Το Ισραήλ συμμετέχει στον ενεργειακό πλούτο της Μέσης Ανατολής

Της Σάρα Τόπολ

«Να σας πω γιατί κρατάμε κακία στον Μωύση» είχε πει αστειευόμενος η Γκόλντα Μέιρ, τέταρτη πρωθυπουργός του Ισραήλ  σε ένα δείπνο στο 1973. «Μας περιέφερε επί σαράντα χρόνια στην έρημο για να εγκατασταθούμε τελικά στο μοναδικό σημείο της Μέσης Ανατολής που δεν έχει πετρέλαιο!» Και είχε δίκιο: σε μια περιοχή που αφθονεί το αργό πετρέλαιο το Ισραήλ πάντα αναγκάζονταν να εισάγει καύσιμα.

Αυτό τουλάχιστον ίσχυε μέχρι πριν από τέσσερα χρόνια, όταν μια εξορυκτική εταιρεία από το Χιούστον, η Noble Energy, σε συνεργασία με τον ισραηλινό όμιλο Delek, ανακάλυψαν την πηγή φυσικού αερίου στο Ταμάρ. Το κοίτασμα έχει κατ’ εκτίμηση 10 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου κάτω από τη Μεσόγειο. Το 2010 η Noble ανακάλυψε το κοίτασμα Λεβιάθαν που έχει κατ’ εκτίμηση 18 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου -η μεγαλύτερη ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου στην ανοιχτή θάλασσα για εκείνο το έτος.

Διαβάστε ακόμη: Είναι δικαιολογημένοι οι φόβοι των επενδυτών για τη Συρία;

Στις 31 Μαρτίου το φυσικό αέριο άρχισε να αναβλύζει από το Ταμάρ. Με κόστος τρία δισεκατομμύρια. δολάρια, η γεώτρηση φυσικού αερίου στο Ταμάρ είναι το μεγαλύτερο ιδιωτικό έργο υποδομής στην ιστορία του Ισραήλ. Η γεώτρηση του Λεβιάθαν, που θα αρχίσει να παράγει το 2016, έχει προϋπολογιζόμενο κόστος πέντε δισεκατομμύρια. δολάρια. Οι δύο γεωτρήσεις μαζί θα καλύψουν τις εγχώριες ανάγκες του Ισραήλ για τα επόμενα 100 χρόνια, και θα αποφέρουν και σημαντικό κέρδος από τις εξαγωγές. Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου αποκάλεσε της ανακάλυψη αυτών των κοιτασμάτων «μάνα εξ ουρανού».

Βέβαια το φυσικό αέριο του Ισραήλ δεν έπεσε από τον ουρανό. Το 1998 ο Γκίντεον Ταντμορ, διευθύνων σύμβουλος της Delek, είδε τα οφέλη από την εξόρυξη φυσικού αερίου από τη θάλασσα στη γειτονική Αίγυπτο και έστειλε έναν απεσταλμένο στο Χιούστον. «Φέρε κάποιον από κει!» ήταν η εντολή του. Μετά από τρεις μήνες η απάντηση του απεσταλμένου ήταν ότι είχε εντοπίσει δύο εταιρείες που ενδιαφερόντουσαν για μια συνάντηση. Ο Τάντμορ πήρε την επόμενη πτήση αλλά μια μαύρη γάτα εντοπίστηκε στο διάδρομο απογείωσης και έτσι υπήρξε καθυστέρηση. Μετά την απογείωση η δεξιά μηχανή του αεροπλάνου πήρε φωτιά. Όταν τελικά έφτασε στο Χιούστον, ο Τάντμορ ενημερώθηκε ότι η μια εταιρεία είχε αποσύρει το ενδιαφέρον της. Η Noble ήταν η μόνη που παρέμενε.

Διαβάστε ακόμη: Με το δάκτυλο στην… αντλία!

Το κοινό εγχείρημα Noble-Delek ξεκίνησε το 1998. Τον επόμενο χρόνο η κοινοπραξία άνοιξε την πρώτη της γεώτρηση Νόε. Η δεύτερη γεώτρηση, η Μαρί-Β, λειτούργησε το 2004. Αλλά η Noble βρέθηκε αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες προκλήσεις. Το 2011 η κυβέρνηση του Ισραήλ αύξησε τη φορολογία αναδρομικά επί των κερδών από 20% σε 60%, αφότου η Noble είχε επενδύσει ήδη 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο όμως για τη γεώτρηση Λεβιάθαν ήταν η εξαγωγική πολιτική του Ισραήλ. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει πολιτική. «Δίχως πολιτική εξαγωγών δεν υπάρχει τρόπος να δεσμευτεί μια εταιρεία,» λέει ο Τσαρλς Ντέιβιντσον, διευθύνων σύμβουλος της Noble. Την περασμένη χρονιά μια κυβερνητική επιτροπή συνέστησε στο Ισραήλ να εξάγει μέχρι 17,6 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και να φυλάξει 15,9 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια για εγχώρια κατανάλωση. Μεταξύ των επιλογών που συζητήθηκαν ήταν η εξαγωγή στην Ιορδανία -της οποίας οι εισαγωγές, όπως και του Ισραήλ, έχουν μειωθεί σημαντικά μετά τις εξελίξεις στην Αίγυπτο- και στην Τουρκία. Τον Ιούνιο του 2013 το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε το σχέδιο εξαγωγών, όμως η απόφασή του προσβλήθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Παρά τις δυσκολίες, η Noble συνεχίζει να κάνει έρευνες στην περιοχή και έχει σχεδιάσει τη δημιουργία μιας έβδομης γεώτρησης στη Μεσόγειο. Το έργο έχει το παρατσούκλι «Karish» -που στα εβραϊκά σημαίνει «καρχαρίας», σε μια προσπάθεια ίσως να δείξει την αποφασιστικότητα της Noble.