πανόραμα Επιχειρηματικότητας και Σταδιοδρομίας», που διοργανώθηκε ξανά στο Μέγαρο Μουσικής τον Μάρτιο, ήρθε να επιβεβαιώσει τη μεγάλη δυναμική που έχει αναπτύξει ως θεσμός.

Για ακόμη μια φορά κατάφερε να συγκεντρώσει πληθώρα ομιλητών, αλλά και επισκεπτών, οι οποίοι με τη συμμετοχή τους, έδειξαν ότι στην Ελλάδα υπάρχει και άλλος δρόμος: αυτός της επιχειρηματικής έμπνευσης και δημιουργικότητας με τους νέους στο επίκεντρο.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Περισσότερα από 5.000 άτομα έδωσαν το παρών στο συνέδριο για να παρακολουθήσουν πάνω από 70 πάνελ, workshops και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, στα οποία κατέθεσαν τις απόψεις τους 213 εισηγητές. Επίσης 1.320 αιτήσεις συμμετοχής κατατέθηκαν για τα 41 Business Day που διοργανώνονται φέτος.

Εμπνευστής αυτής της γιορτής ο καθηγητής Ioρδάνης Λαδόπουλος, ένας άνθρωπος που έχει αφιερώσει πάνω από τέσσερις δεκαετίες στην αποστολή της διασύνδεσης του πανεπιστημίου με τις επιχειρήσεις. Με πίστη στο όραμά του, με συνέπεια και επιμονή, υπηρετεί αδιάκοπα αυτόν τον στόχο, βοηθώντας νέους όλων των επαγγελματικών κατευθύνσεων να βρουν τον δρόμο τους και να στελεχώσουν τον ιδιωτικό τομέα.

Ο κ. Λαδόπουλος κινείται στους διαδρόμους του Μεγάρου Μουσικής, μιλάει με νέο κόσμο, εκφράζει τους προβληματισμούς, αλλά και την αισιοδοξία του. Και είναι αυτό το «αίσθημα αισιοδοξίας», όπως και ο ίδιος λέει, που διαφοροποιεί αυτή τη διοργάνωση και πηγάζει από ανθρώπους που είναι εκ φύσεως αισιόδοξοι, δημιουργικοί και καινοτόμοι.

Λίγες μέρες μετά την 8η διοργάνωση ο ίδιος κάνει έναν σύντομο απολογισμό και μιλάει στο Fortune για τους νέους, τις δεξιότητες που πρέπει να αναπτύξουν, τη στροφή στην επιχειρηματικότητα και τη ψηφιακή «επανάσταση», που αλλάζει όλα όσα ξέραμε για την εργασία. Δεν παραλείπει τέλος να δώσει συμβουλές σε έναν νέο που ξεκινάει τώρα την πορεία του στον εργασιακό στίβο.

Ο Ιορδάνης Λαδόπουλος (αριστερά), πρώην καθηγητής της ΑΣΟΕΕ και εμπνευστής του εγχειρήματος, με τον βασικό του συνεργάτη Δημήτρη Σκούρτα.

Ακολουθεί η συνέντευξη

Το «Πανόραμα Επιχειρηματικότητας και Σταδιοδρομίας» μετρά φέτος την 8η χρονιά επιτυχούς παρουσίας αποτελώντας αφετηρία επιχειρηματικής έμπνευσης και δημιουργικότητας για τους νέους. Γυρίζοντας 8 χρόνια πίσω, πώς προέκυψε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία;

Σε όλη την ακαδημαϊκή μου πορεία, πρωταρχικός στόχος ήταν να φέρω σε επαφή τους φοιτητές μου με τον επιχειρηματικό κόσμο. Επί 31 χρόνια διοργανώναμε το Συμπόσιο των Δελφών, με τη συμμετοχή των σπουδαιότερων επιχειρηματιών και στελεχών, κάναμε επισκέψεις σε εταιρείες και τέλος οι φοιτητές μου έκαναν project σε συνεργασία με επιχειρήσεις πάνω σε επίκαιρα θέματα. Όταν συνταξιοδοτήθηκα, σκέφτηκα ότι αυτή η παράδοση δεν έπρεπε να χαθεί και έτσι γεννήθηκε το Πανόραμα και λίγο αργότερα τα Business Days, τα οποία αποτελούν συνέχεια των εκπαιδευτικών μου επισκέψεων σε επιχειρήσεις. Η διαφορά με το τότε, είναι ότι τώρα οι δραστηριότητές μου αφορούν φοιτητές και αποφοίτους πολλών πανεπιστημίων, όχι μόνο της ΑΣΟΕΕ.

