Τουρκία – δημοψήφισμα: Τα «μυστικά» της ψήφου

Με μόλις 51,18 % πέρασε η Συνταγματική Αναθεώρηση που διευρύνει τις εξουσίες του επόμενου Προέδρου της Τουρκίας που θα εκλεγεί στις 3 Νοεμβρίου του 2019. Σύμφωνα με τα ανεπίσημα αποτελέσματα το «ΝΑΙ» επικράτησε με ποσοστά περίπου 2,5 % μικρότερα από αυτά που προέβλεπε ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων. Αυτό δεν ήταν σίγουρα το ιδανικά επιθυμητό αποτέλεσμα που θα ικανοποιούσε τον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά η αναθεώρηση και το προεδρικό σύστημα στην Τουρκία είναι πλέον γεγονός.

Καθοριστικός ήταν ο ρόλος της Κωνσταντινούπολης, όπως άλλωστε σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και τα δημοψηφίσματα της Τουρκίας. Το ΑΚΠ, τα δύο κόμματα των Εθνικιστών και ο Ταγίπ Ερντογάν χάνουν έστω και με μικρή διαφορά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, και με μεγαλύτερη την Σμύρνη. Τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Όπως επίσης σημαντικά αποδείχθηκαν και τα αποτελέσματα από τις κάλπες του εξωτερικού που στήριξαν και πάλι τον Ταγίπ Ερντογάν με αρκετά υψηλότερα ποσοστά από αυτά του εσωτερικού.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην ομιλία που έκανε ο Πρόεδρος της Τουρκίας τόνισε την άνοδο των ψήφων στις πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου οι Κούρδοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Παρόλα αυτά όμως μέσα στις 10 πόλεις που ψήφισαν το πιο ισχυρό «ΟΧΙ» συγκαταλέγονται πέντε από την περιοχή αυτή. Το μεγαλύτερο ποσοστό υπέρ του «ΟΧΙ» με 80,42 %, ήταν το Τούντζελι.

Επίσης πρέπει να σημειωθεί και το μήνυμα που έστειλε ο Ταγίπ Ερντογάν σε συμμαχικές χώρες για στήριξη ειδικά σε θέματα τρομοκρατίας. Εντυπωσιακή ήταν και η συμμετοχή των ψηφοφόρων που ξεπέρασε το 85%.

Από τα σημεία της ομιλίας Ερντογάν προς τους ψηφοφόρους του που ξεχώρισαν, ήταν και αυτό για την επαναφορά της θανατικής ποινής: πρώτο μέλημά του, δήλωσε, να το συζητήσει με τον πρωθυπουργό Μπ. Γιλντιρίμ και πως αν χρειαστεί θα καταφύγει σε δημοψήφισμα.

Η εκλογική επιτροπή επιβεβαίωσε τη νίκη του “ναι” στο δημοψήφισμα

Τα ανεπίσημα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι Τούρκοι ψηφοφόροι ενέκριναν την αναθεώρηση του Συντάγματος, που προβλέπει την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο δημοψήφισμα που διεξήχθη στην χώρα, ανακοίνωσε ο επικεφαλής του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου (YSK).

Η εκστρατεία υπέρ του «ναι» συγκέντρωσε 1,25 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους σε σύγκριση με την εκστρατεία υπέρ του «όχι» και δεδομένου ότι μόλις 600.000 απομένουν προς καταμέτρηση, αυτό σημαίνει ότι η συνταγματική αναθεώρηση εγκρίθηκε, δήλωσε ο πρόεδρος του YSK Σαντί Γκιουβέν σε μια συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στην Άγκυρα.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι το YSK αποφάσισε να θεωρήσει έγκυρα τα ψηφοδέλτια που δεν είχαν την επίσημη σφραγίδα εκτός κι αν αποδεικνυόταν ότι ήταν παραποιημένα, αφού δέχθηκε έναν μεγάλο αριθμό παραπόνων, μεταξύ αυτών ένα από το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ότι δηλαδή κάποιοι εκ των αξιωματούχων του δεν σφράγισαν ορισμένα ψηφοδέλτια.

