Το σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης στην τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Στην τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ξεκινά στις 11:00, θα συμμετάσχει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με βασικό αντικείμενο της συνεδρίασης το Ταμείο Ανάκαμψης, στο πλαίσιο των ευρύτερων πρωτοβουλιών για την πανδημία που πρέπει να λάβει η ΕΕ. Επίσης, θα συζητηθεί το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο έως το 2027.

Οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν για πρώτη φορά το σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, μαζί με μια πρόταση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 ύψους 1,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Το σχέδιο θα πρέπει να λάβει την έγκριση από όλα τα κράτη μέλη.

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης -όπως τόνισε και στην τηλεδιάσκεψη της Συνόδου Κορυφής των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, την Τετάρτη- θα επισημάνει την ανάγκη να υπάρξει συμφωνία εντός του Ιουλίου.

Την πεποίθηση ότι θα βρεθεί μια συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης εξέφρασε ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πάολο Τζεντιλόνι, ωστόσο, όπως εκτίμησε, «ίσως αυτό δεν θα καταστεί δυνατό στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής», την οποία χαρακτήρισε «ενδιάμεσο σταθμό, για να γίνουν αντιληπτές με μεγαλύτερη σαφήνεια οι διαφορές μεταξύ ορισμένων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων». Και τόνισε ο κ. Τζεντιλόνι: «Η συμφωνία θα επιτευχθεί τον Ιούλιο, είμαι σίγουρος» τόνισε ο Τζεντιλόνι.

Την ανάγκη για μια συμφωνία το συντομότερο εξέφρασε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή που έστειλε στους 27 ενόψει της σημερινής συνόδου Κορυφής. Ο Μισέλ ανέφερε ότι «υπάρχει ακόμη δρόμος μέχρι τη συμφωνία και απαιτείται σκληρή δουλειά τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».

Σχετικά με το πακέτο των 750 δισ. ευρώ, οι πιο προβεβλημένοι πολέμιοί του είναι οι λεγόμενοι «φειδωλοί 4» (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία). Διπλωματικές πηγές προερχόμενες από τη φειδωλή συμμαχία αναδεικνύουν μια σειρά από ενστάσεις σχετικά με το πακέτο όπως διαμορφώθηκε από την Επιτροπή.
Αφενός θεωρούν ότι παραμένει θολή η διαδικασία έγκρισης των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και το πού πρέπει να δαπανηθούν οι πόροι του πακέτου. Χωρίς να καταθέτουν συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις, επιμένουν πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (δηλαδή τα υπόλοιπα κράτη-μέλη) πρέπει να έχει μεγαλύτερο λόγο στη διαδικασία έγκρισης από αυτόν που ήδη προβλέπεται από την Επιτροπή.

Η διάθεση των «4» να αποδεχθούν μεγάλο μέρος του τελικού πακέτου να αποτελείται από επιχορηγήσεις αντί για δάνεια (στην πρόταση της Κομισιόν είναι 2 προς 1) θα εξαρτηθεί από την ικανοποίησή τους σχετικά με την αυστηρή επιτήρηση των δαπανών. Επιπλέον, θέτουν ζητήματα σχετικά με τη δυνατότητα απορρόφησης των ποσών και ζητούν το πακέτο να μετατραπεί από τετραετές σε διετές (να λήγει δηλαδή στο τέλος του 2022). Μια πηγή εκτίμησε ότι το τελικό πακέτο θα μειωθεί περίπου στα 500 δισ. ευρώ – χωρίς να διευκρινίζει τι ποσοστό θα είναι απευθείας επιχορηγήσεις.

Εκτός των «4», δύσκολη περίπτωση θα είναι και η Φινλανδία, οι διατάξεις στο Σύνταγμα της οποίας σχετικά με τη δημοσιονομική κυριαρχία δημιουργούν νομικό κώλυμα για τη συμμετοχή της στην κοινή έκδοση χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Άλλες χώρες, όπως η Εσθονία, θεωρούν ότι ποινικοποιούνται στην κατανομή των πόρων για τη σημαντική οικονομική πρόοδο που έχουν πετύχει την τελευταία δεκαετία, ενώ η Ουγγαρία δεν έχει πειστεί ότι πρέπει να συμμετάσχει σε ένα σχήμα χρηματοδότησης που θα παράσχει τη μερίδα του λέοντος των επιχορηγήσεων σε πολύ πλουσιότερες χώρες.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο κοινοτικό αξιωματούχο, «είναι θετικό ότι καμία χώρα δεν έχει απορρίψει ευθέως το σχέδιο». Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι διαπραγματεύσεις σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων από τότε που δημοσιεύθηκε η πρόταση (27 Μαΐου) εξελίσσονται σε θετικό κλίμα και ότι δεν ακούγονται «πολεμοχαρείς διατυπώσεις». Υπάρχει, περαιτέρω, ευρεία συναίνεση ότι η συμφωνία πρέπει να κλείσει μέσα στον Ιούλιο, ώστε να υπάρχει χρόνος στη συνέχεια για την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και την κύρωση της απόφασης για αύξηση της οροφής των ιδίων πόρων στα Κοινοβούλια των κρατών-μελών. Η Επιτροπή, επιπλέον, εκτιμά ότι η διπλή διαπραγμάτευση για το ΠΔΠ και το Next Generation EU μπορεί να διευκολύνει την εξεύρεση λύσης, ικανοποιώντας μέσω του προϋπολογισμού αιτήματα χωρών που νιώθουν αδικημένες από το Next Generation EU.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι, όπως ανέφερε επανειλημμένως υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Επιτροπής, «βρισκόμαστε στην αρχή της διαπραγμάτευσης». Ενδέχεται να είναι ένα μακρύ καλοκαίρι.

Παράλληλα, εστίασε στην ατζέντα της Συνόδου, στην οποία το βασικό θέμα θα είναι το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Σχέδιο Ανάκαμψης.  «Είναι η πρώτη φορά που θα συζητήσουμε το πακέτο από την ημέρα που δημοσιοποιήθηκε στις 28 Μαΐου» σημείωσε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος τονίζοντας ότι «στο  συμβούλιο έχει γίνει αρκετή  δουλειά για να προετοιμαστεί το έδαφος και τώρα είναι η ώρα για τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συζητήσουν το πακέτο σε βάθος». Ταυτόχρονα, έκανε λόγο για πολυπλοκότητα των προτάσεων υπογραμμίζοντας ότι η Σύνοδος «θα είναι ένα σημαντικό βήμα προς μία συμφωνία σε μια επόμενη συνάντηση με φυσική παρουσία».