Ποιοι πιστεύετε ότι ήταν οι βασικοί παράγοντες που το καθιέρωσαν ως ένα από τα πιο πετυχημένα συνέδρια επιχειρηματικότητας;

Θεωρώ ότι ο βασικότερος παράγοντας είναι η μεγάλη ποικιλία των θεματικών ενοτήτων, καθώς και η ποιότητα των εισηγητών. Επίσης, το γεγονός ότι προσπαθούμε να παρουσιάσουμε ό,τι πιο επίκαιρο και καινοτόμο συμβαίνει στους κλάδους που καλύπτουμε. Τέλος, είναι το αίσθημα αισιοδοξίας που βιώνουν οι επισκέπτες μας, μιας και παρακολουθούν εισηγήσεις ανθρώπων που είναι εκ φύσεως αισιόδοξοι, δημιουργικοί και καινοτόμοι.

Tί διαφορετικό είδαμε στη βασική διοργάνωση και γιατί πιστεύετε ότι η προσέλευση ήταν τόσο σημαντική;

Το φετινό πρόγραμμα ήταν σαφώς εμπλουτισμένο σε σχέση με διοργανώσεις προηγούμενων ετών. Οι 58 θεματολογίες πέρυσι, φέτος έγιναν 73. Επίσης, μια νέα δράση που στη φετινή διοργάνωση μας πήγε πολύ καλά ήταν το «Μeet the Executives». Στελέχη επιχειρήσεων μας περιέγραψαν τι κάνουν σε καθημερινή βάση, ποιες γνώσεις και ικανότητες απαιτούνται για να δουλεύεις σε αυτό το επίπεδο και ποιες είναι ο προκλήσεις που αντιμετωπίζoυν.

Η υψηλή προσέλευση μας άφησε πολύ ικανοποιημένους και πιστεύουμε ότι αυτό οφείλεται στο ότι ένας νέος είχε να κερδίσει πολλά επισκεπτόμενος το Πανόραμα. Πρώτον, λόγω της μεγάλης ποικιλίας θεμάτων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπήρχε κάποια εισήγηση, που θα τον ενδιέφερε. Δεύτερον, ενημερώθηκε για τις τάσεις και ευκαιρίες, για επιχειρηματικότητα και απασχόληση σε τομείς της οικονομίας που παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική από επιτυχημένους εισηγητές στον τομέα τους. Τρίτον, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει προσωπικά τους περισσότερους εισηγητές μέσα από τις «συζητήσεις χωρίς ατζέντα» κατά τις οποίες συζητούν ελεύθερα με τους ομιλητές σε μια μικρότερη αίθουσα. Τέταρτον, φέτος είχαμε περισσότερες εταιρείες με περίπτερο ή stand από κάθε άλλη χρονιά (18), οπότε οι επισκέπτες μπορούσαν να ενημερωθούν για τις θέσεις εργασίας ή πρακτικής που είναι διαθέσιμες. Τέλος, ίσως το πιο σημαντικό, είναι ότι και φέτος μπορούσαν να δηλώσουν συμμετοχή στα Business Days, δηλαδή σε εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μεγάλες επιχειρήσεις την περίοδο Απριλίου – Ιουλίου 2018. Μάλιστα είχαν περισσότερες επιλογές από ποτέ, μιας και σημειώθηκε ρεκόρ συμμετοχής εταιρειών (41).

Περιγράψτε μας τη φετινή διοργάνωση σε νούμερα.

Παρευρέθηκαν 5.500 νέοι και νέες κατά τη διάρκεια του τριημέρου και αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι πολλοί ήρθαν δύο και τρεις μέρες, είχαμε πάνω από 10.000 επισκέψεις. Συμμετείχαν 214 εισηγητές σε 73 πάνελ, workshop, meet the executives και παρουσιάσεις και επίσης λάβαμε 1320 αιτήσεις συμμετοχής για τα 41 Business Day που διοργανώνουμε φέτος.

Ποιες θεωρείτε ότι ήταν οι πιο δυνατές στιγμές που ξεχωρίσατε στο φετινό πανόραμα;

Φέτος τιμώμενη χώρα ήταν οι ΗΠΑ και τιμώμενος κλάδος η Ναυτιλία. Μέσω της Αμερικανικής Πρεσβείας είχαμε τη χαρά να έχουμε τρεις σημαντικούς εισηγητές από την Αμερική, που συμμετείχαν σε πάνελ για τις νεοφυείς επιχειρήσεις (startups), στα οποία υπήρξε εξαιρετική προσέλευση. Στα πάνελ αυτά συμμετείχαν και δύο πολύ αξιόλογοι εισηγητές από τη Γερμανία, προσκεκλημένοι από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ με το οποίο έχουμε στενή συνεργασία, καθώς στηρίζουν εδώ και χρόνια την προσπάθειά μας.