Σύμφωνα με τον Γκιουβέν, η απόφαση ελήφθη προτού τα αποτελέσματα καταχωρηθούν στο σύστημα και ότι στελέχη του AKP και των κομμάτων της αντιπολίτευσης ήταν παρόντα σε σχεδόν όλα τα εκλογικά κέντρα και υπέγραφαν τις αναφορές.

Ο Σαντί Γκιουβέν ανέφερε ότι τα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται σε 11- 12 ημέρες.

«Χειραγωγήσεις», σύμφωνα με την αντιπολίτευση

Σε τηλεοπτική ομιλία του, ο Ερντογάν χαιρέτισε μια «ιστορική απόφαση» του τουρκικού λαού και κάλεσε τις ξένες χώρες να «σεβαστούν» το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Λίγο μετά, αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο να οργανώσει ένα νέο δημοψήφισμα, αυτή τη φορά για την επαναφορά της θανατικής ποινής, μια πρωτοβουλία που θα σήμαινε το τέλος της διαδικασίας για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αντιδρώντας σ’ αυτή τη μικρή νίκη του ναι, η ΕΕ πίεσε αμέσως την Τουρκία να αναζητήσει μια «εθνική συναίνεση».

Μια διπλωματική κρίση είχε φέρει σε αντιπαράθεση την Άγκυρα με πολλές χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα με τη Γερμανία και την Ολλανδία, μετά την απαγόρευση συγκεντρώσεων υποστήριξης του Ερντογάν στο έδαφός τους στη διάρκεια της πολιτικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα.

«Δεδομένου του οριακού αποτελέσματος», το Συμβούλιο της Ευρώπης κάλεσε τους τούρκους ηγέτες να «εξετάσουν τα επόμενα στάδια με σύνεση».

Όσο για τα δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το CHP και το HDP (φιλοκουρδικό), κατήγγειλαν «χειραγωγήσεις» στη διάρκεια του δημοψηφίσματος και ανακοίνωσαν ότι θα προσφύγουν κατά του αποτελέσματος.

Επικρίνουν ιδιαίτερα ένα μέτρο που ανακοινώθηκε την τελευταία στιγμή από την Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή και βάσει του οποίου θεωρούνται έγκυρα τα ψηφοδέλτια που δεν φέρουν τη σφραγίδα του εκλογικού τμήματος, στην κάλπη του οποίου βρέθηκαν.

«Όχι» στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα

Το μέτρο αυτό «καθιστά θέμα συζήτησης τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος» και «ρίχνει μια σκιά στην απόφαση του έθνους», υποστήριξε το επικεφαλής του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Μερικές χιλιάδες διαδηλωτές που αμφισβητούσαν τη νίκη του «ναι» φώναξαν συνθήματα κατά του Ερντογάν στις συνοικίες Μπεσίκτας και Καντίκιοϊ της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με φωτογράφους του Γαλλικού Πρακτορείου.

Κανένα επεισόδιο δεν σημειώθηκε ωστόσο στη διάρκεια των διαδηλώσεων αυτών.

Παρά την ανακοινωθείσα νίκη του ναι στο σύνολο της χώρας, το στρατόπεδο του όχι κέρδισε στις τρείς κύριες πόλεις, την Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και τη Σμύρνη. Οι νοτιοανατολικές περιφέρειες, στις οποίες κατοικούν κυρίως Κούρδοι, ψήφισαν επίσης μαζικά κατά της ενίσχυσης των εξουσιών του αρχηγού του κράτους.

«Είναι μια νίκη για τον Ερντογάν, αλλά είναι επίσης μια ήττα. Έχασε την Κωνσταντινούπολη, εκεί όπου άρχισε την πολιτική σταδιοδρομία του εκλεγόμενος δήμαρχος το 1994, έγραψε στο Twitter ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, αναλυτής του Washington Institute εξειδικευμένος στην Τουρκία.