Επίσης, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών οργάνωσε ένα πάνελ για εμάς με τη συμμετοχή του Προέδρου Θεόδωρου Βενιάμη και τριών σημαντικών εφοπλιστών: τηςIωάννας Προκοπίου και των Ιωάννη Κούστα και Γεώργιου Μακρυμίχαλου. Μια ακόμα ξεχωριστή στιγμή ήταν η συνέντευξη του Διευθυντή της Καθημερινής Αλέξη Παπαχελά με τον Αντιπρόεδρο της Aegean Airlines Ευτύχη Βασιλάκη.

Τέλος, είχαμε και φέτος σημαντική συμμετοχή Προέδρων και Διευθύνοντων Συμβούλων μεγάλων εταιρειών, όπως οΘεόδωρος Φέσσας, Πρόεδρος του ΣΕΒ και του Ομίλου Quest, καθώς και από τις εταιρείες MIG (Θανάσης Πανανικολάου), Παπαστράτος (Χρήστος Χαρπαντίδης), EY (Πάνος Παπάζογλου), PeopleCert (Βύρων Νικολαΐδης), ΑΧΑ Ασφαλιστική (Ερρίκος Μοάτσος), Generali (Πάνος Δημητρίου), Pharmathen (Βασίλειος Κάτσος), Upstream ( Μάρκος Βερέμης και Guy Krief), Χρυσή Ευκαιρία (Παντελής Κονταξάκης) και Καφκάς (Μαρίκα Λάμπρου).

Το «Πανόραμα» φέτος είναι πιο πολύ από ποτέ εστιασμένο στις αλλαγές που φέρνει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, Digital Transformation είναι μόνο μερικές από τις θεματικές. Πώς πιστεύετε ότι αυτή η ψηφιακή «επανάσταση» επηρεάζει τους νέους και τις συνθήκες – προοπτικές εργασίας τους;

Στην παγκόσμια κοινότητα υπάρχουν οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι. Μερικοί θεωρούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική θα απαλλάξει τον άνθρωπο από ανιαρές και επαναλαμβανόμενες χειρονακτικές εργασίας, ενώ άλλοι ότι ένα μεγάλο ποσοστό επαγγελμάτων θα χαθεί με την έλευση των έξυπνων ρομπότ που θα μαθαίνουν μόνα τους. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί ακριβώς. Πιθανότατα η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Από την άλλη, η ψηφιακή επανάσταση αποτελεί μια πραγματικότητα που θα δημιουργήσει νέες θέσεις, κατά κύριο λόγο στην πληροφορική.

Η ανεργία των νέων στην Ελλάδα παραμένει η υψηλότερη στην ευρωζώνη. Ποιες είναι οι ενέργειες που πρέπει κατά τη γνώμη σας να γίνουν και γιατί το «Πανόραμα» εστιάζει κυρίως στις ηλικίες 18 – 35;

Πρέπει να καταλήξουμε ως χώρα σε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για το πώς οραματιζόμαστε την πολυπόθητη ανάπτυξη. Υπάρχουν τομείς που έχουμε ξεκάθαρα πλεονεκτήματα, λόγω κλιματικών και μορφολογικών συγκυριών, τους οποίους δεν αξιοποιούμε για έναν ανεξήγητο λόγο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι μεταφορές. Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει διαμετακομιστικό κέντρο της Ευρώπης και έτσι να δημιουργηθούν εκατοντάδες θέσεις εργασίας.

Σε πιο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, πρέπει να εκλείψουν το συντομότερο τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τόσο παλιότερες εταιρείες, όσο και οι startups, οι οποίες μένουν πίσω λόγω υψηλής φορολογίας και οι γραφειοκρατικών αγκυλώσεων.

Επίσης, οι νέοι πρέπει να στραφούν σε σχολές και τομείς που έχουν μέλλον, όπως η πληροφορική, τα Data analytics, το Digital Marketing κτλ. Άρα ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός από το λύκειο, αλλά και αργότερα στο πανεπιστήμιο, είναι υψίστης σημασίας και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που διοργανώνουμε το Πανόραμα στοχεύοντας σε νέους με υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, που, όμως, είτε δεν έχουν κατασταλάξει στο τι θέλουν να κάνουν επαγγελματικά στη ζωή τους είτε γνωρίζουν, αλλά επιζητούν συνεχή ενημέρωση. Και βέβαια, προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να στραφεί και το ελληνικό Πανεπιστήμιο και η ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ο Ιορδάνης Λαδόπουλος, σε μια εποχή που οι έννοιες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και του κέρδους ήταν ακόμη στο στόχαστρο, προσπάθησε να φέρει τους νέους πιο κοντά στο επιχειρείν. Σήμερα πιστεύετε ότι οι συνθήκες είναι καλύτερες; Πόσο βοηθάει μια διαφαινόμενη στροφή των νέων στην επιχειρηματικότητα και λόγω κρίσης;

Το κέρδος και η ιδιωτική πρωτοβουλία εξακολουθούν να είναι στο στόχαστρο και σήμερα, αλλά τα καλά νέα είναι ότι παρατηρείται μια σταδιακή, αν και αργή, μεταστροφή. Η στροφή των νέων στην επιχειρηματικότητα – και λόγω κρίσης-  βοηθά πολύ προς αυτή την κατεύθυνση, μιας και όλο και περισσότεροι βιώνουν το επιχειρείν και επομένως τα οφέλη που προσφέρει στην οικονομία. Μάλιστα υπάρχει μια διάχυτη τάση στη φοιτητική νεολαία να οργανώνεται σε ομάδες με στόχο την προαγωγή της επιχειρηματικότητας το οποίο είναι μια πολύ θετική εξέλιξη.

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των εργοδοτών στην Ελλάδα δηλώνουν ότι οι υποψήφιοι εργαζόμενοι παρουσιάζουν ελλείψεις δεξιοτήτων. Εντοπίζεται κι εσείς το ίδιο πρόβλημα, κι αν ναι, πώς θεωρείται ότι μπορεί να λυθεί;

Ανέκαθεν υπήρχε έλλειψη δεξιοτήτων στους νέους μας διότι το σχολείο αρχικά, αλλά και το πανεπιστήμιο, αργότερα, δεν φρόντιζαν να τις καλλιεργήσει. Οι νέοι περνούν τα μαθήματα είτε μέσω στείρας αποστήθισης, είτε μέσω ατομικών αντί ομαδικών εργασιών.

Η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι: περισσότερες ομαδικές εργασίες (συνεργατικότητα, ομαδικότητα, γραπτή επικοινωνία, λήψη πρωτοβουλιών), περισσότερες ομαδικές παρουσιάσεις μπροστά σε κοινό (προφορική επικοινωνία, ομαδικότητα) και περισσότερες ευκαιρίες να ηγηθεί κάποιος μιας ομάδας (για παράδειγμα, ως καθηγητής όριζα έναν τεταρτοετή φοιτητή ως επικεφαλής μιας ομάδας πρωτοετών).

Κ. Λαδόπουλε γιατί πιστεύετε ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα έχουν αγκαλιάσει το εγχείρημα σας;

Οι εταιρείες έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι νέοι που επισκέπτονται το Πανόραμα και δηλώνουν συμμετοχή στα Business Day είναι υψηλού επιπέδου, με σημαντικές ακαδημαϊκές, εξωπανεπιστημιακές και επαγγελματικές επιτυχίες, καθώς και δυνατή προσωπικότητα. Σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό νέων που συμμετέχουν, πετυχαίνουν δύο στόχους: να ενισχύσουν την εικόνα τους ως Εργοδότες Επιλογής (Corporate Branding), αλλά και να εντοπίσουν ταλαντούχους νέους, εν δυνάμει εργαζόμενους τους.

Ποιες θα ήταν οι 3 συμβουλές που θα δίνατε σε έναν νέο που ξεκινάει τώρα την πορεία του στον εργασιακό στίβο.

1) Όσο είναι εφικτό, να κάνει μια δουλειά που αγαπά γιατί μόνο έτσι θα δίνει καθημερινά τον καλύτερο του εαυτό.

2) Να επιδιώκει τη δια βίου εκπαίδευση και ενημέρωση γιατί τα πάντα γύρω μας αλλάζουν με απίστευτη ταχύτητα και ό,τι γνωρίζουμε σήμερα μπορεί να μην ισχύει σε λίγα χρόνια.

3) Να αποκτήσει δεξιότητες (soft skills). Οι γνώσεις δεν φτάνουν για να ξεχωρίσει κάποιος στο εργασιακό στίβο. Αν ένα στέλεχος δεν γνωρίζει, για παράδειγμα, πώς να δουλεύει σε μια ομάδα, να επικοινωνεί αποτελεσματικά, να παίρνει πρωτοβουλίες, να διαχειρίζεται το χρόνο του ή να ηγείται μιας ομάδας ανθρώπων, είναι απίθανο να καταφέρει να έχει μια επιτυχημένη καριέρα.